۱- رودخانه قره سو: سرچشمه اصلی این رودخانه سراب روانسر واقع در ۵۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه می‌باشد. این رودخانه با جهت شمال غربی به جنوب شرقی جریان پیدا می‌کند و در ۱۵ کیلومتری کرمانشاه رودخانه رازآور و شاخه‌های فرعی آن به قره‌سو می‌پیوندد و با مسیر پر پیچ و خم، در سطح دشت جریان یافته و در نزدیکی روستای قزانچی رودخانه مرگ به آن متصل می‌شود. این رودخانه با یک شیب آرام از داخل شهر کرمانشاه عبور کرده و در نزدیکی فرامان به رودخانه گاماسیاب می‌پیوندد. در بسیاری از نقاط حاشیه این رودخانه گیاهان مختلفی رشد کرده و به آن جلوه خاصی بخشیده است.
۲-رودخانه گاماسیاب : این رودخانه از سراب سنگ سوراخ و چشمه‌سارهای اطراف نهاوند سرچشمه گرفته و پس از اتصال با رودخانه ملایر به رودخانه گاماسیاب تغییر نام می‌دهد. در مسیر این رودخانه رشته‌های فرعی مختلفی از جمله آب ملایر، آب نهاوند و آب تویسرکان ملحق می‌شود. این رودخانه در جنوب بیستون به آب دینورآب پیوسته و به نام گاماسیاب ادامه مسیر داده و در نزدیکی فرامان به رودخانه قره‌سو متصل شده و پس از آن به نام سیمره وارد خاک لرستان می‌شود و سپس در استان خوزستان به نام کرخه جریان یافته و وارد هورالعظیم می‌شود.
تصویر زیر چگونگی اتصال دو رودخانه قره سو وگاماسیاب که به رودخانه سیمره می ریزد را با بهره گرفتن از نرم افزار Google Earth به وضوح نشان می دهد.
تصویر۴-۱:محل اتصال دو سرچشمه اصلی رودخانه سیمره در ناحیه شمال غرب(قره سو) و شمال شرق (گاماسیاب)
سیستم آبی رودخانه سیمره به طول بیشتراز۴۵۰کیلومتر و سدمخزنی سیمره دارای آبریزی به مساحت ۲۷۸۸۶ کیلومتر مربع می ‌باشد که افزون بر ۷۵% مساحت کل حوضه آبریز کرخه را به خود اختصاص داده است . حوضه آبریز رودخانه سیمره در مختصات جغرافیایی ۴۶ درجه و ۷ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۱۰ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و ۱ دقیقه تا ۳۵ درجه و صفر دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است .
تصویر ۴-۲:موقعیت منطقه مورد مطالعه در مقصد
۴-۳- موقعیت مورد مطالعه در مبدا وگذری بر طول مسیر:
به منظور انتقال آب از سرچشمه های رود خانه سیمره در استان لرستان،ارتفاعات منطقه (روستای) عباس خان از توابع شهرستان کوهدشت در موقعیت جغرافیاییَ۴۹ ۳۳N وَ۲۸ ۴۷E مد نظر بوده است که در مسیر اصلی رودخانه گاماسیاب به عنوان سرچشمه اصلی واقع در ضلع شرقی رودخانه سیمره می باشد.برآورد طول مسیر از ابتدای دهنه تا مقصد(سد سیمره در شهرستان دره شهر) به طول بیش از ۶۵۰ کیلومتر بوده و آب با گذر از مسیر هایی چون روستا ها و یا بخش های کاکاوند،چنار،توحید، ماهیزان، دارنامه،شور شوره،بلوران، اشتره گل گل، توا خوشخان، رومشگان،بازوند، رشنوده و مسیر رودخانه اصلی منتهی به سد سیمره می گردد.
تصویر۴-۳:سرچشمه مد نظر انتقال آب به سد سیمره
تصویر ۴-۴:بررسی مسیر جریان آب فعلی از سرچشمه رودخانه منتهی به سد سیمره به مسافت ۶۵۰ کیلومتر
تصویر ۴-۵ :مسیر انتقال آب پیشنهادی و مقرون به صرفه به مسافت ۲۲۰ کیلومتر
:
تصویر ۴-۶ توپوگرافی زمین از مبدا تا مقصد در طول مسیر انتقال آب با بهره گرفتن از نرم افزار Matlab-3D
در این مرحله، با وارد کردن داده های توپوگرافیکی طول مسیر و پستی وبلندیها ، به ترسیم مشخصات مبداء تا مقصد پرداخته شده است.
۴-۴- ملاحظات کلی در خطوط انتقال آب، انتخاب مسیر و گزینه های مختلف انتقال آب:
۴-۴-۱- خط های انتقال آب در مسیر انتقال آب از سرچشمه سیمره به سد سیمره:
خط های انتقال آب ،تاسیساتی را در بر می گیرند که برای انتقال آب از نقطه ای به نقطه دیگر ساخته می شوند، نظیر کانالهای روباز آبیاری، تونل های انتقال آب ، شاه لوله های آبرسانی ، ایستگاههای پمپاژ ،مخازن و…

در این طرح خط های انتقال ثقلی از نظر ماهیت عملکرد دارای اولویت بالایی می باشد. خط های انتقال آب ثقلی با سطح آزاد که در آنها نیروی ثقل زمین تنها نیروی محرکه آب است این خط ها از نظر هیدرولیکی تابع حرکت آزاد آب در کانالهای روباز است که میتوان قنات را نمونه ای از این گونه خط ها نام برد.
در مطالعات مقدماتی که در رابطه با خطوط انتقال آب و انتخاب گزینه های مسیر یابی آن انجام می گیرد، به موارد زیر بایستی توجه گردد.
