نمودار شماره (۴-۳) نشان می­دهد که دارا بودن تلفن همراه غیرشعلی به عنوان یکی از شاخص­ های فناوری اطلاعات موجب کاهش احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری و روستایی می­ شود. بطوریکه در صورت دارا بودن تلفن همراه غیرشغلی احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب به ۶۷/۱۰ و ۹۳/۱۲ درصد می­رسد.
نمودار (۴-۳) احتمال وقوع فقر به تفکیک دارا بودن تلفن همراه غیرشغلی
مأخذ:یافته­های تحقیق
نمودار شماره (۴-۴) نشانگر آن است در صورت دارا بودن رایانه که یکی دیگر از شاخص­ های فناوری اطلاعات است احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری و روستایی کاهش می­یابد و به ترتیب به ۳۹/۵ و ۲۷/۶ درصد می­رسد.
نمودار (۴-۴) احتمال وقوع فقر به تفکیک دارا بودن رایانه
مأخذ:یافته­های تحقیق
نمودار شماره (۴-۵) احتمال وقوع فقر به تفکیک دارا بودن اینترنت که سومین شاخص فناوری است، نشان داده شده است که در صورت دارا بودن اینترنت احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری و روستایی به ۹۹/۳ و ۹۱/۹ درصد می­رسد.
نمودار (۴-۵) احتمال وقوع فقر به تفکیک دارا بودن اینترنت
مأخذ: یافته­های تحقیق
در نمودار شماره (۴-۶) احتمال وقوع فقر خانوارهای شهری و روستایی به تفکیک پایه یا مدارک تحصیلی سرپرست خانوار نشان داده شده است. بررسی نمودار نشان می­دهد زمانی که سرپرست خانوار بی­سواد باشد احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری معادل ۸۲/۲۳ درصد و در بین خانوارهای روستایی معادل ۳۰/۲۰ درصد خواهد بود. با افزایش پایه یا مدرک تحصیلی سرپرست خانوار احتمال وقوع فقر کاهش می­یابد بطوریکه احتمال وقوع فقر برای خانوارهای شهری دارای مدرک فوق­لیسانس و بالاتر تنها ۱۳/۳ درصد و برای خانوارهای روستایی معادل ۶۷/۵ درصد خواهد بود.

نمودار (۴-۶) احتمال وقوع فقر به تفکیک پایه یا مدارک تحصیلی سرپرست خانوار
مأخذ: یافته های تحقیق
در نمودار شماره (۴-۷) احتمال وقوع فقر بر حسب تغییرات سن سرپرست خانوار ترسیم شده است. بررسی نمودار نشان می­دهد که احتمال وقوع فقر در سنین پایین در بین خانوارهای شهری و روستایی بیشتر است. برای مثال در سن ۲۰ سالگی سرپرست خانوار، احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری ۷۰/۳۰ درصد می­باشد در حالیکه این رقم برای خانوارهای روستایی معادل ۱۵/۵۶ درصد می­باشد. با افزایش سن، احتمال وقوع فقر کاهش می­یابد ولی در خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب از سن ۶۰ سالگی و ۷۰ سالگی به بعد با افزایش سن سرپرست خانوار، احتمال وقوع فقر افزایش می­یابد.
نمودار (۴-۷) احتمال وقوع فقر به تفکیک سن سرپرست خانوار
مأخذ: یافته های تحقیق
نمودار شماره (۴-۸) نشان می­دهد که احتمال وقوع فقر متناسب با افزایش تعداد نفرات خانوار کاهش می­یابد. احتمال وقوع فقر در یک خانوار تک نفره شهری معادل ۱۹۸/۲۷ درصد و در یک خانوار تک نفره روستایی در حدود ۳۳/۴۱ درصد است. در حالیکه احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای پنج نفره شهری و روستایی به ترتیب به ۴/۷ و ۷/۹ درصد می­رسد.
