نمودار شماره ۹ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با تاثیرطرح مرتعداری بر معیشت
آنها ……………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۶
نمودار شماره ۱۰ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با اطلاع آنها از اهداف طرحهای مرتعداری ……………………………………………………………………………………………………………………………..۷۸
نمودار شماره ۱۱ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با اهمیت مرتع ………………………….۸۱
نمودار شماره ۱۲ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با مشارکت آنها در اجرای طرحهای مرتعداری …………………………………………………………………………………………………………………………….۸۴
نمودار شماره ۱۳ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با مشارکت آنها در شناسایی مشکلات در رابطه با اجرای طرح مرتعداری ……………………………………………………………………………………………۸۶
نمودار شماره ۱۴ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با مشارکت آنها در رفع مشکلات در رابطه با اجرای طرح مرتعداری ………………………………………………………………………………………………..۸۸
نمودار شماره ۱۵ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در تامین نیروی کار در رابطه با اجرای طرح مرتعداری …………………………………………………………………………………………………………………………….۹۱
نمودار شماره ۱۶ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در حفاظت و نگهداری از پروژه های اجرای
طرح مرتعداری ……………………………………………………………………………………………………………………..۹۳
نمودار شماره ۱۷ـ۴: توزیع داده های نگرشی مرتعداران در ارتباط با علت عدم همکاری آنها در اجرای عملیات اصلاحی و احیایی ……………………………………………………………………………………………………..۹۶
تحلیل و ارزیابی پروژه مدیریت چرا در سطح مراتع شهرستان سپیدان
(مطالعه موردی: شهرستان سپیدان)
به‌وسیله: رسول صدق‌علی
چکیده:
تغییر و تحولات مدیریت مرتع در رابطه با طرح‌های مرتعداری قدمتی نزدیک به ۴ دهه دارد. تهیه طر‌ح‌های مرتعداری در استان فارس به سال ۱۳۴۸ برمی گردد و از آن تاریخ به بعد طرح‌های متعددی تهیه می‌شود. به منظور بررسی تأثیر اجرای طرح‌های مرتعداری بر نگرش و باور مرتعداران، مراتع دارای طرح مرتعداری شهرستان سپیدان مد نظر قرار گرفت. ملاک انتخاب این شهرستان، امکان دسترسی به داده‌های صحیح و دقیق می باشد. روش تحقیق این مطالعه توصیفی و تحلیلی است. ابزار دسترسی به داده‌های تحقیق پرسشنامه است. پرسشنامه ها در قالب طیف لیکرت طراحی گردید و برای بعضی سوالات از نوع باز انتخاب گردید. شیوه آماری رسیدن به نتایج استفاده از معادلات من ویت نی و همبستگی کرامر به منظور بررسی اختلاف و ارتباط آماری می باشد. بی سوادی و مضافاً کهولت سن از جمله نتایج بدست آمده می باشد. درصد قابل توجهی از مرتعداران مورد تحقیق از هر دو جامعه روستایی و عشایری مورد تحقیق متفق القول و بدون اختلاف نظر معنی دار اظهار می دارند که همکاری آنها کم و خیلی کم بوده است. تاثیر طرحهای مرتعداری بر بیکاری و بهبودی وضعیت معیشت از نظر هر دو گروه مرتعداران روستایی و عشایری در قسمت نامطلوب طیف لیکرت قرار گرفته است. از نظر مرتعداران مورد تحقیق وضعیت برگزاری کلاسهای آموزشی و ترویجی نامطلوب، اطلاع از اهداف طرح‌های مرتعداری نامطلوب پاسخ داده شده است.

