کوه های استان کرمانشاه جزء رشته کوه طولانی زاگرس­اند و با همان جهت ، یعنی شمال باختری – جنوب خاوری ، قرار گرفته­اند.
کوه­های استان کرمانشاه را با توجه به ارتفاع و موقعیت ، به سه دسته تقسیم می کنند:
الف) شاهو ، پرآو ، بیستون ، دالاخانی و امروله ؛ این کوه ها بلنــدترین ارتفــاعات استـان هستند و غالباًقله­هایی به ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر دارند ، لذا کوه های این قسمت زاگرس را زاگرس مرتفع می نامند.
ب) کوه سفید ، دالاهو ، قلعه قاضی ، آتشگاه و …؛ که غالبا دارای قله های با ارتفاع میان ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ متر هستند. این ارتفاعات به نسبت زاگرس مرتفع ارتفاع کمتری دارند و عمدتاً در نواحی مرکزی استان و با همان جهت شمال باختری – جنوب خاوری امتداد یافته­اند. این قسمت به زاگرس چین خورده معروف است.
پ) بازی دراز ، آق داغ ، دانه خشک و …؛ که غالباً قله­هایی با کمتر از ۲۰۰۰ متر ارتفاع دارند. این ارتفاعات در قسمت جنوب باختری استان ، در منطقه ی قصرشیرین و سومار ، با کاهش بیش­تر ارتفاعشان به جلگه­ی میاندورود در کشور عراق متصل می­شوند. این قسمت نیز جزء زاگرس چین خورده است.نقشه (۳-۲) ناهمواری­های استان کرمانشاه را نشان می­دهد.
-دشت ها
چاله های میان ارتفاعات غالبا همان ناودیس ها هستند که با انتقال مواد آبرفتی از کوه ها و ارتفاعات به چاله ها ، در نتیجه ی عمل فرسایش ، تحت تاثیر عواملی چون آب و هوا ، جنس سنگ ها و … به دشت تبدیل شده اند.(سالنامه آماری استان کرمانشاه)
نقشه (۳-۲): نقشه ناهمواری های استان کرمانشاه منبع : اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه
امتداد دشت­ها در استان بیش­تر شمال باختری – جنوب خاوری است. دشت­ها غالباً در فواصل میان تاقدیس­ها و شکست­ها ایجاد شده ­اند.
حدود یک سوم از پهنه استان کرمانشاه را مناطق دشتی و پست در بر گرفته که با وسعت­های مختلفی در میان ارتفاعات محصور هستند، کم ارتفاع ترین این دشت­ها در سومار و نفت شهر با ۱۸۰ متر و بلندترین آنها دشت سنقر با ۱۷۵۰ متر از سطح دریا ( اختلاف ارتفاع ۱۵۷۰ متر ) قرار گرفته و ویژگی­های متفاوتی را به لحاظ اقلیم به وجود آورده است وسیعترین دشت­ها در صحنه و کرمانشاه می­باشند که از غنای زیستی برخوردار است .
بنابراین با توجه به موقعیت ناهمواری­ها و نیز ارتفاع ، دشت­های استان کرمانشاه به دو دسته­ی مرتفع و کم ارتفاع تقسیم می شوند.

الف)دشت های مرتفع ؛ مانند ماهیدشت ، سنجابی ، کلیایی ،کرمانشاه ، بیونیژ ، حسن آباد ، دینور و….
این دشت­ها در میان ارتفاعات با خاک حاصلخیز، آب و هوایی مناسب و منابع آب غنی، استعداد فراوانی برای فعالیت­های کشاورزی و دامپروری دارند ؛ به همین دلیل ، از گذشته تا به امروز جمعیت زیادی در این دشت­ها زندگی کرده ­اند.
ب)دشت­های کم ارتفاع ؛ مانند دشت ذهاب ، سومار ، گیلانغرب ، دیره و… که از یک طرف با ارتفاعات و از طرف دیگر با سرزمین کم ارتفاع و جلگه­ی میاندورود عراق همجوار است.ارتفاع کم از سطح دریا (۳۰۰ متر)، آب و هوای گرم و وجود منابع آب مانند رود الوند که از کوهستان دالاهو سرچشمه می­گیرد­، شرایط مناسبی را برای فعالیت­های کشاورزی (به استثنای قسمت­ هایی که دارای خاک­های شور و نامناسب­اند) در این منطقـه ایجاد کرده است. محصـولاتی چون خرما ، مرکبـات ، صیـفی جات و… در این منطقه کشت می­ شود.
