۱-۴-آموزش مهارتهای زندگی برکاهش افسردگی دانش آموزان تاثیر دارد .
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را برکاهش افسردگی نشان می دهد . اما نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط ریکساچ(۱۹۹۶)،شریفی(۱۳۸۲)،بیگلو(۱۳۷۴)، باپیری (۱۳۷۶) مطابقت ندارد. و این امر نشانگر عدم تأیید ونا همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۲-۱-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس کلی دانش آموزان تاثیر دارد. پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را بر ابعاد مختلف عزت نفس نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط هامبورگ(۱۹۹۰)،ویچروسکی(۲۰۰۰)،موت وهمکاران(۱۹۹۵)،شاپ وکوپلند(۱۹۹۳)، آلبرتین و همکاران ( ۲۰۰۱ ) ، گاتمن و واتسون ( ۲۰۰۱ ) ، آلن گوری ( ۱۹۹۹ ) ، دیویس و کاترمن ( ۱۹۹۷ ) ، بایبی ( ۱۹۹۸ ) و تاکاد ( ۱۹۹۰)،
کنراد(۲۰۰۹)،بوب لاولیر(۲۰۱۰)،بیگلو(۱۳۷۴)، وردی(۱۳۸۳)،حقیقی وهمکاران(۱۳۸۵)،آقا جانی(۱۳۸۱)،مطابقت دارد. بنابراین آنگونه که مشاهده می شود نتایج این پژوهش در زمینه تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر عزت نفس ، با دیگر پژوهشها در این زمینه و یا زمینه های مشابه کاملاً مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۲-۲- آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس اجتماعی (همسالان ) دانش آموزان تاثیر دارد.
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را بر ابعاد مختلف عزت نفس نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط وردی(۱۳۸۳)،ثمری و لعلی فاز(۱۳۸۴)،ویچروسکی(۲۰۰۰)،موت و همکاران(۱۹۹۵)،هامبورگ(۱۹۹۰)،مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۲-۳-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس خانوادگی (والدین )دانش آموزان تاثیر دارد .
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را بر ابعاد مختلف عزت نفس نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط وردی(۱۳۸۳)،ثمری و لعلی فاز(۱۳۸۴)،ویچروسکی(۲۰۰۰)،موت و همکاران(۱۹۹۵)،هامبورگ(۱۹۹۰)،مطابقت ندارد. و این امر نشانگرعدم تأیید ونا همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۲-۴-آموزش مهارتهای زندگی برافزایش عزت نفس تحصیلی (آموزشگاهی ) دانش آموزان تاثیر دارد .
پژوهش های مختلفی که پس از اجرای برنامه آموزش مهارت های زندگی در مدارس صورت گرفت ، تاثیر این آموزش ها را بر ابعاد مختلف عزت نفس نشان می دهد . نتایج حاصل از آزمون این فرضیه ، با نتایج پژوهش های انجام شده توسط یاد آوری (۱۳۸۳)،اسماعیلی(۱۳۸۰)، وردی(۱۳۸۳)،ثمری و لعلی فاز(۱۳۸۴)،ویچروسکی(۲۰۰۰)،موت و همکاران(۱۹۹۵)،هامبورگ(۱۹۹۰)،آلن گری(۱۹۹۹)، مطابقت دارد. و این امر نشانگر تأیید و همخوانی نتایج مربوط به این فرضیه با نتایج دیگر پژوهش هاست.
۵-۳ محدودیت های پژوهش :
علی رغم تلاش جدی و صادقانه در جهت انجام صحیح و اصولی پژوهش حاضر، این تحقیق مانند دیگر پژوهش های انجام شده در حیطه مسائل انسانی، با محدودیت ها و مشکلاتی مواجه بود که تلاش برای برطرف کردن آن ها در پژوهش های آتی، می تواند مهر تأییدی بر نتایج به دست آمده در این پژوهش باشد. این محدودیت ها عبارتند از:
الف)محدودیتهای در اختیار پژوهشگر
۱-این پژوهش بر روی دانش آموزان دختر اجرا شده است و قابل تعمیم به دانش آموزان پسر نیست.
۲-این پژوهش بر روی دانش آموزان مقطع ابتدایی اجرا شده است و قابل تعمیم به دانش آموزان سایر مقاطع تحصیلی نیست.
ب)محدودیتهای خارج از اختیار پژوهشگر
۱- در روند پژوهش و تنظیم برنامه تمرینی مورد نظر پژوهشگر، ارائه متغیر مستقل ( آموزش مهارتهای زندگی ) در طول مدت اجرای پژوهش در برخی اوقات با نا هماهنگی از سوی مدیر و مربی مربوطه مواجه می شد.
۲- محدودیت دیگر این پژوهش همکاری نا مناسب برخی از آزمودنیها(اعضای گروه) به شرکت فعال در دوره آموزشی بود . برنامه مهارت های زندگی یک مدل آموزشی است که در کارها و فعالیتهای گروهی سازمان یافته به منظور رشد مهارت های عملی که برای زندگی روزمره ضروری هستند، کاربرد دارد. به همین جهت شرکت فعال اعضای گروه برای یادگیری مهارت های زندگی امری ضروری می باشد .