نمودار (۴-۸) احتمال وقوع فقر به تفکیک تعداد نفرات خانوار
مأخذ: یافته های تحقیق
در نمودار شماره (۴-۹) احتمال وقوع فقر به تفکیک وضع فعالیت سرپرست خانوار نشان داده شده است. بررسی نمودار حاکی از آنست که در صورت شاغل بودن سرپرست خانوار احتمال وقوع فقر کاهش می­یابد بطوریکه در صورت شاغل بودن سرپرست خانوار احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری از ۴۰/۱۴ به ۵۶/۱۰ و در بین خانوارهای روستایی از ۵۵/۲۴ به ۲۱/۱۳ کاهش می­یابد.
نمودار (۴-۹) احتمال وقوع فقر به تفکیک وضع فعالیت سرپرست خانوار
مأخذ:یافته­های تحقیق
در نمودار شماره (۴-۱۰) احتمال وقوع فقر به تفکیک باسوادی سرپرست خانوار نشان داده شده است بررسی نمودار حاکی از آنست که در صورت باسواد شدن سرپرست خانوار احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری از ۶۶/۱۳ به ۳۸/۱۱درصد و در بین خانوارهای روستایی از ۱۷/۱۷ به ۰۴/۱۵ درصد کاهش می­یابد.
نمودار (۴-۱۰) احتمال وقوع فقر به تفکیک باسوادی سرپرست خانوار
مأخذ:یافته­های تحقیق
در نمودار شماره (۴-۱۱) احتمال وقوع فقر به تفکیک همسردار بودن سرپرست خانوار نشان داده شده است. بررسی نمودار حاکی از آنست که در صورت همسردار شدن سرپرست خانوار احتمال وقوع فقر کاهش می­یابد. بطوریکه با همسردار شدن سرپرست خانوار احتمال وقوع فقر در بین خانوارهای شهری از ۵۵/۱۷ به ۰۲/۱۱ درصد و در بین خانوارهای روستایی از ۵۱/۲۳ به ۷۴/۱۴ درصد می­رسد.
نمودار (۴-۱۱) احتمال وقوع فقر به تفکیک همسردار بودن سرپرست خانوار
مأخذ:یافته­های تحقیق
۴-۶- جمع­بندی
در این فصل در ابتدا به تحلیل توصیفی داده ­ها پرداخته شد و سپس به برآورد مدل، تجزیه و تحلیل یافته­های تحقیق و احتمال وقوع فقر اقدام گردید. نتاج حاکی از آنست که شاخص­ های فناوری (اینترنت، تلفن همراه غیرشغلی و رایانه)، شاخص­ های سرمایه انسانی (میزان تحصیلات سرپرست خانوار و باسواد بودن سرپرست خانوار)، شاغل بودن سرپرست خانوار، بعد خانوار، همسردار بودن سرپرست خانوار، سن سرپرست خانوار و نسبت افراد دارای درآمد در خانوار باعث کاهش احتمال وقوع فقر می­گردد.
فصل پنجم
خلاصه، نتیجه ­گیری و ارائه پیشنهادها
۵-۱- مقدمه
در این فصل ابتدا مروری بر خطوط کلی پژوهش صورت گرفته و فصول مختلف مطالعه به صورت اختصار بیان شده است در ادامه در قسمت جمع­بندی و نتیجه ­گیری ضمن اشاره به خلاصه­ای از مراحل اجرا و نتایج طرح اثرات تک تک متغیرها بر کاهش احتمال وقوع فقر مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است در انتها نیز توصیه­های سیاستی و پیشنهادها برای پژوهش­های آتی ارائه شده است.
۵-۲- مروری بر خطوط کلی تحقیق
فناوری اطلاعات و ارتباطات راهکار جدیدی برای کاهش احتمال وقوع فقر است و این کاهش احتمال وقوع فقر از طریق ایجاد فرصت­های درآمدی، تحصیلات و خدمات سلامت و عدالت اجتماعی و ایجاد دموکراسی صورت می­گیرد. ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات جهان را چنان متحول کرده است که از آن تحت عنوان انقلاب ICT یاد می­ کنند. این فناوری با شکستن انحصارها، ارتقای بهره­وری، تسهیل ارتباطات، اشاعه دانش و کاهش هزینه­ها خدمات ارزنده­ای به رفاه جوامع می­رساند.