-تپه ماهورها
معمولاً به نواحی­ای که دامنـه­ی ارتـفاع آن­ها میان ۰ تا ۶۰۰ متر از سطـح دریا باشد، تپـه ماهور می­گویند.بخشی از ناهمواری­های استان که در قسمت جنوب باختری واقع شده ­اند از نوع تپه ماهور هستند ؛ مانند : تپه ماهورهای اطراف قصرشیرین و سومار. نقشه(۳-۳) توپوگرافی استان کرمانشاه را نشان می دهد.
نقشه(۳-۳) توپوگرافی استان کرمانشاه
۳-۱-۳- زمین شناسی
استان کرمانشاه بر روی یکی از کمربندهای لرزه خیز کشور ایران واقع شده است. وقوع زمین لرزه در سال­های گذشته در مناطقی چون فارسینج در سنقر و علی­آباد ، کارخانه در کنگاور و کرگسار در صحنه ، نشان می­دهد که در پاره­ای از مناطق استان احتمال وقوع زمین لرزه وجود دارد. این مناطق در مجاورت گسل­های فعال قرار گرفته­اند.
استان کرمانشاه در برگیرنده بخشی از زونهای زمین ساختی زاگرس ، سنندج – سیرجان و خرد شده می باشد که تمامی این زون­ها هم روند با کوه­های زاگرس می­باشد .
بخش عمده­ی استان شامل ارتفاعات و چین خوردگی­های زون زاگرس می­باشد که از نظر تکتونیکی و ساختاری از این زون تبعیت می­نماید که بنابر فعالیت گسل اصلی زاگرس شاهد بروز زمین لرزه­هایی در محدوده اطراف آن می­باشیم ، آ‌نچه مشخص است کانون اصلی زلزله های زاگرس منطبق با گسل اصلی زاگرس بوده که با افزایش شعاع از کانون زلزله اثرات آن نیز کاهش می یابد .
در استان کرمانشاه و در حاشیه خاوری آن (حوالی کنگاور ) کانون اصلی زلزله های استان واقع گردیدهکه هر چه از آن به سمت غرب حرکت کنیم انرژی زلزله ها کاهش یافته بطوریکه در حاشیه باختری (سرپل ذهاب – قصرشیرین – گیلانغرب )‌هیچ گونه اثر مخربی از زلزله دیده نمی­ شود ( سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه).
۳-۱-۴– خاک­های استان
شکل ظاهری و خاک های استان کرمانشاه به طور مختصر به قرار زیر می باشند:
اراضی دامنه کوه­ها که اکثراً دارای شیب نسبتاً تند ودارای پستی و بلندی می­باشد دارای خاک های کم عمق،درشت دانه وجوان است که اصطلاحاً خاک­های آبرفتی و واریزه­ای نامیده می­شوند. هرچه شیب دامنه­ها ملایم­تر می­ شود از درشتی بافت خاک کم شده و خاک های عمیق­و ریز دانه با کمی دانه­ های سنگ آهک دیده می­شوند که به خاک­های قهوه­ای معروفند.در مناطقی که دارای دشت های پست و گود افتاده هستند،به علت تجمع آب­های زیر زیرزمینی،خاک­های هیدرومورف یا اصطلاحاً خاک­های چمنی مرطوب مشاهده می شود.
در مناطق گرمسیری مانند منطقه قصرشیرین و گیلانغرب و سومار،به علت تبخیر زیاد و بارندگی کم و وجود تشکیلات گچی و مارنی،گاهی به خاک­های شور برخورد می­کنیم.
در کناره بعضی از رودخانه­ها و مسیل­ها خاک­های جوان مطبق رسوبی به چشم می­خورد.در قسمت­ های دیگر خاک­های بسیارسنگین رسی را که در فصول خشک دارای شکاف­های عریض و عمیق می­باشند، مشاهده می­ شود.
۳-۱-۵ - پوشش گیاهی
پوشش گیاهی و جنگل­­ها‏‎‎به سبب موقعیت خاص اقلیمی و بارندگی به موقع و کافی از مناطق شمال غربی تاجنوب شرقی استان کرمانشاه یعنی از ارتفاعات اورامانات تا منطقه زردلان و هلیلاندره‌های پوشیده از جنگل و مراتع پر برکتی وجود دارد . این دره ها چون دارای آب وهوای معتدل با مناظر زیبای طبیعی است برای اطراق و تفریح و وجود ایلات در حال کوچاز بهترین نقاط تفریحی ایران است و همیشه یکی از شکارگاه­های تراز اول ایران محسوبمی­شده است .