کلمات کلیدی: فارس، سپیدان، مشارکت، نگرش سنجی، مرتعدار، طرح‌های مرتعداری
فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-۱-مقدمه
منابع طبیعی بعنوان یک بستر برای رشد و توسعه اقتصادی جوامع و کشورها در سطوح خرد و کلان مطرح است. میزان استفاده از این منابع همراه با بهره ­برداری اصولی در رشد و توسعه اقتصادی جوامع و کشورها تاثیرگذار است. مسایل و مشکلات موجود در امر مدیریت مراتع اعم از مشکلات طبیعی، اقتصادی و اجتماعی، افزایش جمعیت انسانی و نیاز به ایجاد کار، درآمد و تامین مواد غذایی منجر به افزایش تعداد بهره­برداران از مراتع به چندین برابر گردیده است (آذرنیوند، ۱۳۸۰).
مراتع به­عنوان قطب تولید گوشت، علوفه، حفظ آب، خاک و متضمن استمرار تولید در بخش­های دامداری از نقش ارزنده­ای در اقتصاد کشوربرخوردار است. این موهبت خدادادی با پتانسیل بالقوه­ای که دارد در صورت مدیریت صحیح علمی و اصولی حتی می ­تواند در سخت­ترین شرایط آب و هوایی پاسخگوی نیازهای بهره­بردارن از این منبع تولید برای سالیان متمادی باشد (آذرنیوند، ۱۳۸۰).
درصد بالایی از دام­های کشور به مراتع وابسته­اند و این مراتع هستند که می­توانند علاوه بر تولید گیاهان دارویی و صنعتی در شرایط آب و هوایی خشک ایران به مقدار بسیار زیادی از فرسایش خاک و هدررفت آب جلوگیری کنند و از طرفی موجب لطافت و پاکیزگی هوا، تولید و افزایش علوفه، تغذیه سفره ­های زیرزمینی و جلوگیری از شور­شدن آب­ها و … شود (آذرنیوند، ۱۳۸۰).
بطور خلاصه حیات اقتصادی جامعه ما به­خصوص قشر عظیمی از مردم که فقط از راه دامداری و کشاورزی امرار معاش می­ کنند به مراتع وابسته است. در سالیان گذشته، با وجود اعمال سیاست­های مختلف مالکیت و بهره ­برداری مراتع، بدلیل وجود جمعیت نسبتا پایین و کیفیت نسبتا بهتر مراتع، تعادل و توازنی بین تعداد دام و ظرفیت مراتع وجود داشته است. در ادامه با سیر صعودی جمعیت از یکسو و بالا رفتن هزینه­ های زندگی و کاهش خود مصرفی از سوی دیگر شاهد افزایش تعداد دام در مراتع بودیم. همچنین سیاست­های دامداران از تولید برای مصرف به تولید برای فروش تغییر یافت که به تبع آن دامداران برای کسب درآمد بیشتر، اقدام به افزودن تعداد دام در مرتع نمودند که این عوامل منجر به تخریب مراتع کشور گردیدند. با در نظر گرفتن اهمیت مراتع، شرایط خشک آب و هوایی ایران و این نکته که در شرایط کنونی، مراتع قادر به تولید علوفه مورد نیاز دام­های کشور نمی ­باشد، باید نسبت به افزایش تولید در واحد سطح مراتع اقدام نمود (آذرنیوند، ۱۳۸۰).
با توجه به این مسایل، سازمان جنگل­ها و مراتع و آبخیزداری کشور در طول سال­های فعالیت خود جهت بهره ­برداری بهینه، اصلاح و احیای مرتع و حفاظت آب و خاک و در نتیجه جلوگیری از تخریب مراتع روش­های مختلفی را مورد آزمون و تجربه قرار داده است. در شرایط کنونی و با توجه به سیاست‌های سازمان جنگل­ها و مراتع و آبخیزداری کشور، واگذاری مراتع در قالب طرح­های مرتعداری به بهره­برداران به­عنوان یک راه حل اساسی در احیا و اصلاح مراتع مورد توجه گسترده قرار گرفته است که با اجرای این طرح­ها علاوه بر انجام عملیات اصلاحی و احیایی متناسب با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی منطقه، بهره ­برداری اصولی همراه با سیستم­های چرایی مناسب و با رعایت ظرفیت چرا صورت می­گیرد. طرح­های مرتعداری یکی از شیوه ­های مدیریتی است که در سال­های اخیر در سطح وسیعی مورد توجه قرار گرفته است. بطور کلی اجرای طرح­های مرتعداری بر اساس محدوده عرفی مرتعداران به­عنوان بهترین روش در جهت اصلاح و احیای مراتع مورد ملاحظه قرار گرفته است. عدم مشارکت بهره­بردارن به­عنوان یک دلیل عمده، مانع اجرای دقیق طرح­های مرتعداری بوده است (آذرنیوند، ۱۳۸۰).
مشارکت بهره­برداران در طرح­های اصلاحی و احیایی مراتع امری ضروری و بخش مهمی از موفقیت پروژه­ ها را در این منابع سبب می­ شود. امروزه نقش مشارکت مردم در امر اصلاح، احیاء و مدیریت منابع طبیعی ملموس و از رویکردهای جدید سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور به­شمار می­رود (اسراری، ۱۳۷۹). یکی از راهکارهای تأثیرگذار برای کاهش تخریب مراتع، مشارکت بهره­برداران در اجرای طرح­های مرتعداری است، لذا بررسی نگرش بهره­بردارن مراتع نقش مهمی در شناخت عوامل مؤثر بر مشارکت آنان در این­گونه طرح­ها را دارد (اسراری، ۱۳۷۹).
یکی از برنامه­هایی که در طرح­های مرتعداری مد­نظر مدیران و برنامه­ ریزان طرح­ها می­باشد کنترل ظرفیت چرا است. بنابراین لازم است که طرح­­های مرتعداری اجرا شده از این نقطه­نظر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
۱-۱-۱-فرضیه ­های تحقیق:
۱-تغییرات دام و دامدار در سطح مراتع شهرستان سپیدان در سال ۱۳۹۲ منطبق با مجوزهای صادره می‌باشد؟
۲- نگرش مرتعداران شهرستان سپیدان نسبت به پروژه ملی مدیریت چرا در راستای اهداف طرح می‌باشد؟
۳- پروانه‌های چرایی صادره در سطح شهرستان سپیدان همچنان دارای اعتبار می‌باشند؟
۲-۱-۱- اهداف تحقیق
این تحقیق اهداف زیر را دنبال می­ کند:
۱- ارزیابی پروژه ملی مدیریت چرا و بررسی نگرش بهره‌برداران نسبت به آن در مراتع شهرستان سپیدان
۲- بررسی جمعیت دام و دامداران مراتع شهرستان سپیدان
۳ـ بررسی مجوزهای صادر شده در مراتع شهرستان سپیدان
۳-۱-۱-اهمیت تحقیق
گستردگی مراتع تحت مدیریت، ضعف کمی- کیفی پرسنل وضعف امکانات و تجهیزات دستگاه متولی و مضافاً تغییرات شگرف اقتصادی و اجتماعی که سالهاست ساختار جوامع روستایی و عشایری را متاثر ساخته، امکان سوءِ استفاده از این فضای موجود توسط متجاوزان به عرصه‌های مراتع شهرستان سپیدان پیش بینی می‌شود. نتایج حاصل از این تحقیق زمینه‌های اصلاح شیوه‌های اجرایی را فراهم می‌آورد. مراتع از نظر اقتصادی موجب رونق دامداری و بهبود وضعیت رفاهی بهره­برداران و تأمین بخش عمدۀ نیاز گوشتی و ایجاد اشتغال برای قشر عظیمی از نیروهای روستایی و عشایری و جلوگیری از اثرات زیانبار مهاجرت می­گردند. نظر به اهمیت و نقش منابع طبیعی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و روند تخریب روز افزون این منابع، لزوم احیای منابع طبیعی به­ ویژه مراتع، مورد توجه اکثر مسئولان قرار گرفته است. از آنجایی­که دولت به­تنهایی نمی­تواند طرح­های حفظ و اصلاح مراتع را اجرا کند، بنابراین جلب مشارکت بهره­برداران، یافتن شیوه ای عملی و ایجاد انگیزه در بهره­برداران از اهمیت ویژه­ای برخوردار است.در همین راستا و بر اساس سیاست­های برنامه ­های پنج ساله، دولت اقدام به واگذاری مراتع به تعاونی­ها و بهره­برداران سنتی نموده است که طی دو برنامه اول و دوم اجرا شده است (آذرنیوند، ۱۳۸۰).
استفاده از مشارکت مردمی در احیای منابع طبیعی به عنوان یک نیاز و ضرورت مطرح است، به طوری که تأکید بر مشارکت مردم در تصمیم های پیرامون منابع طبیعی به عنوان نزدیک­ترین و آسان­ترین راهکار حفظ این منابع است (اسراری، ۱۳۷۹). لذا بررسینظرات مرتعداران نسبت به اجرای طرح­های مرتعداری می ­تواند مسئولین زیرربط را در هر چه بهتر اجرا کردن این طرح­ها کمک نماید و همچنین با توجه به­ اینکه سالیانه تعداد زیادی طرح­های مرتعداری در ایران انجام می­ شود و با توجه به تسهیلات و هزینه­ های زیادی که دولت در انجام این طرح­ها متقبل می­ شود، بررسی اینکه آیا این طرح­ها توانسته است مشکل تعداد زیاد دام و دامدار را که منجر به تخریب پوشش گیاهی در سطح مراتع شده است، برطرف نماید، لازم و ضروری است تا بتوان در مورد طرح­های آتی برنامه­ ریزی­های لازم را انجام داد.
۲-۱- کلیات
۱-۲-۱- معرفی موضوع
از ۱۶۵ میلیون هکتار مساحت کشور حدود ۱۴۶ میلیون هکتار آن عرصه­ منابع طبیعی شامل مراتع، جنگل­ها، بیابان­ها و شنزارها است که از این میزان ۹۴ میلیون هکتار آن را مراتع تشکیل می­دهد (۲). مسایل و مشکلات موجود در امر مدیریت مراتع کشور، شامل مشکلات طبیعی، مسایل و مشکلات اقتصادی – اجتماعی، تنگناهای قانونی از یک طرف و افزایش جمعیت انسانی از سوی دیگر، نیاز به کار، اشتغال و مواد غذایی را افزوده است. به­همین دلایل در سالیان گذشته تعداد بهره­برداران و به دنبال آن تعداد دام در مراتع به چندین برابر افزایش یافت. در نتیجه بهره ­برداری بیش از توان و ظرفیت مراتع، این منابع را رو به تخریب نهاده است.
با توجه به­ این­که مراتع کشور از لحاظ تأمین علوفه مورد نیاز دام، حفاظت خاک و آب، محیط زیست و … از جایگاه ویژه­ای برخوردار است، ارائه راهکارهای فنی و مدیریتی جهت افزایش پوشش گیاهی و تولید علوفه مرتع به­منظور پایداری اکوسیتم مراتع و کسب درآمد لازم و بازگشت سرمایه اولیه لازم و ضروری است. چنان­چه مراتع کشور توسط کارشناسان مربوطه ممیزی شوند و طرح­های مرتعداری و مدیریتی لازم در آن­ها اعمال شود،ممکن است که تا حدودی جبران کمبود علوفه شده، از طرفی میزان هدررفت خاک به­واسطه فرسایش و آلودگی محیط زیست کاهش یافته و مشکلات اکوسیستم گیاهان صنعتی و دارویی مراتع تا حدی مرتفع گردد (خاتون آبادی و همکاران، ۱۳۸۰).
یکی از موضوعات مهم در بحث مدیریت مرتعداری مشخص کردن حدود و اندازه مراتع توسط کارشناسان می­باشد که میزان ظرفیت چرا و تعداد دام با توجه به نظر کارشناسی مشخص خواهد شد تا لطمه­ای به مراتع وارد نگردد. این امر امروزه تحت عنوان پروانه چرا برای دامداران توسط کارشناسان اداره منابع طبیعی صادر می­گردد. با توجه به مسایل اقتصادی و اجتماعی و افزایش جمعیت، افزایش تعداد دام، نیاز روزانه دام به مواد غذایی و استفاده مفرط و بی­رویه از مراتع باید مدیریت قاطعانه برای مراتع کشور اعمال گردد تا بتوان استفاده بهینه از مراتع در زمینه تولید و پوشش گیاهی به عمل آید(خاتونآبادیوهمکاران، ۱۳۸۰).
مراتع ممیزی شده مراتعی هستند که حدود و اندازه و مرز آن­ها مشخص شده و میزان استفاده از آن­ها توسط کارشناسان تعیین گردیده است. چرای دام در این مراتع ملزم به کسب پروانه چرا بوده و این مراتع دارای شناسنامه­ای می­باشند که حدود اربعه­، مساحت، ظرفیت دامی مجاز، مشخصات بهره­بردار یا بهره­برداران با تعداد دام هر یک و اطلاعاتی راجع به وضعیت، گرایش، توپوگرافی، منابع آب و خاک و سایر موارد مرتع را شامل می­ شود (خاتونآبادیوهمکاران، ۱۳۸۰).

