اندام× اسیدسالیسیلیک
۳
ns ۱۴/۷۵
ns ۶۳/۱۱
کود× اندام× اسیدسالیسیلیک
۹
**۴۶/۳۵۶
*۶۴/۱۲
خطا
۶۲
۳۶/۱۵۷
۳۰/۱۲
ضریب تغییرات (CV%)
۳۸/۲۹
۳۹/۲۹
۴-۴- تأثیر متقابل کودهای آلی و اسیدسالیسیلیک بر روی صفات مورفولوژیکی
بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده ها (جدول۴-۱) اثرمتقابل اسیدسالیسیلیک و کودهای آلی بر روی صفات اندازه گیری شده شامل وزن تر و خشک اندامهای هوایی و ریشه، طول دمبرگ و قطر گل در سطح احتمال ۱ درصد معنیدار و بر روی متغیرهای قطر ریشه، تعداد برگ، طول ساقه، طول ریشه، ارتفاع گیاه، طول برگ، عرض برگ، کلروفیل، نسبت طول به عرض برگ و قطر نهنج در سطح احتمال ۵ درصد معنیدار شده است.
۴-۵- مقایسه میانگین تأثیر کودهای آلی ، اسیدسالیسیلیک و اندام بر وزن تر و خشک اندامهای هوایی و ریشه
بر اساس نتایج مقایسه میانگینها (جدول۴-۴) بیشترین میزان وزن خشک در بستر شاهد(۰۷/۱۳گرم) مشاهده شد. بیشترین میزان وزن تر در بستر کود گاوی (۰۱/۴۷گرم) مشاهده شد. در تیمار اسیدسالیسیلیک بیشترین میزان وزن تر (۵۹/۴۸گرم) و خشک (۲۱/۱۴گرم) مربوط به غلظت۶-۱۰ مولار مشاهده شد و همچنین بیشترین وزن تر (۵۱/۶۹گرم) و خشک (۸۶/۱۷گرم) در اندامهای هوایی مشاهده شد (جدول۴-۴). بررسیهای انجام شده در این زمینه بیانگر تأثیر گذار بودن نقش کودهای آلی و اسیدسالیسیلیک در میزان وزن تر و خشک بود به عنوان مثال خلیل (۲۰۰۶) گزارش نمود تأثیر کود دامی، زیستی، کمپوست بر گیاه دارویی بارهنگ، روی صفات وزن تر و خشک گیاه معنیدار نشد. محمدی و همکاران، (۱۳۸۹) در بررسی تأثیر موادآلی گوسفندی بیان کردند که بر وزن خشک در سطح احتمال ۵ درصد معنیدار شده است. ماهشواری و همکاران (۲۰۰۰) در یک بررسی بر گیاه داروئی اسفرزه گزارش کردند که کود شیمایی و بیولوژیک بر صفات رشدی گیاه اثر معنیداری نداشت. در تحقیقی اثر اسیدسالیسیلیک بر وزن تر و خشک شاخساره ریحان تأثیر معنیداری داشت (محمدی بابازیدی و همکاران، ۱۳۹۲). با توجه به ماهیت استرس زا بودن اسیدسالیسیلیک، سلول گیاهی تحت تیمار این ترکیب رفتارهای رشدی یک سلول تحت تنش، از جمله افزایش مواد جامد قابل حل سلول، کاهش اندازه سلول و غلیظ نمودن محلول سیتوپلاسمی می کند. به همین دلیل است که افزایش اسید سالیسیلیک علی رغم کاهش وزن تر افزایش نسبی وزن خشک را سبب گردید. البته ارتباط یا عدم ارتباط مستقیم بین غلظتهای القاءکنندهها و القاء فعالیتهای متابولیسمی اولیه که منجر به افزایش وزن سلولها میشود به ماهیت ترکیب، گیاه و غلظت اسید سالیسیلیک بستگی دارد (نامدو، ۲۰۰۷). احتمال میرود که اختلاف موجود در روند افزایشی وزن خشک و کاهشی در وزن تر نتیجه نقش تعاملی این فیتوهورمون با گیرندههای مختلف و یا مسیرهای سیگنالینگ متعدد درگیر در رشد و توسعه سلولی باشد. اسیدسالیسیلیک، گسترش، تقسیم و مرگ سلولی را با دخالت در روابط اکسین و سیتوکینین تنظیم کرده و در واقع بین رشد و پیری تعادل ایجاد می کند (پاپووا و همکاران، ۱۹۹۷). اسپری اسیدسالیسیلیک روی بخشهای هوایی گیاهان ریحان و مرزنگوش باعث افزایش وزن تر و خشک شد (غریب، ۲۰۰۷). مندوزا و همکاران (۲۰۰۲) گزارش کردند تیمار بذرهای فلفل با اسیدسالیسیلیک در غلظت ۱/۰ میلیمولار نسبت به غلظت های ۱ و۰۱/۰ میلیمولار بیشترین تأثیر را در افزایش وزن تر و خشک داشت. بنابراین میتوان استنباط کرد که واکنش گیاهان مختلف تحت تأثیر تیمارهای کود آلی و شیمیایی متفاوت میباشد.
۴-۵- مقایسه میانگین تأثیر کودهای آلی بر وزن تر و خشک اندامهای هوایی و ریشه
بسترکاشت
وزن تر
وزن خشک
خاک زراعی
ab ۹۷/۳۹
a ۰۷/۱۳
کود ورمی کمپوست
b ۸۵/۳۸
b ۴۴/۱۰
کود گاوی