در این پژوهش پس از شناسایی ریسکها، آنها را بر اساس دستهبندی تامپکینز و همچنین بر اساس مرحله تاثیرگذار در فرایند برونسپاری طبقه بندی می کنند. سپس با تکیه بر نظر خبرگان و با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، ارزش وزنی اهداف پروژه تعیین میگردد. سپس احتمال و تاثیر ریسکهای دستهبندی شده، بر اساس اصول مدیریت ریسک پروژه ارائه شده در استاندارد PMBOK-2008 تعیین و با محاسبه امتیازات موزون، ریسکهای پرخطر و کمخطر مشخص میشود.
در نهایت ریسکهای پرخطر با بهره گرفتن از نظرات کارشناسانه خبرگان مورد بررسی قرارگرفته و راهکارهایی برای مواجهه با آن ارائه میگردد.
تعریف واژگان کلیدی
تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه عبارت است از سلسله فعالیتهای منظم و خلاقانه به اتکاء ذخیره دانش و تجربه موجود در جهت تغییر و نوآوری در تولید کالاها و ارائه خدمات، بهگونه ای که منجر به نتایج قابل بهره برداری و یا افزایش گنجینه دانش موجود گردد. ( شبلی، ۱۳۷۵)
برونسپاری
برونسپاری یک تصمیم تجاری آگاهانه و مبتنی بر تفکر برای انتقال و واگذاری کار داخلی به یک تامین کننده خارجی می باشد. ( بیب و مایر، ۱۹۹۹)
شناسایی ریسک
شناسایی ریسک، فرایندی دقیق، موشکافانه و کاوشگرانه است که از طریق تعامل با افراد به شناسایی ریسکهای پروژه پرداخته و آنها را مستند می کند. ( عوض خواه، ۱۳۸۹)
تحلیل ریسک
فرایند ارزیابی ریسک با بهره گرفتن از دو پارامتر احتمال وقوع و شدت تاثر بر اهداف پروژه می باشد که منجر به اولویت بندی ریسکها و مشخص شدن ریسکهای اصلی و غیر اصلی می شود. ( سبزه پور، ۱۳۸۹)
فصل دوم
ادبیات تحقیق
فصل دوم
بخش اول
۲-۱- تحقیق و توسعه
۲-۱-۱- تاریخچه تحقیق و توسعه در جهان
تحقیق و توسعه مفهومی کاملاً نو است که تنها از آغاز سده بیستم و به صورت جدی مورد توجه و بحث قرار گرفته و پیش از آن تنها تعداد معدودی از مؤسسات خصوصی، خدماتی برای صنایع انجام میدادند. قبل از جنگ جهانی دوم، فعالیتهای تحقیق و توسعه ای عمدتاً در صنایع نظامی آمریکا، اروپا و ژاپن متمرکز بود. در آن سالها مسائل در دو سطح سازمانی و ملی، از طریق ارائه راه حل مناسب و سرمایه گذاری بر روی آن، حل می گردید. در آن زمان مؤسسات تحقیقاتی کوچک بودند و مدیریت آنها نیز پیچیده نبود و رویارویی فعالیتهای تحقیق و توسعه ای با دیگر عوامل به سادگی انجام یافت. پس از جنگ جهانی دوم، ایالات متحده آمریکا از طریق سرمایه گذاری بر روی نتایج بهدست آمده از فعالیتهای تحقیق و توسعه زمان جنگ، به سرعت پیشرفت کرده و به حجم و پیچیدگی واحدهای تحقیق و توسعه افزوده شد که نتیجتاً بهبود فزاینده محصولات جدید را به همراه داشت. بنابراین در واقع از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون، تحقیق و توسعه به عنوان عامل اصلی رشد و دگرگونی جوامع صنعتی تشخیص داده شده است. ( ساپ چوی، ۱۳۶۷)
به طور خلاصه تحقیق و توسعه، در تاریخ تکامل و رشد خود سه نسل را طی کرده است. نسل اول؛ لابراتورها یا آزمایشگاههای ابتدایی دانشمندان بودند. در این مرحله تحقیقات عمدتاً به صورت فردی انجام میگرفت که موجب اختراعات و تحولات عظیمی نیز شدند. نسل دوم؛ واحدهای تحقیق و توسعه صنعتی در کارخانجات است که با لابراتورها تماس تنگاتنگ داشتند. در این دوره کارخانجات با محدودیت بازار و شدید بودن رقابت روبرو بودند. نسل سوم؛ واحدهای تحقیق و توسعهای هستند که وظایف، نقش و محتوایشان تحول نوینی پیدا کرده است. امروزه تحقیق و توسعه در سراسر دنیای پیشرفته صنعتی، به یک فعالیت عمده صنعتی و دولتی تبدیل شده و به صورت سازمانهایی درآمده است که علاوه بر احاطه و پاسخگویی به مسائل صنعتی و تکنولوژیکی، با مسائل سیاسی، امنیتی و فرهنگی در ارتباط بوده و یکی از ابزارهای قدرت، به معنای دردست داشتن توسعه صنعتی و در پی آن توسعه اقتصادی جامعه تلقی می شود. بنابراین دوران کنونی را باید دوران ارتباط منسجم و ارگانیک میان حوزه نوین تحقیق و توسعه (حوزه عمل مشترک دانشگاه و صنعت) و دولت دانست. (شبلی، ۱۳۷۵)