۳-۱-۶-جنگل ها‏‎ و مراتع استان
جنگل­های طبیعی استان حدود ۵۲۸ هزار و ۹۰۰ هکتار است یعنی حدود ۵/۲۱ درصد مساحت کل استان و چهار درصد کل جنگل های کشور را به خود اختصاص داده است . براساس نرم جهانی، باید ۲۵ درصد از کل مساحت هر کشوری پوشیده از جنگل باشد.
سرانه جنگل طبیعی در استان ۲۶ صدم هکتار، در کشور دو دهم هکتار و جهانی آن شش تا هشت دهم هکتار است که بدین ترتیب از نرم کشوری بالاتر و از نرم جهانی پایین تریم.
بطور کلی می توان نواحی جنگلی استان را چنین تقسیم نمود :
۱ ـ جنگل­های منطقه اسدآباد ـ کرمانشاه
۲ ـ جنگل­های منطقه کرمانشاه ـ ایلام
۳ ـ جنگل­هایی منطقه گیلان غرب ـ قصرشیرین
۴ ـ جنگل­های منطقه اسلام آباد ـ قصرشیرین
اما کل مراتع کشور۹۰ میلیون هکتار است،مراتع استان کرمانشاه ۱/۴ دهم کل مراتع کشور را به خود اختصاص داده است. سرانه مرتع در استان را شش دهم هکتار می­باشد. سـه نوع مراتع در استـان دیده می­ شود:
مراتع ییلاقی:مراتع ییلاقی در محدوده­ شهرستان­های کنگاور، صحنه، سنقر، کرمانشاه، پاوه ، اسلام­آباد­غرب و بخش­هایی از گیلان غرب واقع شده ­اند و در ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متر شاهو پرآو دالاهو امروله نخودچال قرار گرفته اند از ویژگی­های این نواحی داشتن بارش کافی و ذخیره­ی برف مناسب است در فصل گرما هم زمان با ذوب شدن برف­ها و جاری شدن جویبارها پوشش مرتعی مناسبی به وجود می ­آید که از اول اردیبهشت تا اواخر شهریور مورد استفاده قرارمی­گیرد.
مراتع قشلاقی:این مراتع در مناطق کم ارتفاع و پست و نواحی مرزی در جنوب غربی استان شامل دشت ذهاب، قصر شیرین خسروی، نفت شهر، سوار و گیلان غرب قرار دارند مراتع این نواحی که در فصل سرد سال محل استقرار ایلات است از اول آذر تا اواسط فروردین مورد استفاده قرار می­گیرد.
مراتع میان بند : در مسیر کوچ عشایر از ییلاق به قشلاق مراتعی وجود دارند که عشایر ضمن اتراق در آن­ها دام­های خود را تعلیف می­ کنند. این مراتع در ارتفاعات ۱۲۰۰ الی ۱۸۰۰ متر در گیلان غرب، سرپل ذهاب، جوانرود و قسمت­ های از پاوه واقع شده ­اند.
۳-۱-۷- کشاورزی استان
استان کرمانشاه با آب و هوای متنوع و منابع­آب و خاک از امکانات بالقوه بسیار بالایی برای توسعه کشاورزی برخوردار است دشت­­های­وسیع­ این استان در نواحی سرد و معتدل و گرم گسترده شده است. تولید محصولات سرد سیری­و نیمه گرمسیر(مثل خرما و مرکبات ) از ویژگی­­های خاص استان می­باشد، که در کمتراستانی دیده می شود. خاک در هیچ یک از دشت­های استان بغیر از مقدار بسیار جزئی درمناطق گرمسیری نفت شهر و سومار عامل محدود کننده توسعه کشاورزی نیست و همچنین منابع­آب استان از ظرفیت و قابل توجهی برخوردار است که در حال حاضر بنا به دلایل مختلف ازروش سنتی استفاده می­ شود، بنابر این استفاده از این منابع مستلزم سرمایه ­گذاری وبکارگیری تکنیک­های پیش رفته است. جدول (۳-۱ ) سطح زیر کشت محصولات زراعی به صورت دیم و آبی در استان کرمانشاه در سال ۱۳۸۵ را نشان می­ دهد
جدول(۳-۱): سطح زیر کشت محصولات زراعی استان کرمانشاه بر اساس سال زراعی ۱۳۸۵