بنابراین آشنایی با تحقیقات قبلی که در زمینه موضوع مورد مطالعه صورت گرفته است ضروری به نظر می رسد. در واقع هیچکس نمی تواند مدعی باشد بضاعت علمی اش، او را از خوشه چینی در این دستاوردها بی نیاز می سازد(کیوی و کامپنهود[۲۰]،۳۶:۱۳۷۵).
پیشینه داخلی:
دوران، بهزاد(۱۳۸۲)
در مقاله ایی «تاثیر تجربه فضای سایبرنتیک بر هویت اجتماعی در سه سطح خانواده، گروه همسالان و جامعه» را مورد بررسی قرار داده است.
نتایج این پژوهش رابطه معنی داری را میان فضای سایبرنتیک و هریک از سه سطح هویت اجتماعی ( هویت خانوادگی، هویت همسالان و هویت ملی) پاسخگویان، مشخص نساخت و نشان داد که اینترنت بر هویت اجتماعی تاثیری ندارد. در این تحقیق استفاده از اینترنت و عدم استفاده از اینترنت و میزان استفاده از اینترنت متغـیرهای مسـتقلی بوده اند که از اهمیـت فراوانی برخوردار بوده است.
عباسی قادی ، مجتبی (۱۳۸۶)
در مقاله ایی تحت عنوان «بررسی رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران» در صدد شناسایی
رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران است. که با بهره گرفتن از روش پیمایش و با بهره گرفتن از تکنیک پرسشنامه بر روی ۱۵۱۶ نفر از کاربران بالای پانزده سال در شهر تهران که از طریق نمونه گیری خوشه ایی (در جامعه آماری خانوار) و هدفمند (در جامعه آماری کافی نت) با ضریب اطمینان ۹۵% انتخاب شد.
یافته های پژوهش بیانگر این بود که: به طور کلی متغیرهای مدت استفاده از اینترنت، واقعی تلقی کردن محتوای سایت ها از سوی کاربران اینترنت، پایگاه اقتصادی، اجتماعی کاربران و میزان تحصیلات کاربران رابطه معنی داری را باهویت دینی کاربران نشان داده اند. اگر چه متغیر نوع استفاده کاربران از اینترنت رابطه معنی داری را با متغیر وابسته نشان نداد.
عبداللهیان، حمید و رضا نیا، آوات(۱۳۸۶)
در مقاله ایی با عنوان « خود واظهار خود در فضای مجازی: مطالعه موردی کاربران سایت کلوب دات کام» که با هدف مطالعه چگونگی نمایش «خود» در فضای مجازی و تعیین چرایی شیوه نمایش خود است. آنچه در این پژوهش مهم به نظر می رسید مطالعه، تجزیه وتحلیل نمایش چگونگی نمایش خود در صفحه شخصی یا صفحه شرح حال در سایت کلوب است که با بهره گرفتن از روش مشاهده به گرد آوری اطلاعات طی دو ماه دی وبهمن ۱۳۸۶ وجمع آوری ۲۰شرح حال فردی با رعایت توزیع سنی وجنسی به صورت تصادفی از سایت کلوب مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که سایت کلوب به مثابه یک فضای ارتباطی و اجتماعی، در بافتار فرهنگ ایرانی قابلیت های زیادی را برای ارتباط از راه دور و ارتباط همزمان در ابعاد جهانی برای کاربرانش فراهم کرده است. کاربران این سایت، پدیده عدم امکان ارجاع به جسم واقعی خود در سایت کلوب را با کاربرد شیوه های خلاقانه نمایش خود جایگزین و جبران می کنند که خود سبب می شود تا نمایش خود به صورتی تمام وکمال صورت گیرد و فرد هر تصویر دلخواهی از خود را به نمایش بگذارد.
و نتایج حاکی از این بود که تقریبا همه ویژگی های نمایش خود بزرگ نمایانه و احتمالا غیر واقعی باشند.
که این امر سبب نوعی بی اعتمادی در بین کاربران سایت کلوب شده است و به دنبال آن عدم تحقق ارتباطات محکم و مداوم را سبب شد.
رفعت جاه ،مریم و شکوری، علی(۱۳۸۶ )
در مقاله ایی با عنوان « اینترنت و هویت اجتماعی»، هدف از انجام این پژوهش را بررسی تاثیر اینترنت بر برخی ابعاد هویت اجتماعی از جمله ( هویت دینی، هویت قومی، هویت خانوادگی و هویت شخصی) با بهره گرفتن از روش پیمایش مورد مطالعه قرار داده است. این مطالعه در شهر سنندج در میان دو گروه از دختران صورت گرفت؛ یعنی آن هایی که از اینترنت استفاده می کردند و آن هایی که از اینترنت استفاده نمی کردند.