۲-۱-۲- تعریف تحقیق و توسعه
برای اینکه به تعریف جامعی از تحقیق و توسعه دست یابیم، لازم است ابتدا تعریف روشنی از انواع تحقیقات داشته باشیم. در تقسیم بندی متداول و معمول، تحقیقات به سه دسته تحقیقات زیر بنایی یا پایه، تحقیقات کاربردی و تحقیقات توسعه ای تقسیم میشوند. (نظری زاده، ۱۳۸۴)
۲-۱-۲-۱- تحقیقات زیر بنایی
تحقیقات زیربنایی را کوششهایی دانسته اند که برای پیش بردن مرزهای دانش بشری در دانشگاهها، کالجها، انستیتوها، مؤسسات دولتی و صنایع انجام می شود. در تعریف فوق هدف تحقیقات زیربنایی افزایش دانش بشری دانسته شده است یعنی افزایش دانش فقط به خاطر دانش، که کاربردهای عملی آن مد نظر نمی باشد. (شبلی، ۱۳۷۵) بنابراین تحقیقات زیر بنایی به این صورت تعریف می شود: “تحقیقات زیربنایی آن بخش از تحقیقات است که ما حصل نتایج آن، زیر بنای توسعه تکنولوژی و صنعت را ایجاد می نماید. نتایج حاصل از چنین پژوهشی تکنولوژی نیست، هنوز علم است و وارد حوزه تکنولوژی نگردیده است.” ( حسینی طباطبایی، ۱۳۸۷)
-۲- تحقیقات کاربردی
از تحقیقات کاربردی تعاریف زیادی ارائه شده است که برخی از آنها به شرح زیر می باشد: (شبلی، ۱۳۷۵) ” پژوهش برای کسب دانش علمی یا فنی جدید با یک هدف علمی مشخص” ، ” طرحهای پژوهشی که با بهره گرفتن از دانش جدید، اهداف خاص تجاری را دنبال می کنند” ، ” تحقیقاتی که برای کسب یک دانش خاص و با کاربرد تجاری انجام می پذیرد” .
تعاریف بالا اگر چه بر ” عملی بودن” و ” اهداف تجاری داشتن” تحقیقات کاربردی تأکید دارند اما ماهیت امر را روشن نمی کنند. لذا این تعریف ارائه می شود: ” تحقیقات کاربردی به آن دسته اطلاق می شود که دستاوردهای علمی حاصل از تحقیقات زیربنایی را به حوزه تکنولوژی می کشاند، علم را با تکنیک وحدت می دهد، علم و دانش خاص را با تکنیک ها و تکنولوژی های موجود ممزوج می کند و به نتایج و دستاوردهای نو در یکی از حوزه های تکنولوژی می رساند.” ( حسینی طباطبایی، ۱۳۸۷)
تحقیق و توسعه
موضوع تحقیق و توسعه، مقوله ای جدید است و لذا تعریف واحد و یکسانی که مورد قبول علما و صاحبنظران باشد، وجود ندارد. تعاریف ارائه شده توسط هر یک از صاحبنظران حداقل از یک جنبه با تعاریف دیگران تفاوت دارد. برخی هدف آن را فقط بهبود کالاهای صنعتی و عده ای دیگر بهبود کلیه کالاها و خدمات دانسته اند. عده ای بر نوآوری تأکید کرده اند در حالی که عده ای دیگر مفهوم بهسازی را نیز به کار برده اند. عده ای آن را مختص صنایع قلمداد می کنند، در حالی که عده ای دیگر حوزه عمل آن را وسیعتر دیده اند. (شبلی، ۱۳۷۵) جهت روشن شدن موضوع، در زیر برخی از تعاریف موجود ارائه می گردد:
فرایند تحقیق و توسعه عبارت است از شناسایی نیاز یا استعداد، پیدایش اندیشهها، آفرینش، طراحی، تولید، معرفی و انتشار یک محصول و فرایند یا نظام تکنولوژیک تازه. (شریف، ۱۳۶۷)
تحقیق در صنعت عبارت است از استفاده از دانش کاربردی برای پاسخگویی به نیازهای شرکتها در مواجهه با تکنولوژی پیشرفته و دستاورد های عملی مربوط به توسعه و ساخت محصولات و یا فرآیندهای جدید. توسعه نیزبه معنی بکارگیری دانش مهندسی و یا علمی برای توسعه فعالیتهای شرکت در یک زمینه خاص است. (راسل، ۱۹۹۷)
با توجه به تعاریف، معیارهایی برای تعریف تحقیق و توسعه تعیین گردیدهاند که بتوانند هم با واقعیات سازمانهای کشور ما سازگار باشند و هم کلیه ابعاد تحقیق توسعه را دربر گیرند. معیارهایی که برای این منظور تعیین شده اند، عبارتند از: هدف، فرایند، حوزه عمل و ماهیت تحقیق و توسعه. (شبلی، ۱۳۷۵)
بر اساس معیارهای فوق این تعریف ارائه می شود: ” تحقیق و توسعه عبارت است از مجموعه ای از یک سلسله فعالیتهای منظم خلاق به اتکاء ذخیره دانش و تجربه موجود در جهت تغییر تدریجی و نوآوری در جریان تولید کالاها ( از تأمین ورودیها تا ارائه محصول به محیط) و خدمات در مؤسسات اقتصادی - اجتماعی به گونه ای که به نتایج قابل بهره برداری و یا افزایش گنجینه دانش موجود منجرگردد.” این تعاریف دربرگیرنده نکاتی به شرح زیر می باشد: (شبلی، ۱۳۷۵)