۱-۱۱- جمعبندی و خلاصه فصل
لازمه هر اقتصاد پویا و سالمی بطور حتم، یک نظام مالی کارآمد و شکوفاست که بدون آن وجود اقتصادی سرزنده دور از انتظار خواهد بود. از این رو هر آنچه به کارآمدتر شدن نظام مالی بطور اعم و نظام بانکی بطور اخص منجر شود، مستقیماً به رشد اقتصادی و ارتقاء سطح رفاه جامعه خواهد انجامید. یکی از معیارهای سنجش کارائی نظام بانکی هر چه کوچک بودن فاصله بین نرخ سود پرداختی به سپردهگذاران با نرخ وصول شده از دریافت کنندگان تسهیلات است که اصطلاحاً نرخ حاشیه سود نامیده میشود. هدف این مطالعه، شناسائی عوامل اثرگذار بر این نرخ، نحوه اثرگذاری و درجه شدت و ضعف آنها و در نهایت ارائه راهکارهایی برای هرچه کوچکتر کردن این نرخ و در نتیجه بهبود عملکرد نظام بانکی خصوصی است.
فصل دوم
ادبیات نظری موضوع
۲-۱- مقدمه
این فصل به دنبال فراهم آوردن مبانی تئوریک جهت پاسخگویی به سوال اصلی تحقیق یعنی عوامل اثرگذار بر روی نرخ حاشیه سود بانکی در بانک انصار است. به عبارت دیگر، میخواهیم بدانیم با توجه به نظریههای اقتصادی نرخ حاشیه سود بانکی چگونه تعریف میشود، چگونه تعیین میشود و اجزاء اثرگذار بر آن کدامند؛ چرا که اگر این مبانی تئوریک مهیا نباشد میتوان هر متغیری را با متغری دیگر بدون ارتباط واقعی به لحاظ اقتصادی، در معرض آزمون قرار داد و معنادار بودن آماری بین آنها را یک رابطه واقعی تلقی کرد که منطقی نیست.
برای تشکیل این ساختار، از آنجایی که نرخ حاشیه سود بانکی تفاضل بین دو نرخ بهره(پرداختی و دریافتی بانک) است، ماهیت و تعریف نرخ بهره، نقطه شروع مناسبی برای بحث به نظر میآید؛ یعنی بحث را با تعاریف متداول نرخ بهره و محل تعیین آن در اقتصاد کلاسیک یعنی بازار سرمایه آغاز میکنیم. سپس جهت نشان دادن متغیرهای اثرگذار بر روی حاشیه سود بانکی مانند نرخ ذخیره قانونی، نرخ تورم، ساختار اقتصادی، تغییر شکل نظام بانکی در اثر مداخله دولت و دیگر عوامل اثر گذاری که منشأ آن دولت و فعالیتهای دولت است،بحث مداخله دولت را در قالب نظریههای سکوب مالی مطرح میکنیم، راه حلهای نظری جهت رفع مشکلات ناشی از حضور دولت (که باعث بدتر شدن حاشیه سود بانکی میشود) به شکل نظریههای آزادی سازی مطرح میشود، بدین معنا که مبحث سرکوب مالی متغیرهای اثر گذار بر حاشیه سود بانکی را مشخص میکند و مبحث آزادسازی، نحوه مواجهه با اثرات نامطلوب این متغیرها بر روی حاشیه سود بانکی را بررسی میکند و نشان میدهد که جهت مقابله با این اثرات بایستی اصلاحاتی در نظام بانکی بوجود آید تا با رقابتیتر شدن نظام بانکی و الزام دولتها به انضباط مالی، حاشیه سود کاهش یابد.
در انتها تبعات بالا بودن نرخ حاشیه سود بانکی در اقتصاد را شرح میدهیم و جهت انطباق بحث با نظام بانکی کشور به لحاظ نظری، کلیات طرح منطقی کردن نرخ سود بانکی را به اختصار توضیح میدهیم.
۲-۲- تاریخچه بانک انصار
با تصویب طرح تاسیس صندوق پسانداز و قرضالحسنه انصار المجاهدین، مجوز شروع فعالیت آن از وزارت کشور اخذ و طی شماره ۶۵۷۷ در فروردین ماه سال ۱۳۷۰ در اداره ثبت شرکتها ، به ثبت رسید. صندوق با پشتوانه حدود دو دهه تجربه فعالیت و ایجاد و راهاندازی قریب به ۶۰۰ شعبه و ۵۰ باجه در سراسر کشور، به ارائه خدمات متنوع بانکی در چارچوب اساسنامه اقدام نموده است.
