۲-۱۳-۴- مدل “هفت سی”
ایــن مــدل بــر مبنــای هفــت واژه کــه حــرف اول آنهــا “C” اســت بنــا شــده و از ایــن رو، مــدل “هفــت ســی” لقــب گرفتــه اســت. اجــزای ایــن مــدل بــه همــراه شــرح هــر یــک در شــکل شماره ۲-۲ نمــایش داده شده است.
تصویر ۲-۲: مدل هفت سی
خلق – ایجاد Create ایجاد و تفاهم جدید با کار با همکاران مشتریان و مؤسسات بیرونی
در دام انداختن مقید کردن Capture تعیین ایده های بهتر و مستند نمودن آنان
بسط- تسهیم Cantribute تسهیم ایده های خود برای کمک به دیگران
همکاری Collaborate تبادل دانش در سطح عمومی
صرف کردن Consume استفاده تمامی دانش جمعی برای آنچه که باید انجام دهیم
مبادله- ارتباط Comnunicate کمک به دیگران برای توجه به دانش و فایده دانش خارجی و بیرونی که ارزش فراگیری دارد
فرهنگ Culture بسط فرهنگ تسهیم دانش در تمامی سازمان
(میرفخرالدینی و همکاران، ۱۳۸۸، ۷۲)
۲-۱۳-۵- مدل «بکوویتز[۵۲]» و «ویلیامز[۵۳]»
اجــزای فرآینــد مــدیریت دانــش ارایــه شــده از ســوی «بکــوویتز» و «ویلیــامز» شــامل هفــت عامــل: جستجو، به کارگیری، یادگیری، تســـهیم، ارزیابی، ایجاد، نگهداری و حـــذف اســـت کـــه بایـــد بـــرای ایجـــاد سرمایه بر پایه دانش بصورت یکپارچه مدیریت شوند.
الف) جستجوی دانش: یــافتن اطلاعــات درســت، در زمــان مناســب.
ب) به کــارگیری دانش: بــه ایــن معنــا اســت کــه بتــوان خلاقانــه و مشــتر ی گرایانــه ،راه حــل هــای مناســب را بــه دســت آورد.
پ) یــادگیری دانش: بررســی در خصــوص یــافتن دلایــل موفقیــت یــا عــدم موفقیــت پــروژه هــای انجــام شــده بــه منظــور لحــاظ کــردن نتــایج آن در پــروژه هــای آتی برای انجــام اثر بخش آن ها.
ت) تســهیم دانش: در ایــن فــر آینــد، همکــاران، دانــش هــا ی خــود را بــه دیگــران انتقــال می دهنــد و ایــن امر، موجب گسترش پایه های دانش سازمانی می شود.
ث) ارزیــابی دانش: در ایــن فرآینــد بایــد دانــش هــای موجــود و نیازهــای فعلــی و آتــی دانــش ارزیــابی شــوند. بــرای ایــن کــار لازم اســت، میــزان رشــد پایــه هــای دانــش و نیــز دســتاوردهای ســرمایه گــذاری مرتبط با آن اندازه گیری شود.
ج) ایجــاد/ نگهــداری: بایــد دانــش هــای مهــم و اســتراتژیکی در ایــن فرآینــد توســعه یابنــد و دارایی های دانشی،نیز مورد توجه قرار گیرند.
چ) حــذف: در ایــن فرآینــد، دانش هــایی کــه از نظــر اســتراتژیک و کــاربرد دیگر، بــی معنــی هســتند باید از سیستم حذف یا در جایی دیگر انبار شوند. (میرفخرالدینی و همکاران، ۱۳۸۸، ۷۲)
۲-۱۳-۶- مدل «نوناکا[۵۴]» و «تاکوچی[۵۵]»
این مدل بر خلاف مدلهای پیشین، تمرکز خود را بر دو نوع دانش «آشکار» و «پنهان» مبذول داشته، به نحوه تبدیل آن ها به یکدیگر و نیز چگونگی ایجاد آن در تمامی سطوح سازمانی (سطح فردی، گروهی و سازمانی) توجه دارد.
بر پایه مدل «نوناکا» و «تاکوچی» مراحل زیر باید برای انتقال (تبدیل) این دو نوع از دانش، در سطوح گوناگون سازمان انجام شوند.
-
- اجتماعی نمودن (پنهان به پنهان): انتقال دانش نامشهود یک فرد به فرد دیگر، (نحوه رفع مشکل برنامه- طراحی بصورت غیر معمول).
-
- برای انجام موثر این فرایند باید میان افراد، فرهنگ مشترک و توانایی کار گروهی ایجاد شود، که با بهره گرفتن از نظریه ها ی اجتماعی و همکاری میسر می شود.
-
- بیرونی سازی (نهان به آشکار): تبدیل دانش نامشهود به دانش مشهود.
-
- در این حالت فرد می تواند، دانش خود را در قالب مطالب منظم (سمینار- کارگاه آموزشی) به دیگران ارائه دهد.
-
- پیوند و اتصال برقرار کردن (آشکار به آشکار): در این مرحله، حرکت، از دانش آشکار فردی، به سمت دانش آشکار گروهی و ذخیره سازی آن صورت می پذیرد و با توجه به استفاده از دانش موجود، امکان حل مسائل از طریق گروه فراهم شده، به دنبال آن دانش، توسعه می یابد.
-
- درونی سازی (آشکار به پنهان): در این مرحله دانش اشکار به دست آمده در سازمان، نهادینه می شود. همچنین گذراندن این مرحله برای افراد، آفرینش دانش ضمنی جدید شخصی را نیز در پی دارد (کسب دانش پنهان جدید از دانش آشکار موجود).
گذراندن مراحل چهارگانه بالا، باید به صورت پیاپی و حرکت حلزونی شکل، ادامه یابد، تا به این وسیله، هر مرحله ای، کامل کننده مرحله پیش از خود باشد و ضمن نهادینه شدن دانش در سازمان، باعث تولید و خلق دانش های جدید نیز شود. (میرفخرالدینی و همکاران، ۱۳۸۸، ۷۴و۷۳)
۲-۱۳-۷- مدل پایه های ساختمان دانش
این مدل توسط «پروبست[۵۶]»، «روب[۵۷]» و «رمهاردت[۵۸]» (۲۰۰۲) به نام “مدل پایه های (سنگ بنای) ساختمان مدیریت دانش” نام گذاری شده است. طراحان مدل یاد شده، مدیریت دانش را به صورت سیکل دینامیکی می بینند که در چرخش دایم است. مراحل این مدل، شامل هشت جزء، متشکل از دو سیکل؛ درونی و بیرونی است.
سیکل درونی: به وسیله بلوک های: کشف (شناسایی)، کسب، توسعه، تسهیم، کاربرد (بهره برداری) و نگهداری از دانش، ساخته می شود.
سیکل بیرونی: شامل بلوک های اهداف دانش و ارزیابی آن است که سیکل مدیریت دانش را مشخص می نماید. کامل کننده این دو سیکل “بازخور” است.
شکل شماره ۲-۳، اجزای مدل مذکور (پایه های ساختمان دانش) را نمایش می دهد.
تصویر ۲-۳: مدل پایه های ساختمانی دانش
بازخورد
هدف های دانشی
ارزیابی
شناسایی
استفاده
نگهداری
کسب
توسعه
تسهیم
(میرفخرالدینی و همکاران، ۱۳۸۸، ۷۵)
نحوه عملکرد پایه های این مدل به شرح زیر است:
الف) تعیین هدف های دانش