پ ) منطقه گرمسیر یا منطقه مراتع زمستانه: این منطقه در تابستان بسیار سوزان است، حال آن که در فصل سرما
در اینجا آب­­و­­­هوا بسیار مطبوع است. روی هم رفته خرم­آباد دارای زمستانی معتدل و تابستانی گرم است. از ویژگی­های آب و هوایی آن اعتدال هوا، کاهش اختلاف دمای سالانه به دلیل رطوبت و کمی مدت یخبندان می­باشد (نقی بیرانوند ۱۳۹۱ ).
۳ – ۵ – ۱ - دما
دما یکی از عناصر مهم اقلیمی است که در اثر تابش خورشید که منبع انرژی حرارتی زمین است ایجاد می­ شود و نقش مهمی در زندگی انسان و پراکنش حیوانات و گیاهان دارد. تاثیر دما بر گیاهان را نمی­ توان نادیده گرفت زیرا تمام فرایند­های فیزیکی، شیمیایی، بیوشیمیایی درون گیاهان تحت تاثیر دمای هوا و خاک قرار می­گیرد. عوامل مختلفی در میزان انرژی دریافتی و دمای منطقه نقش موثر دارند که عبارتند از: عرض جغرافیایی، جهت ناهمواری­ها، ارتفاعات و تاثیر توده­های هوای سرد و گرم در فصول مختلف سال، بنابراین عوامل نامبرده شده در کنترل دمای منطقه نقش دارند. میانگین حداکثر دما در خرم­آباد ۳/۲۵ درجه سانتی ­گراد و میانگین حداقل دما ۱/۹ درجه سانتی ­گراد می­باشد. متوسط دما در خرم آباد ۳/۱۷ درجه سانتی گراد و حداکثر مطلق دما در خرم­آباد ۴۷ درجه سانتی ­گراد مربوط به مرداد­ماه است که در سال­های ۱۳۳۹ و ۱۳۴۰ اتفاق افتاده است. حداقل مطلق دما ۶/۱۴- درجه سانتی ­گراد مربوط به دی ماه است که در سال ۱۳۸۶ اتفاق افتاده است ( بانک اطلاعات هواشناسی استان لرستان سال ۱۳۹۱ ).

نمودار ۳ – ۱ – وضعیت دمای فصلی و سالانه ۳۰ ساله ایستگاه خرم­آباد
۳ – ۵ – ۲ - بارش
بارش که در تامین منابع آبی مهم­ترین عامل اقلیمی محسوب می­ شود، یکی از متغیرترین پدیده ­های هواشناسی است، به طور کلی بارش زمانی حادث می­ شود که هوای مرطوب تا ارتفاع معینی بالا رود تا بر اثر سرد شدن بی­رویه به نقطه اشباع برسد. عدم وجود هر یک از دو عامل مانع وقوع بارش می­ شود. در فصل زمستان در خرم­آباد به علت وجود هر دو عامل، بارش روی می­دهد، حال آن­که در فصل تابستان به­ علت استقرار مراکز پرفشار جنب حاره عامل صعود وجود نداشته است. در ضمن رطوبت کافی نیز موجود نمی ­باشد. لذا در تابستان بارندگی رخ نمی­دهد (بانک اطلاعات هواشناسی استان لرستان ۱۳۹۱ ). زمان بارش به طور کلی در زمستان و اوایل بهار و در پاییز است که بیشتر نامنظم و دارای تغییرپذیری بوده و همچنین بیشتر ریزش­ها در فصل زمستان به صورت برف می­باشد که اغلب در دامنه­ها و تا اواسط بهار باقی می­ماند و با گرم شدن هوا ذوب گشته و باعث پر آب شدن رودها و در پاره­ای مواقع باعث طغیان آن­ها می­گردد. متوسط بارش در خرم­آباد ۵۱۲ میلی­متر می­باشد که بیشترین بارش­ها مربوط به فصل زمستان است و در فصل تابستان خرم­­آباد از بارش کمی برخوردار است. بیشترین بارش ۶/۸۱۴ میلی­متر که در سال ۱۳۷۱ اتفاق افتاده است و کمترین بارش هم ۸/۲۲۰ میلی­متر در سال ۱۳۷۸ اتفاق افتاده است (بانک اطلاعات هواشناسی استان لرستان ۱۳۹۱ ).