دوره طرح در این پروژه ۳ ساله بوده و طول مسیر انتقال آب ۲۲۰ کیلومتر می باشد.بررسی طرحهای هادی و تفصیلی در طول مسیر در دست مطالعه بوده و لیکن تاکنون به دست اجرا در نیامده است.شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه که از مهم ترین پارامترهای مورد نظر در این راستا میباشد ،شامل بخش هایی از دو استان ایلام و لرستان است که دارای آب و هوای نیمه خشک و نیمه مرطوب بوده و متوسط بارش سالیانه ۴۵۰ میلیمتر می باشد.
در انتخاب گزینه برتر خط انتقال، گزینه های مختلف با یکدیگر بر اساس قیمت تمام شده هر مترمکعب آب مقایسه می گردند. مثلاٌ تامین آب از رودخانه باخط های مختلف انتقال از هر منبع،هزینه های مورد نیاز تصفیه آب با یکدیگر مقایسه شوند. بیشترین هزینه خط انتقال مربوط به لوله می باشد، بنابراین بایستی تا حد امکان کوتاهترین مسیر انتخاب گردد.در مجاورت خط انتقال نیاز به احداث جاده می باشد بنابراین بایستی گزینه عبور خط انتقال از کنار جاده موجود یا احداث خط انتقال جدید و احداث جاده جدید مقایسه گردند.جهت انتخاب مسیر خط انتقال بایستی به نواحی صعب العبور (مناطق با بستر شن روان، سنگی، باتلاقی، جنگلی و غیره) توجه شود.پرهیز از مسیرهای دارای پستی و بلندی زیاد، در این نوع از مسیرها نیاز به شیرهای تخلیه رسوب و هوا و به طبع ساخت حوضچه های مورد نیاز به تعداد زیاد خواهیم بود و در نتیجه هزینه های طرح افزایش خواهد یافت. همچنین در این گونه مسیرها در صورت بسته شدن مسیر خروجی لوله ها فشار ایستایی روی لوله بسیار زیاد خواهد بود و نیاز به خرید لوله هایی با کلاس فشار بالا و در نتیجه هزینه بالا خواهیم بود.
۴-۵- تجزیه تحلیل خط انتقال:
با توجه به اختلاف ارتفاع ما بین منبع آب اولیه که همان سرچشمه مد نظر رود سیمره برای انتقال آب بحساب می آید و منابع دیگر که به تعداد ۲۲ ایستگاه در مسیر راه اندازی شده اند می توان گزینه های مختلف خط انتقال را داشت، اختلاف ارتفاع منبع آب و اجتماع می تواند، مثبت (انتقال ثقلی)، صفر(بدون اختلاف ارتفاع) یا منفی (انتقال با پمپاژ) باشد. اختلاف ارتفاع در منطقه تا حدودی زیاد تا بیش از ۶۵۰ متر می باشد. در این شرایط می بایست از سیستم های پمپاژی استفاده کرد که قادر به ارائه توان بالای انتقال حجم زیاد آب به ارتفاعات بالا را داشته باشد. گزینههای خط انتقال باتوجه به ضوابط ویژه ای مورد بحث و بررسی قرار می گیرند که بشرح ذیل می باشند.
اختلاف ارتفاع ما بین منبع آب و اجتماع در حد معمول (۷۰-۱۵۰ متر): در این حالت غالب لوله ها قادرند فشار وارده را تحمل نمایند.
اختلاف ارتفاع ما بین منبع آب و اجتماع ۱۵۰ متر:
در این حالت در صورت بسته شدن شیر انتهای مسیر، فشار ایستایی برابر ۱۵۰ متر است که با اضافه شدن فشار ناشی از ضربه آب، فشار بسیار بیشتر از این حد خواهد شد، لذا جهت فائق آمدن بر مشکلات ناشی از فشار(ترکیدگی لوله ها) راهکارهای زیر پیش بینی میگردد.
استفاده از لوله های با کلاس فشار بالا: در این حالت هزینه های طرح افزایش خواهد یافت.
استفاده از توربین در مسیر خط انتقال: در این حالت با نصب توربین در بین مسیر خط انتقال عملاٌ فشاررا کاهش می دهیم، بخشی از انرژی توسط توربین به انرژی الکتریکی تبدیل می گردد و میزان فشار ایستایی کاهش داده می شود..
استفاده از شیرهای فشار شکن(PRV)^[46] :در مسیر خط انتقال: در این حالت شیرهای فشار شکن در بین مسیر خط انتقال نصب شده و پس از برخورد آب به فنرها و صفحات داخلی شیرها از مقدار فشار کاسته می گردد.
استفاده از حوضچه های فشار شکن(PRC)^[47] در مسیر خط انتقال: حوضچه های فشار شکن از مهمترین تأسیساتی هستند که در خط های انتقال کاربرد دارند، این حوضچه های آب در تماس با هوا قرار گرفته و میزان فشار به صفر می رسد. این حوضچه را می توان از آجر و سیمان یا بتن ساخت، همچنین بدلیل کاهش سرعت در حوضچه ها (کمتر از ۱/۰ متر بر ثانیه) ذرات شن و ماسه گرفته می شوند. این حوضچه ها بایستی دارای دریچه ورودی مجهز به قفل، پله ورود و خروج جهت تعمیرات ، لوله تهویه، سرریز، شناور، شیر تخلیه رسوب باشند. حجم مورد نیاز این حوضچه ها با توجه به میزان جریان طبق جدول (۴-۱) محاسبه می شود.
جدول(۴-۱):محاسبه حجم مورد نیاز حوضچه های فشار شکن