کتاب فرائد السمطین” حموینى".
کتاب” درر السمطین"” شیخ محمد زرندى".
تفسیر سراج المنیر” شمس الذین شافعى".
کتاب” سیره حلبى".
کتاب” نور الأبصار"” سید مؤمن شبلنجى".
و کتاب شرح جامع الصغیر سیوطى از” شمس الدین الشافعى".
در بسیارى از این کتب تصریح شده که آیات فوق در همین رابطه نازل شده است، البته درباره اینکه این شخص” حارث بن نعمان” بوده یا” جابر بن نذر” یا” نعمان بن حارث فهرى” اختلاف است، و مى‏دانیم این امر تاثیرى در اصل مطلب ندارد.
البته بعضى از مفسران یا محدثانى که فضائل على ع را با ناخشنودى مى‏پذیرند ایرادهاى مختلفى بر این شان نزول گرفته‏اند که در پایان بحث تفسیرى به خواست خدا به آن اشاره خواهد شد.( مکارم شیرازی،۱۳۷۴، ج‏۲۵ ،۷تا۱۰)

الف -۳ ) بررسی کلی محتوای آیات ذکر شده

الف -۳ - ۱) اطاعت از ولی امر در قرآن کریم
در این قسمت بحث به دوبخش اصلی تقسیم می شود:
الف -۳-۱-۱) بررسی آیات مصرح به اطاعت از خدا ورسول صلی الله علیه وآله وسلم:
الف -۳-۱-۱-۱) دسته اول ؛ امر به اطاعت در تمام شئون تعامل با خدا ورسول صلی الله علیه وآله وسلم:
الف -۳-۱-۱-۱-۱) سوره انفال-آیه ۲۰ :یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْ تَسْمَعُونَ
این آیات تعقیب بحثهاى گذشته در زمینه دعوت مسلمانان به اطاعت کامل از پیامبر اسلام در جنگ و صلح و در همه برنامه‏هاست، لحن آیات نشان مى‏دهد که بعضى از مؤمنان از وظیفه خود در این زمینه کوتاهى کرده بودند لذا در نخستین آیه مى‏گوید:” اى کسانى که ایمان آورده‏اید اطاعت خدا و پیامبرش کنید” (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ) و باز براى تاکید اضافه مى‏کند” هیچگاه از اطاعت فرمان او روى‏گردان نشوید در حالى که سخنان او و اوامر و نواهیش را مى‏شنوید” (وَ لا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْ تَسْمَعُونَ)شک نیست که اطاعت فرمان خدا بر همه لازم است چه مؤمنان و چه کافران ولى از آنجا که مخاطبین پیامبر و شرکت کنندگان در برنامه‏هاى تربیتى او، مؤمنان بودند روى سخن در اینجا با آنهاست.در آیه بعد بار دیگر روى همین مسئله تکیه کرده، مى‏گوید:” همانند کسانى نباشید که مى‏گفتند شنیدیم ولى در حقیقت نمى‏شنیدند” (وَ لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لا یَسْمَعُونَ).این تعبیر جالبى است که قرآن در باره کسانى که مى‏دانند ولى عمل نمى‏کنند و مى‏شنوند ولى ترتیب اثر نمى‏دهند و ظاهرا در صف مؤمنانند ولى مطیع فرمان نیستند ذکر کرده است، مى‏گوید: آنها گوش شنوا دارند الفاظ و سخنان را مى‏شنوند و معانى آن را مى‏فهمند اما چون بر طبق آن عمل نمى‏کنند گویى اصلا کر هستند، زیرا همه این مسائل مقدمه عمل است و هنگامى که عمل نباشد مقدمات بى فایده است.در باره اینکه این افراد که قرآن مى‏گوید داراى چنین صفتى هستند و مسلمانان باید بهوش باشند که مثل آنها نشوند چه اشخاصى مى‏باشند؟ بعضى احتمال داده ‏اند منظور منافقانى هستند که خود را در صف مسلمانان جا زده بودند و بعضى گفته‏اند اشاره به گروهى از یهود مى‏باشد و بعضى اشاره به مشرکان عرب دانسته‏اند، ولى هیچ مانعى ندارد که همه گویندگان بدون عمل، از این گروه‏هاى سه‏گانه، در مفهوم آیه وارد باشند. (مکارم شیرازی،۱۳۷۴، ج‏۷، ۱۲۱)
الف -۳-۱-۱-۱-۲) سوره نور- آیه ۵۴ : قُلْ أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَیْکُمْ ما حُمِّلْتُمْ وَ إِنْ تُطیعُوهُ تَهْتَدُوا وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ الْمُبینُ
در آیات گذشته عکس العمل منافقان تاریک دل را که در ظلمات متراکم و” بعضها فوق بعض” قرار داشتند، در برابر داورى خدا و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم دیدیم که چگونه از داورى عدل پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم سر باز مى‏زدند گویى مى‏ترسیدند خدا و پیامبر ص حق آنها را پایمال کند!.آیات مورد بحث نقطه مقابل آن یعنى بر خورد مؤمنان را با این داورى الهى تشریح مى‏کند و مى‏گوید:” هنگامى که مؤمنان براى داورى به سوى خدا و رسولش فرا خوانده شوند یک سخن بیشتر ندارند و آن این است که مى‏گویند شنیدیم و اطاعت کردیم” (إِنَّما کانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِینَ إِذا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ أَنْ یَقُولُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا).چه تعبیر جالبى” سَمِعْنا وَ أَطَعْنا” (شنیدیم و اطاعت کردیم) کوتاه و پر معنى.جالب اینکه کلمه” انما” که براى حصر است مى‏گوید: آنها جز این سخنى ندارند و سر تا پایشان همین یک سخن است و راستى حقیقت ایمان نیز همین است و بس” سمعنا و اطعنا". کسى که خدا را عالم به همه چیز مى‏داند، و بى نیاز از هر کس، و رحیم و مهربان به همه بندگان، چگونه ممکن است داورى کسى را بر داورى او ترجیح دهد؟ و چگونه ممکن است عکس العملى جز شنیدن و اطاعت کردن در برابر فرمان و داوریهایش نشان دهد؟ و چه وسیله خوبى است براى پیروزى مؤمنان راستین و چه آزمون بزرگى؟! لذا در پایان آیه مى‏فرماید:” رستگاران واقعى آنها هستند” (وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ).کسى که زمام خود را به دست خدا بسپارد، و او را حاکم و داور قرار دهد بدون شک در همه چیز پیروز است، چه در زندگى مادى و چه معنوى.دومین آیه همین حقیقت را به صورت کلى‏تر تعقیب کرده مى‏فرماید:” کسانى که اطاعت خدا و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم کنند و از خدا بترسند و تقوى پیشه نمایند آنها نجات یافتگان و پیروزمندانند” (وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَخْشَ اللَّهَ وَ یَتَّقْهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ) در این آیه مطیعان و پرهیزگاران را به عنوان” فائز” توصیف کرده، و در آیه قبل کسانى که در برابر داورى خدا و پیامبر تسلیمند به عنوان” اهل فلاح” توصیف شده‏اند، به طورى که از منابع لغت استفاده مى‏شود” فوز” و” فلاح” تقریبا یک معنى دارد،” راغب” در” مفردات” مى‏گوید:” فوز به معنى پیروزى و رسیدن به کار خیر است توام با سلامت” و در مورد فلاح مى‏گوید:” فلاح همان ظفر و رسیدن به مقصود است” (البته در اصل به معنى شکافتن مى‏باشد و از آنجایى‏که افراد پیروزمند موانع را بر طرف مى‏سازند و مسیر خود را براى رسیدن به مقصد مى‏شکافند و پیش مى‏روند، فلاح در معنى پیروزى به کار رفته است) و از آنجا که در آیه اخیر سخن از اطاعت به طور مطلق است و در آیه قبل از تسلیم در برابر داورى خدا که یکى عام است و دیگرى خاص، نتیجه هر دو نیز باید یکى باشد.قابل توجه اینکه: در آیه اخیر براى” فائزون"، سه وصف ذکر شده است: اطاعت خدا و پیامبر، خشیت، و تقوى، بعضى از مفسران گفته‏اند که اطاعت یک معنى کلى است و خشیت شاخه درونى آن، و تقوى شاخه بیرونى آن است، و به این ترتیب نخست از اطاعت به طور کلى سخن گفته شده، سپس از شاخه درونى و بعد برونیش.لحن آیه بعد- و همچنین شان نزولى که در بعضى از تفاسیر در مورد آن وارد شده- نشان مى‏دهد که جمعى از منافقان بعد از نزول آیات قبل و ملامتهاى شدید آن از وضع خود سخت ناراحت شدند و خدمت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم آمدند و شدیدا سوگند یاد کردند که ما تسلیم فرمان توایم قرآن در مقام پاسخ بر آمده و با قاطعیت به آنها گفت:” آنها با نهایت تاکید سوگند یاد کردند که اگر به آنها فرمان بدهى از خانه و اموال خود بیرون مى‏روند (یا جان خود را بر کف گرفته به سوى میدان جهاد گام بر مى‏دارند) بگو سوگند لازم نیست، شما عملا طاعت خالصانه و صادقانه‏ نشان بدهید که خدا به آنچه عمل مى‏کنید آگاه است (وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَیَخْرُجُنَّ قُلْ لا تُقْسِمُوا طاعَهٌ مَعْرُوفَهٌ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ‏ بسیارى از مفسران، منظور از خروج را در جمله لیخرجن خارج شدن براى جهاد دانسته‏اند در حالى که بعضى دیگر به معنى خارج شدن از اموال و زندگى و یا همراه پیامبر ص به هر جا رفتن و در خدمت او بودن تفسیر کرده‏اند.