یافته ها نشان داد که میان دو گروه مذکور به لحاظ هویت تفاوت معناداری وجود دارد و هویت دینی، قومی وخانوادگی در گروه اول ضعیف تر از افراد گروه دوم می باشد همچنین، هویت شخصی و خود انگاره افراد در گروه اول ضعیف تر از گروه دیگر مشاهده شد که به نظر می رسد این موضوع از یک سو نشانگر کاهش تاثیر کانال های سنتی در فرایند هویت سازی دختران و از سوی دیگر بیانگر تحول کیفی در مولفه های هویت یابی در سبز فایل باشد که غالبا خارج از کنترل مراجع سنتی و غیر رسمی(خانواده، قومیت و دین ) و ساختارهای رسمی ( نهادهای متولی نظارت اجتماعی و برنامه ریزی فرهنگی) است.
نتیجه اینکه، با وجود تلاش نهادهای سنتی رسمی و غیر رسمی در هدایت هویت های فردی و اجتماعی، استفاده از اینترنت بر هویت اجتماعی افراد مورد مطالعه، تاثیر تعیین کننده ای داشته است.
ضیایی پرور، حمید و عقیلی، سید وحید(۱۳۸۹)
در مقاله ایی با عنوان « بررسی نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی» با هدف سنجش میزان نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی اینترنت و بررسی میزان نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی در تحولات سیاسی، اجتماعی، به ویژه انتخابات سال ۱۳۸۸و مسایل بعد از آن بود و مقایسه بین شبکه های مختلف اجتماعی و میزان محبوبیت آن ها در میان کاربران اینترنت در ایران از دیگر هدف های این تحقیق بود.
یافته ها نشان داد ۷۸% کاربران اینترنت در ایران عضو یکی از انواع شبکه های اجتماعی مجازی هستند. اکثریت کاربران شرکت کننده دارای وب نوشت بوده و از فضای شبکه های اجتماعی مجازی به خوبی مطلع هستند برای اغلب کاربران اینترنت در ایران شبکه های اجتماعی مجازی علاوه بر کارکرد دوست یابی، کارکرد کسب اطلاعات و اخبار را نیز دارد. اغلب کاربران شرکت کننده در این پژوهش دست کم در یکی از شبکه های اجتماعی مجازی کاملا ایرانی مانند کلوب نیز عضو بوده اند.
به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که اغلب کاربران اینترنت در ایران عضو یکی از شبکه های اجتماعی مجازی بوده اند و فیس بوک بیشترین ضریب نفوذ در اخبار انتخابات ۱۳۸۸و رخدادهای بعد از آن داشت.
حکیمی، رویا (۱۳۹۰ )
در مقاله ایی تحت عنوان « نقش شبکه های اجتماعی بر هویت (مطالعه موردی روی فیس بوک وکاربران کرد)» با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی بر هویت کردها صورت گرفته است. هدف از قرار دادن هویت کردی در پیوند با جهانی شدن این است که نشان داده شود هویتِ کردی در عصر جهانی شدن، هویت جهانی، محلی است و بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. به عبارتی، برای قوم کرد، جهانی شدن وگسترش شبکه های مجازی همراه با محلی شدن هویت بوده است. روش تحقیق، روش کیفی مصاحبه آنلاین و الکترونیکی است که به دلیل در دسترس نبودن افراد مورد مطالعه انتخاب شده است.
به طور کلی نتایج بدست آمده نشان داد که جهانی شدن برای قومیت ها تعریف جهانی، محلی شدن دارد و برای کردها باعث شکل گیری یک کشور مجازی می شود که در آن می توانند حاکمیت سیاسی و فرهنگی داشته باشند. به طوری که فیس بوک توانسته است. نقش عمده ای در بازنمایی هویت کردها در جهان داشته باشد و از این راه به یافتن دوستان و همفکران کرد و غیر کرد کمک شایانی کرده است.
محسنی تبریزی ،علیرضا و هاشمی ،محمدرضا (۱۳۹۰)
در مقاله ایی با عنوان « تاثیر اینترنت بر هویت اجتماعی دانش آموزان» با هدف بررسی تاثیر اینترنت بر هویت اجتماعی دانش آموزان دبیرستان های شهر اراک در سال۸۸-۱۳۸۷ می باشد. نمونه مورد مطالعه ۳۸۰ نفر و روش تحقیق پیمایش و از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته و بر اساس ادبیات تحقیق و چهارچوب نظری نسبت به جمع آوری داده ها اقدام نموده است.