۵-۴پیشنهادات :
الف)پیشنهادات کاربردی:
۱- تشکیل کمیته تخصصی آموزش مهارتهای زندگی به منظور برنامه‌ریزی و اقدام منسجم درخصوص آموزش مهارتهای زندگی در محیط‌های دانش آموزی
۲- به منظور آگاهی از نیازها و مشکلات مهم روانی – اجتماعی دانش آموزان و شناسایی ضرورت‌ها و محورهای اصلی آموزش مهارتهای زندگی ، دفاتر مرکزی مشاوره درصدد جمع آوری اطلاعات لازم با بهره گرفتن از تحقیقات و پژوهشهای انجام گرفته ونیازسنجی و نظرسنجی از دانش آموزان برآمده و در این رابطه اقدامات لازم توسط سازمانهای مربوطه(آموزش و پرورش) را انجام دهند .
۳- برگزاری جلسات آموزشی مهارتهای مختلف زندگی جهت والدین
۴-وزارتخانه ها، سازمان ها و مؤسساتی که به نوعی با تعلیم و تربیت ، آموزش، گسترش بهداشت روانی و اصلاح و تربیت قشر نوجوان سروکار دارند، می توانند از طریق برگزاری کارگاه های آموزش مهارت های زندگی به سلامت روان و افزایش مهارت های آنان کمک نمایند.
۵-درس آموزش مهارت های زندگی از سال تحصیلی ۷۸-۷۷ به عنوان یک درس اختیاری در مدارس ارائه می گردد . با تبدیل این درس به عنوان واحد اصلی و آموزش صحیح و عملی آن برای تمامی دانش آموزان مقاطع تحصیلی می توان موجبات ارتقاء هر چه بیشتر آنان را در ابعاد گوناگون سلامت روان و عزت نفس فراهم نمود و همچنین از نتایج آن در پیش گیری از مشکلات و نابهنجاری های شایع کودکان و نوجوانان استفاده بهینه نمود.
۶-از طریق رسانه های گروهی و با بهره گیری از کارشناسان مجرب ، به آموزش مهارت های زندگی به عنوان یک برنامه همگانی پرداخته شود، تا ضمن اطلاع رسانی در خصوص تأثیر مثبت آموزش مهارت های زندگی، همه سطوح جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان با اهمیت این برنامه و تأثیر مثبت آن بر ابعاد گوناگون سلامت روان و عزت نفس آشنا شوند.
ب)پیشنهادات پژوهشی:
به پژوهشگران بعدی توصیه می شود که:
۱-از آنجا که طول مدت اجرای آموزش مهارتهای زندگی در این پژوهش کوتاه مدت (۸ هفته ) بود و بررسی ها نشان می دهد که مداخله های کوتاه مدت مثلاً مداخله های چند هفته ای، آثار کوتاه مدت بر بهداشت روانی دارند و مداخله های کمی طولانی تر، مثلا مداخله های چند ماهه، بر سلامت روان، مهارت ها و تمایلات رفتاری، احساس خودکارآمدی و کفایت بیشتر اثر می گذارند ( نوری و محمدخانی، ۱۳۷۹) .
پیشنهاد می شود برای دست یافتن به نتایج عملی تر طول مدت برنامه های آموزشی افزایش یابد .
۲- از آنجائی که این پژوهش در یک شهرستان ( رشتخوار) ، بر روی دانش آموزان یک مقطع (ابتدایی) و یک پایه تحصیلی(پنجم) فقط دختران انجام شده است ، پیشنهاد می شود پژوهش های مشابهی در سطح استان و کشور بر روی پایه ها و گروه های مختلف تحصیلی انجام شود تا با جرأت بیشتری بتوان نتایج پژوهش را تعمیم داد.
۳-شناسایی و الویت یابی مهارتهای زندگی مورد نیاز کودکان با توجه به سن،جنس،منطقه(شهر و روستا) و شرایط اجتماعی و فرهنگی متفاوت آنها پژوهشهای مجزایی انجام شود واز روش های عینی پژوهشی مانند مشاهده و مصاحبه استفاده گردد تا شناسایی نیازها دقیق تر صورت گیرد.
۴-با اقدامات ضربتی وکوتاه مدت مانند تجدید نظر در طراحی برنامه های درسی موجود به ویژه در مرحله تدوین اهداف،انتخاب محتوای آموزشی،کار آموزی معلمان،تدوین دستور العملها و فراهم سازی ضوابط اجرایی و امکانات لازم، شرایط برای اجرای برنامه های آموزش مهارتهای زندگی به کودکان تسهیل گردد.
پیوست شماره۱- پرسشنامه ها
“بسمه تعالی“
دانش آموز عزیز:
با سلام وتشکر از اینکه وقتتان را در اختیار این پژوهش قرار می دهید پرسشنامه ای که در اختیار دارید به منظور سنجش سلامت عمومی شما در طی یک ماه گذشته تا به امروز می باشد لطفا در تمامی سوال های زیر پاسخی را که فکر می کنید با وضع شما بیشتر مطابقت دارد مشخص کنید. بخاطر داشته باشید که ما می خواهیم در باره ناراحتی های اخیرشما اطلاعاتی بدست آوریم،نه مشکلات و ناراحتی هایی که در گذشته داشته اید. سعی کنید به تمامی سوال ها پا سخ دهید.
بـا تشکر
محمد رحمان پور-دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی
سن: جنس: پایه تحصیلی:
-
- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز کاملاً احساس کرده اید که خوب و سالم هستید ؟
الف) بیشتر از حد معمول ب) در حد معمول
ج) بدتر از حد معمول د) خیلی بدتر از حد معمول
-
- آیا از یک ماه گذشته تا به امروز احساس کرده اید که باید دارو مصرف کنید؟