۳ – ۶ – بادهای غالب در شهرستان خرم­آباد
از نظر وزش باد در شهرستان خرم­آباد موارد زیر قابل ذکر است: باد غالب اغلب از جهت جنوب­­غربی می­وزد، سهم باد غالب از کل باد سالانه به میزان ۱۶ درصد است، میانگین سرعت باد روزانه برابر با ۲/۶ متر بر ثانیه است. سهم باد آرام در سال برابر با ۸/۵۵ درصد و سرعت شدیدترین باد در طول دوره آماری برابر با ۴۰ متر بر ثانیه و از سمت غرب می باشد (اداره کل هواشناسی استان لرستان – مرکز آمار ).
فصل چهارم : مواد و روش­ها
فصل چهارم­­
مواد و روش­ها
۴ – مواد و روش­ها
۴ – ۱ - ایستگاه هواشناسی منطقه مورد مطالعه
در مطالعات مربوط به آب­و­هواشناسی، دانسته ­های آب­و­هوایی ایستگاه­های آب­و­هواشناسی و سینوپتیکی مهم­ترین و با ارزش­ترین منابع اطلاعاتی تلقی می­شوند که از دیده­بانی­های پیوسته در ایستگاه آب­و­هواشناسی کشور به دست می­آیند. ارقام هفتگی، ماهانه و سالانه آن در اختیار موسسات و افراد وابسته قرار می­گیرد (کاویانی و علیجانی ۱۳۸۰ ). آمار و داده ­های آب­و­هوایی به عنوان اصلی­ترین منبع اطلاعاتی به حساب می­آیند. در این گونه مطالعات که محاسبات به صورت شبکه­ ای صورت می­پذیرد، هر چه تراکم ایستگاه بیشتر باشد، نتایج حاصل از آمار و اطلاعات دقیق­تر خواهد بود. لذا محدوده کوچک­تری را در برمی­گیرد که این کار به دقت مطالعه می­افزاید.
در پژوهش حاضر جهت بررسی روند نوسانات اقلیمی از حداقل دما و روزهای یخبندان، در ایستگاه هواشناسی خرم­ آباد استفاده شده است.
جدول ۴ – ۱ - مشخصات ایستگاه سینوپتیک خرم آباد

۴ – ۲ - متغیر­های مورد نیاز:
در این مطالعه از عناصر اقلیمی موجود در هواشناسی دو متغیر اقلیمی را مورد ارزیابی قرار داده­ایم.
۴ – ۲ – ۱ - دمای حداقل روزانه ثبت شده در طول دوره آماری سی ساله
۴ – ۲ – ۲ - روزهای یخبندان ثبت شده در طول دوره آماری سی ساله
۴ – ۳ – مواد و روش­ها
۴ – ۳ – ۱ - گردآوری داده ­های مورد استفاده
در این تحقیق از روش کتابخانه­ای استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز درباره عناصر آب­و­هوایی با مراجعه به منابع گوناگون محلی و اینترنتی از جمله: سایت سازمان هواشناسی استان و ادارات و نهادهای مرتبط استخراج شده است. ابتدا داده ­های ساعتی ثبت شده درجه حرارت ایستگاه خرم­آباد در هشت نوبت مختلف روزانه طبق ساعت گرینویچ گردآوری شده، و در طول ۳۰ سال دمای حداقل آن به صورت جداگانه استخراج گردید. سپس داده ­ها را به بانک اطلاعاتی Excel وارد نموده و با بهره گرفتن از نرم­افزار آماری Minitab به رسم نمودارهای آماری و محاسبه شاخص­ های مرکزی و تحلیل دیگر یافته­های تحقیق پرداخته شده است.