البته کلمه خروج یا مشتقات آن در قرآن مجید هم به معنى خروج به سوى میدان جهاد آمده و هم به معنى رها کردن خانه و زندگى و وطن، البته تناسب با آیات قبل که سخن از داورى پیامبر ص در مسائل مورد اختلاف مى‏گفت ایجاب مى‏کند که تفسیر دوم را بپذیریم به این معنى که آنها براى اظهار تسلیم در برابر داوریهاى پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم خدمتش رسیدند و سوگند یاد کردند که یک قسمت از اموال سهل است اگر دستور فرمایى تمام زندگى را رها کنید را خواهیم کرد ولى با این حال مانعى ندارد که هر دو در معنى آیه جمع باشد یعنى هم حاضریم در راه فرمان تو مال و زندگى خود را رها کنیم و هم حاضریم جان بر کف به میدان جهاد بشتابیم.اما از آنجا که افراد منافق در بر خورد با جو نامساعد اجتماعى گاه تغییر چهره مى‏دهند و متوسل به سوگندهاى غلاظ و شداد مى‏شوند و گاهى سوگندشان خود دلیلى بر دروغشان است قرآن صریحا به آنها پاسخ گفت که سوگند لازم نیست، عمل نشان دهید، ولى خدا از اعماق دل شما آگاه است مى‏داند که در این سوگند دروغ مى‏گوئید و یا واقعا تغییر جهت مى‏دهید.لذا در آیه بعد که آخرین آیه مورد بحث است مجددا روى همین معنى تاکید کرده و مى‏گوید به آنها بگو اطاعت خدا و اطاعت پیامبرش را کنید (قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ). سپس اضافه مى‏کند در برابر این فرمان از دو حال خارج نیست” اگر سرپیچى کنید و روى گردان شوید پیغمبر ص مسئول اعمال خویش است (و وظیفه خود را انجام داده) و شما هم مسئول اعمال خود (و وظیفه شما اطاعت صادقانه است) (فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَیْکُمْ ما حُمِّلْتُمْ).اما اگر از او اطاعت کنید، هدایت خواهید شد (وَ إِنْ تُطِیعُوهُ تَهْتَدُوا) زیرا او رهبرى است که جز به راه خدا و حق و صواب دعوت نمى‏کند. در هر حال بر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم چیزى جز ابلاغ آشکار نیست (وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِینُ)او موظف است فرمان خدا را آشکارا به همگان برساند خواه بپذیرند یا نپذیرند و پذیرش و عدم پذیرش این دعوت، سود و زیانش متوجه خود آنها خواهد شد و پیامبر ص هرگز موظف نیست که مردم را اجبار به هدایت و قبول دعوت و اجبار کند.جالب اینکه: از مسئولیتها در آیه فوق تعبیر به بار (سنگین) شده است، و در واقع چنین است هم وظیفه رسالت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و هم اطاعت صادقانه از دعوت او بارى است بر دوش که باید آن را به منزل رساند و جز مردم مخلص توانایى حمل آن را ندارند.( مکارم شیرازی،۱۳۷۴، ج‏۱۴،۵۲۱تا۵۲۵)
الف -۳-۱-۱-۱-۳) سوره محمد صلی الله علیه وآله وسلم –آیه ۳۳ : یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَکُمْ
مراد از اطاعت خدا به حسب مورد اطاعت او در احکام مربوط به قتال است، و مراد از” اطاعت رسول” اطاعت او است در هر دستورى که آن جناب مامور به آن و به ابلاغ آن شده، و نیز هر دستوریست که آن جناب به عنوان مقدمه قتال و به ولایتى که در آن داشته ، داده است. (طباطبایی،۱۳۷۴، ج‏۱۸، ۳۷۲)
الف -۳-۱-۱-۲) دسته دوم ؛ شاهد مثال اطاعت از خدا ورسول صلی الله علیه وآله وسلم:.مثلا فرموده است نماز اقامه کنید واز خدا و رسولش صلی الله علیه وآله وسلم اطاعت کنید.زکات بدهید واز خدا و رسولش صلی الله علیه وآله وسلم اطاعت کنید. انفاق کنید واز خدا و رسولش صلی الله علیه وآله وسلم اطاعت کنید. از خدا و رسولش صلی الله علیه وآله وسلم اطاعت کنید که اگر این کار را نکنید از کافران خواهید بودو….به تعبیر بهتر این دسته آیات در مقام بیان این نکته هستند که اگر می خواهید از خدا و رسولش صلی الله علیه وآله وسلم اطاعت کنید وبه مقام اظاعت کنندگان از ایشان نائل شوید باید این کار ها را انجام دهید:
الف -۳-۱-۱-۲-۱) سوره آل عمران – آیه ۳۲ : قُلْ أَطیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْکافِرینَ
بگو: «از خدا و فرستاده (او)، اطاعت کنید! و اگر سرپیچى کنید، خداوند کافران را دوست نمى‏دارد.»
الف -۳-۱-۱-۲-۲) سوره آل عمران – آیه ۱۳۲: وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
و خدا و پیامبر را اطاعت کنید، تا مشمول رحمت شوید!
الف -۳-۱-۱-۲-۳) سوره نساء – آیه ۵۹ : یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی‏ شَیْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْویلاً
اى کسانى که ایمان آورده‏اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [= اوصیاى پیامبر] را! و هرگاه در چیزى نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آنها داورى بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) براى شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است.
الف -۳-۱-۱-۲-۴) سوره مائده – آیه ۹۲ : وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ احْذَرُوا فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى‏ رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبینُ
اطاعت خدا و اطاعت پیامبر کنید! و (از مخالفت فرمان او) بترسید! و اگر روى برگردانید، (مستحق مجازات خواهید بود؛ و) بدانید بر پیامبر ما، جز ابلاغ آشکار، چیز دیگرى نیست (و این وظیفه را در برابر شما، انجام داده است).
الف -۳-۱-۱-۲-۵) سوره انفال – آیه ۱ : یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْأَنْفالِ قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَیْنِکُمْ وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ
از تو درباره انفال [= غنایم، و هرگونه مال بدون مالک مشخص‏] سؤال مى‏کنند ؛ بگو: «انفال مخصوص خدا و پیامبر است؛ پس، از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و خصومتهایى را که در میان شماست، آشتى دهید! و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید اگر ایمان دارید
الف -۳-۱-۱-۲-۶) سوره انفال – آیه ۴۶ : وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ
و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید! و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است‏
الف -۳-۱-۱-۲-۷) سوره نور – آیه ۵۶ : وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
و نماز را برپا دارید، و زکات را بدهید، و رسول (خدا) را اطاعت کنید تا مشمول رحمت (او) شوید
الف -۳-۱-۱-۲-۸) سوره مجادله – آیه ۱۳ : أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَأَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ اللَّهُ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ
آیا ترسیدید فقیر شوید که از دادن صدقات قبل از نجوا خوددارى کردید؟! اکنون که این کار را نکردید و خداوند توبه شما را پذیرفت، نماز را برپا دارید و زکات را ادا کنید و خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید و (بدانید) خداوند از آنچه انجام مى‏دهید با خبر است!
الف -۳-۱-۱-۲-۹) سوره تغابن– آیه ۱۲ : وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَإِنَّما عَلى‏ رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبینُ
اطاعت کنید خدا را، و اطاعت کنید پیامبر را؛ و اگر روى‏گردان شوید، رسول ما جز ابلاغ آشکار وظیفه‏اى ندارد
الف -۳-۱-۱-۲-۱۰) سوره تغابن – آیه ۱۶ : فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطیعُوا وَ أَنْفِقُوا خَیْراً لِأَنْفُسِکُمْ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
پس تا مى‏توانید تقواى الهى پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که براى شما بهتر است؛ و کسانى که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگارانند
الف-۳-۱-۲) نحوه اطاعت از رسول مکرم اسلام صلی الله علیه وآله وسلم در قرآن کریم:
باید به این نکته مهم توجه داشت که بابررسی تفاسیر وشان نزول هایی که برای آیات مذکور نوشته شده است به خوبی این مطلب قابل درک است که مسئله ولایت پذیری لب الالباب تمامی حکومت های دینی وتعامل مردم با آنهاست وآیات قرآن کریم نیز به خوبی این مسئله را مورد تاکید قرار می دهد که مهمترین ویژگی مومنان واقعی اطاعت محض وبی چون چرا از ولی امر است:

الف -۳ – ۱-۲-۱) سوره توبه – آیه ۷۱ : وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ یُطیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیم‏.
بعد از آن تذکر و بیان حال منافقین، اینک حال عامه مؤمنین را بیان مى‏کند و مى‏فرماید:” مردان و زنان با ایمان اولیاى یکدیگرند"، تا منافقین بدانند نقطه مقابل ایشان مؤمنین هستند که مردان و زنانشان با همه کثرت و پراکندگى افرادشان همه در حکم یک تن واحدند، و به همین جهت بعضى از ایشان امور بعضى دیگر را عهده‏دار مى‏شوند. به همین جهت است که هر کدام دیگرى را به معروف امر مى‏کند و از منکر نهى مى‏نماید. آرى، بخاطر ولایت داشتن ایشان در امور یکدیگر است- آنهم ولایتى که تا کوچکترین افراد اجتماع راه دارد- که به خود اجازه مى‏دهند هر یک دیگرى را به معروف واداشته و از منکر باز بدارد.آن گاه مؤمنین را به وصف دیگرى توصیف نموده مى‏فرماید:” وَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ” نماز به پا مى‏دارند و زکات مى‏پردازند، و این نماز و زکات دو رکن وثیق در شریعت اسلام است، اما نماز رکن عبادات غیر مالى است که رابط میان خدا و خلق است، و اما زکات رابطه‏اى است که در معاملات میان خود مردم برقرار است.سپس وصف دیگرى از ایشان را برشمرده، مى‏فرماید:” وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ"، در این جمله تمامى احکام شرعى را در یک جمله کوتاه” اطاعت خدا” و تمامى احکام ولایتى که پیغمبر در اداره امور امت و اصلاح شؤون ایشان دارد، از قبیل فرامین جنگى و احکام قضایى و اجراى حدود و امثال آن را در یک جمله کوتاه” اطاعت رسول” جمع کرده است.هر چند مى‏توان گفت که اطاعت احکام خدا که از آسمان نازل شده از یک نظر دیگر اطاعت رسول است، زیرا این رسول است که براى دعوت به اصول و فروع دین قیام نموده، پس اطاعت احکام خدا اطاعت او نیز هست.” أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ"- در این جمله از این معنا خبر مى‏دهد که قضاى الهى شامل حال این گونه افراد شده و رحمت او اشخاص متصف به این صفات را در برخواهد گرفت. و گویا این جمله را آورد تا مقابل آن جمله‏اى قرار گیرد که در باره منافقین فرموده بود:” نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ". و نیز ظاهرا جمله” إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ” را آورد تا رحمت خود را تعلیل کرده، بفرماید رحمت من هیچ منافاتى با عزت و سلطنتم ندارد و به هیچ وجه حکمتم را نیز دچار اختلال و وهن و آمیخته با جزاف نمى‏سازد.( طباطبایی،۱۳۷۴، ج‏۹، ۴۵۵ )
ایمان در اصلاح فرد و جامعه، نقش به سزایى دارد. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ‏ … یَأْمُرُونَ‏، یَنْهَوْنَ‏، یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ.‏امر به معروف ونهى از منکر، اقامه‏ى نماز، پرداخت زکات واطاعت از خدا و رسول، وظیفه و عملکرد دائمى مؤمنان است «یَأْمُرُونَ‏، یَنْهَوْنَ‏، یُقِیمُونَ، یُؤْتُونَ، یُطِیعُونَ» (فعل مضارع رمز استمرار است). اطاعت از خدا و رسول باید با میل و رغبت باشد. «یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ» (اطاعت در لغت به معناى پیروى با میل است).هم اطاعت از خدا در برنامه‏هاى عبادى لازم است و هم اطاعت از رسول در برنامه‏هاى حکومتى. «یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ»‏( قرائتی،۱۳۸۳، ج‏۳ ،۴۶۳و۴۶۴)
(البته مفروض بحث این است که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم ولی امر است و بلا اشکال وبلا واسطه در رأس حکومت سیاسی قراردارد.)
نکته جالب توجه این است که تمام آیات مربوط به اطاعت از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم به صورت مطلق آمده وهیچ قید وشرطی برای اطاعت از ایشان وجودندارد.
الف - ۳ – ۱- ۲- ۲ ) سوره حشر-آیه ۷ : ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى‏ رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى‏ فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ کَیْ لا یَکُونَ دُولَهً بَیْنَ الْأَغْنِیاءِ مِنْکُمْ وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقاب‏
آنچه را خداوند از اهل این آبادیها به رسولش بازگرداند، از آن خدا و رسول و خویشاوندان او، و یتیمان و مستمندان و در راه ماندگان است، تا (این اموال عظیم) در میان ثروتمندان شما دست به دست نگردد! آنچه را رسول خدا براى شما آورده بگیرید (و اجرا کنید)، و از آنچه نهى کرده خوددارى نمایید؛ و از (مخالفت) خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است‏