نتایج تحقیق نشان داد: اینترنت بر آموزش (افزایش باورها، انتخاب نوع لباس و سروصورت، شیوه های بهتر زندگی کردن) موثر است و بر عکس تاثیر اینترنت را بر روی روابط خانوادگی (اعتیاد اینترنتی، کاهش توجه به والدین، کاهش مشورت ها و گفتگوها) تاثیر کمی داشته است. پرسش شوندگان تاثیر اینترنت را بر عقاید مذهبی (در نشر عقاید، گرایش جوانان به مراسم های مذهبی و ارزش های دینی ) موثر دانسته اند. متغیرهای مدت استفاده از اینترنت، زبان استفاده کاربران از اینترنت، مدت زمان آشنایی کاربران از اینترنت و زمینه استفاده کاربران از اینترنت رابطه و تاثیر معنی داری را با متغیر وابسته تحقیق نشان داد.
سفیری، خدیجه و نعمت اللهی، زهرا(۱۳۹۱)
در مقاله ای تحت عنوان « رابطه جهانی شدن وهویت دینی» باهدف مطالعه و بررسی تاثیر ابزارهای جهانی شدن بر هویت دینی انجام شده است. بدین منظور از تئوری کاشت جورج گربنر، نظریه تریاندیس، نظریه های همزیستی فرهنگی، فرهنگ مصرفی آمریکایی و گسترش تجدد غربی استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش است و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه، داده ها و اطلاعات مربوط به جامعه آماری گرد آوری شده و روش نمونه گیری طبقه ای نامتناسب و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۸۴نفر است.
مهمترین یافته این تحقیق نشان می دهد که هر قدر میزان استفاده افراد از اینترنت وماهواره بیشتر شود میزان هویت دینی آن ها کاهش می یابد.
هرسیج، حسین و محمود اوغلی، رضا وعیسی نژاد، امید و رهبر قاضی، محمود رضا(۱۳۹۱ )
در مقاله ای با عنوان « بررسی تاثیرات مصرف رسانه ای بر هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان» با هدف بررسی نوع رابطه میان کیفیت وکمیت تاثیرات مصرف رسانه ای بر هویت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان بوده است. که روش پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایش است. این مطالعه بر روی ۱۸۸ نفر از دختران و پسران دانشجوی دانشگاه اصفهان صورت گرفته و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد.
یافته ها نشان داد که همبستگی های معناداری میان ابعاد کیفیت وکمیت رسانه های جمعی با ابعاد هویت اجتماعی پاسخگویان وجود دارد. در حالی که استفاده از رسانه های چاپی، نوشتاری، دیداری و شنیداری بر روی هویت ملی، گروهی، مذهبی و جنسیتی تاثیر مثبتی می گذارد و باعث تقویت این هویت ها می شود ولی با هویت قومی رابطه منفی دارد. در رابطه با بهره گرفتن از رسانه های الکترونیکی و تاثیر آن بر هویت قومی، یافته ها نشان دادکه هویت قومی کسانی که از این رسانه ها استفاده می کنند؛ قوی تر از کسانی بوده که از این وسیله استفاده نمی کنند. تاثیر رسانه های الکترونیک بر دیگر ابعاد هویت اجتماعی منفی بوده است.
قاسمی، وحید و عدلی پور، صمد و کیانپور، مسعود(۱۳۹۱)
در مقاله ای که تحت عنوان « تعامل در فضای مجازی شبکه های اجتماعی اینترنتی و تاثیر آن بر
هویت دینی جوانان، مطالعه موردی فیس بوک وجوانان شهر اصفهان» و با هدف بررسی رابطه حضور و تعامل در شبکه اجتماعی فیس بوک و هویت دینی جوانان صورت گرفته است با بهره گرفتن از پیمایش و روش نمونه گیری داوطلبانه و در دسترس و بهره گیری از پرسش نامه اینترنتی محقق ساخته، در جامعه آماری متشکل از کاربران جوان فیس بوک شهر اصفهان انجام شد.
نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در استفاده از فیس بوک، رابطه معنادار معکوس وجود دارد و بین واقعی تلقی کردن محتوای فیس بوک و هویت دینی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد؛ یعنی هر چه مدت زمان عضویت، میزان استفاده و میزان مشارکت و فعالیت کاربران در استفاده از فیس بوک افزایش پیدا کند از برجستگی هویت دینی نزد آن ها کاسته می شود. همچنین یافته ها بر این واقعیت دلالت دارد که جوانان متناسب با نوع نیازهای دینی و مذهبی خود از فیس بوک استفاده می کنند و به همان ترتیب استفاده از فیس بوک بر شیوه و سبک دینداری آن ها تاثیر می گذارد و قرائت های دینی مختلف را در آن ها افزایش می دهد.