۴ – ۴ – همگنی داده ­ها :
۴ – ۴ – ۱ – روش آزمون همگنی برای سری­های زمانی دما
روش SNHT^[58] یکی از متداول­ترین روش­ها برای بررسی همگنی داده ­های دما و بارش می­باشد که توسط محققان زیادی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته است. این روش توسط پژوهشگران مختلف ارائه داده شده و برای دقت بیشتر در تشخیص نوسانات جوی از ناهمگنی­ها توسط عوامل غیر جوی، این آزمون با در نظر گرفتن سری­های مرجع ^[۵۹]مورد استفاده قرار می­گیرد. در این روش سری­های زمانی مورد آزمون بر اساس پایداری تفاوت پارامتر d بین دما در ایستگاه مورد آزمون و سری مرجع پایه گذاری شده است. ناهمگنی در سری مورد آزمون توسط تغییرات در سری d آشکار می­گردد. برای کاهش تاثیر مکانی روی مقادیر دما از رابطه ( t ˍˍ t ) استفاده گردیده که t متوسط مقادیر دما و r ضریب همبستگی بین ایستگاه آزمودنی و مرجع برای مثال ( t _io ˍˍ t_o ) و ( t _jr ˍˍ t _j )، به ترتیب مقادیر دما در ایستگاه مورد آزمون و در هر ایستگاه مرجع می­باشد. پارامتر d در هر گام زمانی i برای k ایستگاه مرجع بر اساس معادله زیر محاسبه می­گردد. این آزمون از دو روش همگنی نرمال استاندارد مطلق و همگنی نرمال استاندارد نسبی انجام می­گیرد که در اینجا با توجه به اینکه فقط سری زمانی یک ایستگاه مورد بررسی قرار می­گیرد، از روش همگنی نرمال استاندارد مطلق استفاده شده است. در واقع این روش یک ضرورت برای پژوهش­های اقلیمی است که
باید قبل از هر محاسباتی انجام شود، و پس از تایید همگنی داده ­ها توسط آزمون می­توان بقیه روند مطالعات تحقیق
را ادامه داد ( نساجی زواره، ۱۳۹۲).
۴ – ۴ – ۲ - روش همگنی نرمال استاندارد مطلق:
فرض صفر این آزمون، همگنی سری را همراه با توزیع نرمال با میانگین صفر و واریانس یک در مقابل ناهمگنی سری
و وجود حداقل یک نقطه مانند M که داده ­های قبل از آن با میانگین _۱μ و داده ­های بعد از آن با میانگین _۲μ باشند را ارائه می­ کند ( الکساندرسون^[۶۰] ۱۹۸۶ ، رحیم زاده ۱۳۹۰ ). برای انجام این آزمون سری به صورت سری استاندارد شده i = 1 , 2 , …n و Z_i در می ­آید. سپس دنباله T_K از رابطه زیر محاسبه می شود.
۱ ) (
برای k = 1 , 2 ….n – ۱ که در آن Z̅ _k میانگین k داده اول و Z̅ _{n – k} میانگین n – k داده باقی مانده است، رسم می شود. راهکارهای دیگری نیز برای بررسی بیش از چند نقطه ناهمگن برای این آزمون در نظر گرفته شده است. آماره این آزمون در حقیقت بیشینه T_{0 =} Max T_k می­باشد که به عنوان نقطه تغییر نیز شناخته می­ شود (الکساندرسون و موبرگ^[۶۱] ۱۹۹۷ ).
رابطه بین آزمون T₀ , T_n به صورت زیر تعریف می­گردد:
۲ ) (
جدولی به شرح زیر توسط ( الکساندرسون و موبرگ ۱۹۹۷ )، برای مقادیر بحرانی ارائه گردید. مقادیر بحرانی برای دوره­ های آماری طولانی مدت توسط خلیق^[۶۲] و اواردا^[۶۳] ( ۲۰۰۷ ) اصلاح شد. مقادیر بحرانی در سطح اطمینان ۵% و ۱% در جدول ۴ – ۲ آمده است.