با توجه به روند رو به رشد و تنوع فعالیتهای مالی، پولی و بانکی و ایجاد شرایط لازم صندوق انصار پس از طی مراحل مقدماتی و انجام مطالعات مورد نیاز، تقاضای تاسیس مؤسسه مالی و اعتباری را به بانک مرکزی ج.ا.ا ارائه نمود. بانک مرکزی نیز پس از انجام بررسیهای لازم، اقدام به صدور موافقت اصولی در خصوص مجوز تغییر و تبدیل صندوق پسانداز و قرضالحسنه انصار المجاهدین به مؤسسه مالی و اعتباری انصار نمود. در راستای سیاستهای کلی اصل ۴۴ و با توجه به ظرفیتهای موجود در مؤسسه مالی و اعتباری در ارائه خدمات بانکداری و همچنین سیاستهای بانک مرکزی ج.ا.ا جهت ساماندهی مؤسسات مالی و اعتباری، پیشنهاد تاسیس بانک انصار در جلسهی تاریخ ۳۱/۶/۱۳۸۸ شورای پول و اعتبار مطرح و موضوع به همراه طرح اساسنامهی بانک به تصویب رسید. بانک انصار بر اساس ماده واحده قانون تاسیس بانکهای غیر دولتی و سایر مقررات مربوطه، طی شماره ۳۷۴۵۲۸ تاریخ ۰۸/۰۳/۱۳۹۰ در ارائه ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسیده است. مجوز عملیات بانکی به شماره ۵۹۲۰۴/۸۹ از بانک مرکزی جمهوری اسلامی در تاریخ ۲۰/۳/۱۳۸۹ اخذ گردیده است. پس از فعال شدن بانک، داراییها و بدهیها، شامل منابع و مصارف و شعب صندوق انصار به بانک منتقل شد و در نتیجه شخصیت حقوقی صندوق انصار جدا از بانک انصار قرار گرفت و بانک انصار با بستر آماده و فعال به عنوان یک بانک با شعبه گسترده در سطح کشور کار خود را آغاز نمود.
۲-۲-۱ موضوع فعالیت
بر اساس مفاد اساسنامه، فعالیت بانک انصار شامل: انجام کلیه عملیات و معاملات بانکی، بازرگانی و خدماتی است که به موجب قوانین و مقررات برای بانکها مجاز میباشد.
۲-۲-۲- الگوی ارزشی بانک
ارزشهای حاکم بر بانک انصار عبارتند از:
التزام عملی به اصول و احکام شرع مقدس اسلام
رفتار مبتنی برا قتصاد اسلامی با هدف کسب سود مشروع برای سپردهگذاری و سهامدارن
اهتمام و تریج سنت حسنه قرضالحسنه
رعایت اخلاق اسلامی و برخورد صادقانه با مشتریان و با دو مؤلفه امانتداری و تخصص در بانکداری
خدمت خالصانه به بندگان خدا (ایثارگران و مردم) با برتری در خدمت رسانی
حفظ و تعالی کرامت انسانی کارکنان
از دیگر ویژگیهای بانک انصار، حفظ و گسترش سهم بازار و افزایش سود آوری و حفظ منافع ذی نفعان و شکوفایی اقتصاد ملی از طریق جذب سپردهاست. همچنین بانک انصار تخصیص بهینه منابع مالی در بخش اقتصادی را جزء اهداف خود قرار داده است. بانک انصار کارکنان خود را به عنوان مشتریان داخلی، ارزشمندترین دارایی خود دانسته؛ توسعه، رشد و رضایت مندی ایشان را عامل موفقیت بانک میداند.
۲-۲-۳ - پراکندگی جغرافیایی شعب
تعداد شعب و پراکندگی جغرافیایی آن در پایان سال ۱۳۸۹ به شرح نمایه شماره ۴ میباشد:
شایان ذکر است علاوه بر این تعداد ۲۷ شعبه در حال راهاندازی و ۴۳ باجه نیز در سطح کشور فعال میباشد.
جدول۲-۱. تعداد شعب بانک انصار
شرح | تعداد |
شعب تهران | ۷۵ |
شعب شهرستانها | ۵۳۵ |
شعب مناطق آزاد | ۵ |
جمع | ۶۱۵ |
۲-۲-۴- خدمات بانکی
هم زمان با شروع فعالیت بانک، به لحاظ تواناییها و قابلیتهای موجود در بانک، توجه به ارائه خدمات بانکی از جمله: صدور انواع ضمانت نامه های بانکی، ارائه خدمات ارزی و بانکداری الکترونیک در دستور کار بانک قرار گرفت. بخشی از این فعالیتها به شرح زیر گزارش میشود:
ضمانت نامهها