ICT بدنبال افزایش و تسهیل دستیابی به اطلاعات و افزایش آگاهی و نیز کاهش هزینه­ های مبادله و موانع ورود به بازار، در نهایت منجر به بهبود کارایی بازار می­ شود. از طرف دیگر این فناوری می ­تواند به عنوان یک بخش به طور مستقیم فرصت­های شغلی برای فقرا در جهت تولید سخت­افزار و نرم­افزار ایجاد کند. از آنجایی که فقرا معمولاً سطح آموزشی و مهارت­ های پایینی دارند، می­توان انتظار داشت که با افزایش سطح آموزش از طریق ICT شامل آموزش از راه دور (یادگیری همزمان دانش ­آموزان) و تراکم آموزش از طریق وب (استفاده از وب برای بهبود محتوای آموزشی) می­باشد. ICT آموزش­های لازم در زمینه پزشکی و بهداشتی تنظیم خانواده و پرورش و تربیت کودکان را در اختیار خانواده قرار می­دهد. ارتقاء سطح دانش و آگاهی زنان در هر یک از زمینه­ ها زنان را قادر می­سازد که شرایط زندگی خویش را بهبود بخشند و در مورد ابعاد مختلف مسایلی که بدان مبتلا هستند کسب دانش و آگاهی نمایند.
از طرف دیگر ICT کلیدی برای توسعه اقتصادی است.این فناوری موقعیت­هایی را برای تعاملات جهانی فراهم می ­آورد و همچنین می ­تواند باعث قدرتمندسازی جوامع شود و اثربخشی و کارایی بخش­های عمومی را افزایش دهد. ICT اصول اخلاقی را که بر اساس باورهای رفتاری و استانداردهای درست و نادرست و عادت­های اجتماعی شکل می­گیرد را تغییر داده و موجب ایجاد شخصیت­های جدید، گروه­ ها، سازمان­ها و دیگر شکل­های اجتماعی – اقتصادی و گروه­بندی­های سیاستی شده است.
با توجه به اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات و تاثیر آن بر کاهش احتمال وقوع فقر در این مطالعه در ۵ فصل به این موضوع پرداخته شده است که خلاصه­ای از این فصول به شرح ذیل ارائه می­ شود.
در فصل اول، کلیات تحقیق ارائه شده و در آن اهداف تحقیق که مهمترین آن بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کاهش احتمال وقوع فقر بود ارائه گردید. سپس فرضیه ­های تحقیق متناسب با اهداف اصلی بیان شده و روش­شناسی تحقیق و مدل مورد استفاده در آن ذکر گردیده است. در ادامه جامعه و نمونه مورد مطالعه معرفی شده و محدودیت­های طرح عنوان گردید.
در فصل دوم ادبیات موضوع تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، ابتدا مبانی نظری موجود در رابطه مفهوم فقر، اندازه ­گیری خط فقر، ICT، فقر و ICT، عوامل تعیین­کننده­ فقر (سرمایه انسانی و ویژگی­های جمعیتی و اقتصادی) و شاخص­ های وسعت فقر بیان شد و سپس به بررسی مطالعات تجربی خارجی و داخلی صورت گرفته در این زمینه پرداخته شد.
در فصل سوم به روش­شناسی تحقیق پرداخته شد. برای این منظور، ابتدا روش­ تخمین مدل و سپس مدل و متغیرهای تحقیق معرفی شد و در ادامه روش تخمین مدل با بهره گرفتن از مدل پروبیت توضیح داده شد.