Demand Priority

IEEE 802.13 b WiFi

۸۰۲٫۱۴

Cable-TV Based Broadcast Communication Network

IEEE 802.13 g

۸۰۲٫۱۵

Wireless Personal Area Network (WPAN)

۸۰۲٫۱۶

Broadband Wireless Access (BBWA)

RPRSG Resilient Packet Ring Study Group (RPRSG)
 

جدول ۲-۱: زیرکمیته ۸۰۲ و استانداردهای مربوط به آن [۵]
توجه شود که اگرچه IEEE802.3 و اترنت قدیمی یعنی DIX یا اترنت ۲ را می‌توان روی یک کابل متصل نمود، ولی به دلیل تفاوت در فریم دیتای آنها (که در فصل‌های بعد شرح داده خواهد شد)، تضمینی برای تبادل صحیح اطلاعات در این حالت وجود ندارد. امروزه سازندگان تجهیزات شبکه کارتها و سایر سخت افزار‌های اترنت را منطبق بر استاندارد IEEE802.3 عرضه می‌کنند. استاندارد IEEE از سال ۱۹۸۵ تا کنون نسخه‌های مختلفی را برای اترنت عرضه کرده و مرتبا ویژگی‌های جدیدی را به آن اضافه نموده است. به طور خلاصه سیر تحول اترنت از ابتدا تا کنون به صورت زیر بوده است[۵]:

جدول ۲-۲: سیر تحول اترنت [۵]
نگاهی به روند تکاملی اترنت:
کمیته IEEE 802.3 از سال ۱۹۸۵ شروع به ارائه راهکارهایی جهت بهبود عملکرد اترنت نمود و در سال ۱۹۸۷ ورژن ۱ BASE 5 با پهنای باندMbps 1 ارائه گردید. این نسخه از اترنت از یک زوج به هم تابیده بر پایه اتصال ستاره با بهره گیری از تکنولوژی‌ هاب جهت انتقال دیتا استفاده نمود. در این ساختار تمامی تجهیزات به صورت نقطه به نقطه به یکدیگر متصل می‌شدند و در صورتی که تعداد وسایل بیشتر از دو بود از هاب جهت برقراری این ارتباط استفاده می‌شد. ولی نقطه ضعف بزرگ این تکنولوژی در این بود که وقتی یکی از
پورت‌ها به وسیله یکی از وسایل اشغال می‌شد، اطلاعات آن پورت مستقل از گیرنده به تمامی وسایل ارسال
می‌گردید که این امر باعث به وجود آمدن برخورد می‌گردید.

شکل ‏۲‑۲: برخورد در اترنت
شاید در کاربردهای روزمره از شبکه که هم حجم اطلاعات پایین بوده و هم تاخیر سیستم تاثیرگذار بر کار سیستم نمی‌باشد، این مسئله مشکل ساز نباشد. ولی وقتی صحبت از یک سیستم بلادرنگ می‌شود هر نوع تاخیری سبب پایین آمدن کارایی سیستم می‌گردد، علی الخصوص وقتی این تاخیر بر اثر این نوع تصادم، غیر قابل پیش بینی و غیر قابل محاسبه باشد. در نتیجه این ساختار از اترنت به هیج وجه در صنعت قابل استفاده نبوده و می‌بایست اصلاح می‌گردید که تلاش در این زمینه آغاز گردید[۸].
شکل ‏۲‑۳: اترنت مبتنی بر هاب [۸]
سرعت انتقال در این تکنولوژی در سال ۱۹۹۰ بهMbps 10 و در سال ۱۹۹۵ بهMbps 100 و در سال ۱۹۹۸ به Gbps 1رسید ولی با وجود بالا رفتن سرعت، نقطه ضعف آن همچنان حائز اهمیت بود و علی رغم افزایش تعداد نودها در ساختار کلی شبکه تغییری ایجاد نشد.
در سال ۱۹۹۷ به منظور رفع مشکلات موجود در هاب، استاندارد IEEE P802.3X جهت بهبود عملکرد سیستم و کاهش تصادم ارائه گردید. در ساختار جدید هاب‌ها با سوییچ‌های اترنت جایگزین گردیدند. بدین ترتیب بسته‌های داده فقط به پورتی که مقصد بود ارسال می‌شد و سازندگان توانستند پورت‌های سوییچ را مستقل از یکدیگر نموده و ارتباط دو به دو پورت‌ها را فراهم آورند که این امر موجب گردید تا حد زیادی تاخیر انتقال و تصادم اطلاعات شبکه کاهش یابد. از طرف دیگر با اضافه کردن حافظه به سوییچ‌ها یک گام دیگر به افزودن سرعت کاری شبکه برداشته شد. به این طریق که بسته دیتا ابتدا از هر نود به سوییچ منتقل شده و سپس سوییچ این بسته را به گیرنده ارسال می‌کند. به طور مثال اگر نود A قصد ارسال اطلاعات به نود B را داشته باشد، ولی در این زمان نود B قادر به دریافت آن نباشد (توسط نودهای دیگر اشغال شده باشد) اطلاعات A در حافظه سوییچ تا زمان خالی شدن مسیر نود B ذخیره می‌گردد. علی رغم این بهبود ساختار همچنان تاخیر ناشی از تصادم و یا اشغال بودن پورت‌ها به قوت خود باقی بوده و با توجه به توابع تصادفی استفاده شده در ساختار شبکه، این تاخیرات قابل محاسبه نمی‌باشند که این امر باعث گردیده همچنان اترنت به عنوان یک شبکه غیر بلادرنگ شناخته شود[۹] .
شکل ‏۲‑۴: اترنت مبتنی بر سوییچ [۹]
شبکه‌های اترنت با سوییچ با اینکه یک بهبود بزرگ نسبت به اترنت مبتنی بر هاب بودند، ولی هنوز هم نباید آن را به عنوان یک شبکه امن در نظر گرفت. عدم وجود امنیت در این شبکه به دلیل حملاتی است که
سوییچ‌ها و هاست‌ها را گمراه می‌کند تا به سیستم‌هایی هم که به عنوان گیرنده در نظر گرفته نشده بودند نیز اطلاعات فرستاده شود که امروزه برای رفع این مشکل شبکه‌های پیشرفته از سیستم‌های حفاظتی مانند قفل کردن MAC ، فیلترینگ پخش و سوییچینگ چند لایه ای برای مسیر یابی بین کلاس‌های مختلف استفاده
می‌کنند[۱۰].