معمار،ثریا و عدلی پور، صمد و خاکسار، فائزه(۱۳۹۱)
در مقاله ایی تحت عنوان « شبکه های اجتماعی مجازی وبحران هویت ( با تاکید بر بحران هویتی ایران)» که با هدف بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر بحران هویتی ایران و در نظر گرفتن جنبه های بحران زای شبکه های اجتماعی و ایجاد بحران هویت ملی و دینی به پژوهش پرداخته است.
یافته های پژوهش نشان می دهد که بر اساس یک تقسیم بندی نسلی، نسل سوم بیشتر کاربران فضای مجازی در ایران بوده و بیش از نسل های دیگر در معرض آثار ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی اند. فضای مجازی نوعی از بحران هویت را در میان طیف گسترده ای از جوانان به وجود آورده و این بحران هویت در زمینه های فردی، ناهمگونی های هویتی را سبب شد؛ و به نحوی تعادل اجتماعی را متاثر کرده است. همچنین شبکه های اجتماعی مجازی باعث تغییرات اساسی در نهادهای هویت ساز شده اند و عوامل معنا ساز هویتی را دستخوش تغییر نموده اند.
عدلی پور، صمد (۱۳۹۱)
در رساله کارشناسی ارشد جامعه شناسی، تحت عنوان «تحلیل جامعه شناختی پیامدهای شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی کاربران جوان شهر اصفهان» و با هدف بررسی پیامدهای شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت اجتماعی کاربران جوان اصفهانی صورت گرفت که با بهره گرفتن از روش پیمایشی و حجم نمونه ۴۳۴ نفر انجام شد.
این پژوهش حاکی از آن است که شبکه های اجتماعی به عنوان یک پدیده نوظهور هم دارای آثار مثبت و هم آثار منفی می باشند. آثار منفی آن شامل: تکه پاره گشتن سریع جوامع، دگرگونی مفاهیم مکان، زمان، فضا و منابع فرهنگی، به چالش کشیده شدن هویت های اصیل و سنتی، رواج هویت های سیّال و ناپایدار،گمنامی و ناشناس ماندن و سرقت هویت است. علی رغم این نکات منفی که این پدیده به همراه دارد نمی توان از آثار مثبت آن نیز غافل ماند. افزایش منابع هویتی و آزادی عمل افراد برای کسب منابع مورد نیاز، رهایی و آزادی افراد از چنگال عوامل و متولیان فرافردی هویت سازی، فراهم آمدن واقعیت به گونه ای مجازی از آثار مثبت این پدیده هستند که اگر از آن ها استفاده درستی به عمل آید؛ باعث رشد و پویایی هویت اجتماعی در میان افراد جامعه خواهد گشت.
وی چنین نتیجه می گیرد که میزان مشارکت و فعالیت کاربران در شبکه های اجتماعی مجازی و میزان استفاده در هر بار متصل شدن به این شبکه ها باعث تضعیف هویت خانوادگی کاربران، مدت زمان عضویت و مدت زمان استفاده، باعث تضعیف هویت دینی و ملی کاربران می شود. همچنین انگیزه و هدف کاربران در استفاده از شبکه های اجتماعی اینترنتی باعث تضعیف هویت دینی کاربران می شود.
جوادی یگانه، محمدرضا و عزیزی، جلیل و انصاری، محمد رضا (۱۳۹۲)
در مقاله ای تحت عنوان « رسانه های جمعی جهانی و هویت دینی در جوانان شهر شیراز» با هدف بررسی تاثیر استفاده از رسانه های جمعی بر احساس تعلق خاطرجوانان به هویت دینی صورت گرفته است. جامعه آماری مورد بررسی کلیه دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر شیراز بوده اند و روش
مورد استفاده در این پژوهش، میدانی و از تکنیک پیمایش به منظور جمع آوری داده ها استفاده شد.
یافته های این پژوهش نشان داد بیش از۹۴% دانش آموزان خداوند را ناظر اعمال خود می بینند و در بعد اعتقادی به خداوند ایمان دارند و نزدیک به ۸۰% آن ها هر وقت فرصتی پیش بیاید به زیارت اماکن مقدس می روند به طوری که تنها ۴% ایشان دارای تعلق خاطر ضعیفی هستند.
مقالات و پایان نامه ها درباره :بررسی تاثیر شبکه اجتماعی کلوب بر هویت اجتماعی کاربران- فایل ۶