فصل چهارم تحقیق، به برآورد مدل و تجزیه و تحلیل یافته­ ها اختصاص داده شده است. در این فصل ابتدا به تحلیل توصیفی داده ­ها پرداخته شده و در ادامه مدل پروبیت با بهره گرفتن از داده ­های خانوارهای شهری و روستایی کشور در سال ۱۳۹۱ برآورد گردید. سپس اثرات نهایی متغیرها بر احتمال کاهش احتمال وقوع فقر بررسی شد و در ادامه به برآورد احتمال وقوع فقر خانوارهای شهری و روستایی پرداخته شد که نتایج حاصل از این برآورد تأثیر رابطه مثبت و معنی­دار شاخص­ های فناوری اطلاعات و ارتباطات، سن سرپرست خانوار، همسردار بودن سرپرست خانوار، شاخص­ های سرمایه انسانی، بعد خانوار، شاغل بودن سرپرست خانوار و نسبت افراد دارای درآمد در خانوار بر کاهش احتمال وقوع فقر خانوارهای شهری و روستایی را نشان می­دهد.
۵-۳- جمع­بندی و نتیجه ­گیری
هدف اصلی این مطالعه بررسی رابطه فناوری ارتباطات و اطلاعات بر کاهش احتمال وقوع فقر خانوارهای شهری و روستایی می­باشد. برای رسیدن به این هدف با بهره گرفتن از خط فقر نسبی به تعیین خط فقر اقدام گردید و خانوارهای فقیر شهری و روستایی شناسایی شد. در ادامه برای بررسی رابطه فناوری ارتباطات و اطلاعات بر کاهش احتمال وقوع فقر، متغیر فقر بعنوان یک متغیر مجازی تعریف گردید که دو مقدار را اختیار می‌کند. اگر مخارج خانوار زیر خط فقر باشد (فقیر باشد) مقدار یک و اگر مخارج بالای خط فقر باشد این متغیر مجازی مقدار صفر را اختیار می کند. این متغیر بعنوان متغیر وابسته مدل تعیین گردید و از طریق مدل پروبیت اثر شاخص­ های فناوری اطلاعات، شاخص­ های سرمایه انسانی و شاخص­ های مشخص کننده ویژگیهای فردی و اجتماعی خانوار بر کاهش احتمال وقوع فقر مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج نشان می­دهد شاخص­ های فناوری ارتباطات و اطلاعات، سن سرپرست خانوار و همسردار بودن خانوار تأثیر مثبت و معنی­داری بر کاهش احتمال وقوع فقر خانوارهای شهری و روستایی دارد. همچنین بعد خانوار، شاغل بودن سرپرست خانوار، نسبت افراد دارای درآمد در خانوار و شاخص­ های سرمایه انسانی در کاهش احتمال وقوع فقر خانوارها مؤثر می­باشند که در این قسمت به بررسی نتایج اثرات تک تک این متغیرها بر کاهش احتمال وقوع فقر پرداخته می­ شود.
- اثر خانوارهای دارای خط تلفن همراه غیرشغلی:
خانوارهای دارای خط تلفن همراه غیرشغلی (MOB)،که یکی از شاخص­ های فناوری است با ضریب ۱۹۳۱/۰- برای خانوارهای شهری و ۲۰۸/۰- برای خانوارهای روستایی دارای اثر مثبت و معنی­داری بر کاهش احتمال وقوع فقر می­باشد و هر چه درصد خانوارهای دارای خط تلفن همراه افزایش یابد احتمال وقوع فقر کاهش می­یابد.
- اثر خانوارهای دارای خط اینترنت:.
خانوارهای دارای خط اینترنت (INTER)، دومین شاخص فناوری است با ضریب ۰۹۸۱/۰- در خانوارهای شهری و ۰۶۲۱/۰- در خانوارهای روستایی، دارای اثر مثبت و معنی­داری بر کاهش احتمال وقوع فقر می­باشد و همانطور که مشاهده می­ شود هر چه درصد خانوارهای دارای خط اینترنت در بین خانوارهای شهری و روستایی افزایش پیدا کند احتمال وقوع فقر کاهش می­یابد.
- اثر خانوارهای دارای رایانه:.