جدول ۴-۸)الگوی سنی مراجعه کنندگان مرد بر حسب علت مراجعه……………………………………………………………………۶۶
جدول ۴-۹)الگوی سنی مراجعه کنندگان زن بر حسب علت مراجعه…………………………………………………………………….۶۷
جدول ۴-۱۰)توزیع الگوی سنی ازدواج مراجعه کنندگان مرد به تفکیک سال مراجعه……………………………………………..۶۹
جدول ۴-۱۱)توزیع الگوی سنی ازدواج مراجعه کنندگان زن به تفکیک سال مراجعه……………………………………………..۷۰
جدول ۴-۱۲)توزیع فراوانی مراجعه کنندگان بر حسب سابقه بیماری در خویشان زن…………………………………………….۷۱
جدول ۴-۱۳) توزیع فراوانی مراجعه کنندگان بر حسب سابقه بیماری در خویشان مرد………………………………………….۷۲
جدول ۴-۱۴) توزیع فراوانی مراجعه کنندگان به مرکز ژنتیک پزشکی بر حسب نوع بیماری…………………………………..۷۳
جدول ۴-۱۵) توزیع فراوانی زنان مراجعه کننده به مرکز ژنتیک پزشکی بر حسب سقط، فوت و بیماری فرزند……….۷۴
جدول ۴-۱۶)توزیع الگوی سنی ازدواج مراجعه کنندگان زن بر حسب نوع ازدواج……………………………………………..۷۵
جدول ۴-۱۷)توزیع فراوانی تحصیلات مراجعه کنندگان زن و نوع ازدواج…………………………………………………………..۷۷
نه
جدول ۴-۱۸)توزیع فراوانی شغل مراجعه کنندگان زن و نوع ازدواج…………………………………………………………………..۷۸
جدول ۴-۱۹) توزیع فراوانی ازدواج مراجعه کنندگان مرد و نوع ازدواج والدین…………………………………………………….۷۹
جدول ۴-۲۰) توزیع فراوانی ازدواج مراجعه کنندگان زن و نوع ازدواج والدین……………………………………………………۸۰
جدول ۴-۲۱)توزیع فراوانی سابقه بیماری در خانواده مرد و نوع ازدواج والدین…………………………………………………..۸۱
جدول ۴-۲۲) توزیع فراوانی سابقه بیماری در خانواده زن و نوع ازدواج والدین…………………………………………………..۸۲
جدول ۴-۲۳)توزیع فراوانی سابقه بیماری در خویشان زن و نوع ازدواج ……………………………………………………………۸۳
جدول ۴-۲۴)توزیع فراوانی سابقه بیماری در خویشان مرد و نوع ازدواج……………………………………………………………۸۴
جدول۴-۲۵)پیش بینی احتمال بروز ازدواج خویشاوندی با بهره گرفتن از رگرسیون لوجستیک…………………………………..۸۵
ده
فهرست نمودارها
شکل ۲-۱)تقسیم بندی بیماری های مادرزادی و ژنتیکی…………………………………………………………………………………..۳۲
شکل ۲-۲)مدل نظری تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..۴۱
شکل ۳-۱)ترسیم شجره نامه…………………………………………………………………………………………………………………………۴۵
شکل ۴-۱)توزیع فراوانی مراجعه کنندگان به مرکز ژنتیک پزشکی اصفهان بر حسب شغل مرد……………………………. ۵۸
شکل ۴-۲)توزیع فراوانی مراجعه کنندگان به مرکز ژنتیک پزشکی اصفهان بر حسب تحصیلات …………………………..۶۰
شکل ۴-۳)توزیع فراوانی مراجعه کنندگان به مرکز ژنتیک پزشکی اصفهان بر حسب محل سکونت……………………….۶۱
شکل ۴-۴)توزیع فراوانی مراجعه کنندگان بر حسب علت مراجعه…………………………………………………………………….۶۲
شکل ۴-۵)توزیع فراوانی مراجعه کنندگان بر حسب چگونگی مراجعه به مرکز…………………………………………………..۶۳
شکل ۴-۶)الگوی سنی مراجعه کنندگان به مرکز ژنتیک پزشکی اصفهان بر حسب جنس……………………………………..۶۸
یازده
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
ازدواج عامل پیدایی خانواده است و خانواده از دیدگاهی یک نشان یا نماد اجتماعی شمرده می شود و برآیند یا انعکاسی از کل جامعه است. چون خانواده طبیعی ترین و مشروع ترین واحد تولید مثل به شمار می آید، کم وکیف فرزندانش بر تمامی ساخت جامعه اثر خواهد داشت. هرگز نمی توان انتظار داشت جامعه ای سالم باشد و حال آنکه فرزندانی ناسالم از درون خانواده بیرون آیند. در واقع می توان گفت، هیچ جامعه ای نمی تواند در برابر ازدواج - یا پدیده ای که توزیع ژن را در آن تحت تاثیر قرار می دهد، و از دیدگاهی بقای نسل و تطور کمی وکیفی آن بدان مربوط است - بی توجه باشد.
یکی از اصول کلی و جهانی ازدواج، پدیده ممنوعیت ازدواج با محارم(کسانی که ازدواج با آنها حرام)است. اگر از موارد استثنایی مانند ازدواج برادر و خواهر در مصر، پرو و ایران باستان و بومیان هاوایی و…که ازدواج با آنها به خاطر ادامه سلطه خانوادگی و یا ارث مجاز بوده، بگذریم، این ممنوعیت تقریبا در همه جوامع بشری چه ابتدایی و چه مدرن به چشم می خورد. معمولا دو شیوه همسرگزینی داریم:
برون همسری که با ممنوعیت ازدواج دریک محدوده خویشاوندی شکل می گیرد، رسم و قاعده ای است که فرد مجبور می شود خارج از گروه اجتماعی خود همسر گزینی کند. درون همسری رسم و قاعده ای است ،که فردمجبور می شود، همسر خود را، از درون گروهی که به آن تعلق دارد، انتخاب کند(ساروخانی، ۱۳۷۰: ۷۴).
یکی از اشکال ازدواج، ازدواج خویشاوندی است. یعنی ازدواج بین دو نفر که با یکدیگر خویشاوند بوده و دارای ژنهای مشابه با ساختمان یکسان هستند و ژنهای مشابه را از اجداد و گذشتگان مشترک دریافت کرده اند(سروری، ۱۳۸۰ :۱۱۰).ازدواج خویشاوندی که در حد یک معضل اجتماعی خود را نمایان ساخته با پیشرفت روز افزون علم ژنتیک، ابعاد جدی تر به خود گرفته است. چرا که علیرغم همه موفقیتهایی که محصول تلاش و پشتکار دانشمندان و پزشکان سراسر دنیاست، هنوز بسیاری از سوالات در این زمینه بی پاسخ مانده اند.
ازدواجهای خویشاوندی در وراثت انسان بسیار با اهمیتند و از آنجا که خویشاوندان نزدیک شانس بیشتری از غیر خویشاوندان برای داشتن ژنهای مشابه دارند، فرزندان حاصل از این نوع ازدواجها ژنهای مشابه بیشتری را نسبت به فرزندان حاصل از ازدواج غیر خویشاوندی دارا خواهند بود.

دانشمندان معتقدندکه در ازدواجهای خویشاوندی، وجود ژنهای معیوب در نیای مشترک، موجب انتقال ژنتیکی بیماری به فرزندان می گردد و ژنهای مشترک اختلال برانگیز، در شیوع انواع بیماریها دخیل هستند(کرباسی،۱۳۷۸).حال این سوال مطرح می شودکه باتوجه به پیشرفت علم ژنتیک ووجودمراکز مشاوره ژنتیک آیا ازدواج خویشاوندی باید انجام بگیرد یا اینکه این گونه ازدواج باید طرد شود؟با توجه به این مطلب که دراین مراکزازدواجهای پر خطر بررسی می شود وهمچنین تشخیص قبل از تولد بعضی از بیماری ها انجام می گیرد.این نکته قابل توجه است که نقش مراکز مشاوره ژنتیک در کاهش بیماریهای ژنتیکی به چه اندازه است؟در این فصل تلاش گردیده ابتدا ، در قالب طرح مسئله موضوع بررسی شود در ادامه اهمیت موضوع و اهداف بیان شده است.
۱-۱)بیان مسئله
ازدواج خویشاوندی و یا پیوند میان دو فرد دارای دست کم یک نیای مشترک، یکی از اشکال ازدواج در بیشتر مناطق شمال آفریقا، آسیای مرکزی و غربی و آسیای جنوبی می باشد (عباسی شوازی و ترابی، ۱۳۸۵: ۱۲۰).این الگوی ازدواج از لحاظ فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی در بین کشورها و حتی در داخل یک کشور متفاوت است. همچنین در میان گروه های قومی – مذهبی تفاوتهای آشکاری دیده می شود. در واقع می توان بیان داشت که این الگوی ازدواج با توجه به عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی هر کشور و هر منطقه ای متفاوت است. ازدواج خویشاوندی در استانهای مختلف نیز تفاوتهای معنی داری را نشان می دهد. در کشورهای منطقه مدیترانه شرقی تمایل به ازدواج خویشاوندی به هیچ وجه به کشورهای اسلامی محدود نیست. ازدواج فرزندان عمو، عمه، دایی و خاله همچنین، در بعضی جوامع مسیحی، یهودی و در بین زرتشتیان رایج است. ازدواج عمو با دختر برادر در بین جوامع کلیمی وجود دارد. ولی در اسلام ومسیحیت این نوع ازدواج منع شده است(فرهود^[۱]،۱۹۹۱: ۱).
شیوع ازدواج خویشاوندی در ایران در مناطق شهری و روستایی متفاوت است، که در مناطق شهری از حدود ۲۴ تا ۶۴ درصد متغیر است. طبق مطالعات انجام شده قومیت نیز در شیوع ازدواج خویشاوندی نقش دارد به طوری که در بین قوم بلوچ ۵۹ درصد ازدواجها و در بین آذری ها ۳۸ درصد ازدواجها خویشاوندی می باشد(فرهود،۱۹۹۱: ۷).فراوانی ازدواجهای خویشاوندی در بین مسلمانان بیشتر از مسیحیان گزارش شده است(کلات^[۲]،۱۹۸۸: ۱۸۸).همچنین در بین گروه های شیعه و سنی نیز تفاوتهای آشکاری دیده می شود.
تا یک قرن اخیر به دلیل اینکه بشر عوامل بیماریزا را نمی شناخت این نوع ازدواج ها نه تنها معضل نبود، بلکه یک امر مطلوب به شمار می آمد. با پیشرفت و بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و مبارزه با بیماری های عفونی ،مرگ و میر کودکان کاهش یافته و منجر به افزایش اهمیت بیماریهای ژنتیک در جامعه شد.در حال حاضر انتقال بیماریها از بیماریهای عفونی به سمت بیماریهای ارثی و ژنتیکی می باشد. در این میان نقش ژنتیک اجتماعی در بررسی تاثیرات شهرنشینی، مدرنیزه شدن،کنترل جمعیت و نیز تمایل به داشتن خانواده های کوچکتر در میزان شیوع بیماریهای اتوزومال مغلوب^[۳] مهم به نظر میرسد(اکرمی،۱۳۸۵: ۳۵۹).
در واقع می توان بیان کرد که با پیشرفت علم ژنتیک مشخص شد که ازدواج خویشاوندی یکی از عوامل مهم بیماریهای ارثی است. ازدواج های فامیلی نه تنها، احتمال مبتلا شدن فرزندان به بیماریهای ارثی را افزایش می دهد بلکه باعث ازدیاد این بیماریها و ژنهای بیماری زا در نسل های آینده می شود. بر اساس آمارهای جهانی سه تاچهار درصد مرگ و میر نوزادان به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ می دهد. خطر ایجاد بیماری مادرزادی در هر حاملگی در جمعیت عادی حدود ۲٫۵ درصد می باشد(اکرمی،۱۳۸۵: ۳۶۰).

نمودار ۴-۳- طول فعالیت علمی پژوهشگران با طول حیات علمی ۱۵-۲۱ سال
به منظور مقایسه ویژگی­های رشته­ های مختلف به لحاظ طول فعالیت علمی پژوهشگران از آزمون­های کروسکال-والیس در سطح رده­های موضوعی و تحلیل واریانس یکراهه در سطح گروه ­های آموزشی استفاده شد. شرح نتایج در پی می ­آید. لازم به ذکر است داده ­های مربوط به هر رده موضوعی دارای توزیع نرمال نبوده اما داده ­های مربوط به هر گروه آموزشی از توزیع نرمال تبعیت می­ کنند (مراجعه کنید به جدول ۲ پیوست) .

۴-۴-۱- مقایسه طول فعالیت علمی پژوهشگران ایرانی در رده­های موضوعی

همان­گونه که نتایج گرد آمده در جدول ۴-۱۰ نشان می­دهد که بین طول فعالیت علمی در رده­های موضوعی مختلف در سطح اطمینان ۹۹ درصد اختلاف معناداری وجود دارد (۰۰/۶۹X²= ، ۰۰۰۱/۰P=).
جدول ۴-۱۰- آزمون کروسکال-والیس برای مقایسه طول فعالیت علمی پژوهشگران ایرانی در رده­های موضوعی مختلف

از این رو، در ادامه از آزمون یو-مان-ویتنی جهت شناسایی رده­های موضوعی که طول فعالیت متفاوتی را نشان داده­اند، استفاده شد. نتایج به دست آمده در جدول ۴-۱۱ به تصویر کشیده شده است. همان­گونه که مشاهده می­ شود، میانگین طول فعالیت علمی رده بیولوژی و بیوشیمی به طور معناداری از رده­های موضوعی پزشکی بالینی، مهندسی، محیط زیست/بوم­شناسی، علوم مواد، بیولوژی مولکولی و ژنتیک کمتر است، اما میانگین طول فعالیت علمی این رده به طور معناداری از رده ریاضیات بیشتر است. میانگین طول فعالیت علمی رده موضوعی شیمی به طور معناداری از رده­های پزشکی بالینی، بیولوژی و بیوشیمی، علوم رایانه، مهندسی، محیط زیست/بوم­شناسی، ایمونولوژی، علوم مواد، ریاضیات، میکروبیولوژی، بیولوژی مولکولی و ژنتیک، چندرشته­ای، علوم اعصاب و رفتار، داروشناسی، فیزیک، علوم گیاهان و جانوران و علوم کشاورزی بیشتر است. علاوه بر این، میانگین طول فعالیت علمی رده موضوعی مهندسی به طور معناداری از رده­های موضوعی علوم رایانه، محیط زیست/بوم­شناسی، ایمونولوژی، میکروبیولوژی، چندرشته­ای، علوم اعصاب و رفتار، فیزیک، علوم گیاهان و جانوران و علوم کشاورزی بیشتر است. میانگین طول فعالیت علمی رده موضوعی علوم مواد نیز به طور معناداری از رده­های علوم رایانه، میکروبیولوژی، علوم کشاورزی و چندرشته­ای بیشتر بوده و میانگین طول فعالیت علمی چندرشته­ای از رده­های علوم رایانه، محیط زیست/بوم­شناسی، ریاضیات، بیولوژی مولکولی و ژنتیک، داروشناسی، فیزیک، علوم گیاهان و جانوران، پزشکی بالینی و علوم کشاورزی کمتر است. در دیگر رده­های موضوعی تفاوت معناداری نشان داده نشد.
جدول ۴- ۱۱- رده­های موضوعی دارای طول فعالیت علمی متفاوت معنادار در آزمون یو-مان-ویتنی