گروه ذی نفع
شاخص اثر بخشی

۱٫ صاحبان شرکت
۲٫ کارکنان
۳٫ مشتریان
۴٫ بستانکاران
۵٫ جامعه
۶٫ عرضه کنندگان مواد اولیه
۷٫ دولت
بازده مالی
رضایت کارکنان، حقوق و پاداش، سرپرستی و مدیریت
کیفیت کالاها و خدمات
میزان اعتبار
نقش شرکت در بهره وری جامعه
معامله رضایتبخش
رعایت قوانین و مقررات

تحقیقی که روی گروه ها انجام شد، نشان داد که یک مؤسسه یا سازمان کوچک نمی تواند به صورت همزمان خواسته ها و تقاضاهای همه گروه ها را تأمین کند. امکان دارد در یک سازمان رضایت کارکنان بسیار بالا باشد ولی سایر گروه ها چندان راضی نباشند. با وجود این ، اگر هر هفت شاخص مورد توجه قرار گیرد ( و نه تنها یک شاخص ) اثر بخشی سازمان به صورتی دقیق تر محاسبه خواهد شد. با بررسی کل عملکرد سازمان به نتایج جامع تری می توان دست یافت.
کاربرد: مزیت روش مبتنی بر رضایت گروه های ذی نفع این است که در اجرای روش مزبور با دیدگاه بسیار وسیع تری به اثر بخشی سازمان توجه می شود و عوامل محیطی و درون سازمان مورد ارزیابی قرار می گیرند. در این روش همچنین استنباط جامعه از مسئولیت های اجتماعی سازمان ( یعنی چیزی که به صورت رسمی در روش های سنتی مورد توجه نبود) نیز مورد ملاحظه قرار می گیرد. در اجرای روش مزبور همه شاخص ها ( اقلام مصرفی، فرایند تبدیل و محصول ) به صورت همزمان مورد توجه قرار می گیرند و بر این نکته تأکید می شود که هیچ شاخص منحصر بفردی نمی تواند اثر بخشی سازمان را تعیین کند. رفاه کارکنان درست به اندازه تأمین هدف های صاحبان سازمان اهمیت دارد. با توجه به این موضوع که اثر بخشی سازمان یک مسأله پیچیده و چند بعدی است و نیز یک پدیده چند بعدی را نمی توان با شاخص منحصر به فرد ارزیابی کرد، از این رو، روش مبتنی بر شاخص های اساسی شهرت نسبتاً زیادی کسب کرده است. با توجه به تحقیقی که به تازگی انجام گرفت، این مسأله روشن شد که اگر در سنجش اثر بخشی سازمان، چند گروه مورد ارزیابی قرار گیرند ( به ویژه اینکه محیط همواره در حال تغییر است و سازمان باید خود را با آن وفق دهد) نتیجه بسیار دقیق تری به دست خواهد آمد. فراتر اینکه، تحقیقات نشان داده شده است که سازمان ها واقعاً به حیثیت، اعتبار و شهرت خود اهمیت می دهند ولی از سوی دیگر، امکان دارد که تأمین رضایت و خواسته برخی از گروه ها باعث از خود بیگانگی سایر گروه ها شود.

۲-۷ -آشنـایی بـا شرکت شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران

پس از اعطای امتیاز استخراج و بهره برداری از نفت سراسر ایران – به غیر از ۵ استان شمالی – در سال ۱۲۸۰ هـ .ش (۱۹۰۱ میلادی) از سوی مظفر الدین شاه قاجار به ویلیام ناکس دارسی انگلیسی ، اولین چاه نفت در منطقه مسجد سلیمان واقع در استان خوزستان در سال ۱۲۸۷ هـ . ش. (۱۹۰۸ میلادی) حفر شد. به دنبال آن ، در سال ۱۲۸۸ هـ . ش. (۱۹۰۹ میلادی) عملیات احداث اولین پالایشگاه ایران در شهر آبادان، توسط ” شرکت نفت انگلیس / پرشیا” آغاز شد. با احداث پالایشگاه آبادان ، توزیع نفت خام ایران آغاز و اولین محموله در سال ۱۹۱۲ میلادی به خارج از کشورصادرشد.

۲-۷-۱- نحوه توزیع و پخش فرآورده های نفتی از ابتدای پیدایش نفت در ایران

تاریخچه توزیع و پخش نفت و فرآورده های نفتی در خارج و داخل کشور به سه دوره متفاوت تقسیم  می شود:

• دوره فعالیت “شرکت نفت انگلیس / پرشیا” – سال های ۱۳۱۲- ۱۲۸۷ هـ . ش (۱۹۳۳- ۱۹۰۸ میلادی):

در این دوره هیات مدیره و مدیر عامل ” شرکت نفت انگلیس / پرشیا” بر تمام شئون صنعت نفت ایران اعم از فعالیت های اکتشافی ، استخراج ، استحصال ، انتقال ، پالایش ، پخش و صدور نفت خام و فرآورده های نفتی اشراف و نظارت مستقیم داشته است. این شرکت ضمن حفظ استیلای انحصاری خود بر پست های کلیدی و مراکز تصمیم گیری ، از سپردن مسئولیت به ویژه مسئولیت های استراتژیک به عناصر غیر انگلیسی اجتناب می کرده است.در این دوره عمدتا” بر صدور نفت و فرآورده های نفتی و توزیع انها در بازارهای بین المللی تاکید می شده و در داخل ایران تلاش چندانی در گسترش توزیع و پخش معمول نگردیده است.
با بازگشایی راه های ارتباطی ، در اواخر سال های جنگ جهانی اول ( ۱۲۹۱- ۱۲۹۳ هـ .ش./۱۹۱۸- ۱۹۱۴ میلادی) ، در غرب ایران چارپایانی چون الاغ و استر که پیش از آن در حمل با در خدمت انسان بودند، به تدریج جای خود را به وسائط نقلیه موتوری دادند. بنابراین ، تقاضا برای بنزین و گازوئیل افزایش یافت و به دنبال آن ، پالایشگاهی د رمنطقه کرمانشاه به منظور تصفیه نفت خام و تامین فرآورده های مورد نیاز مناطق غرب و شمال غرب کشور، در سال ۱۳۱۲ هـ .ش. (۱۹۳۳ میلادی) در ۵ کیلومتری شمال غرب شهر کرمانشاه تاسیس گردید. پالایشگاه کرمانشاه نفت خام را به بنزین ، نفت چراغ و گاز مبدل می ساخت. این فرآورده ها در ابتدا به وسیله تانکرهای حمل سوخت و به صورت فله به شمال غرب ایران ارسال می شد. علاوه بر آن ، بخشی از محصولات پالایشگاه نیز به صورت مظروف در پیت های ۱۸ لیتری توزیع می شد. نفت خام مورد نیاز این پالایشگاه نیز از طریق یک خط لوله چهار اینچی و از آبادان / اهواز تامین می شد. البته بخشی از نفت خام پالایشگاه از منابع خارج و از عراق تامین می گردید. در حالی که فرآورده های نفتی پالایشگاه کرمانشاه به طور عمده در جهت تامین مصارف داخل کشور توزیع می شد، بخش اعظم فرآورده های پالایشگاه آبادان به خارج از کشور صادر می شد.

• از سال ۱۳۱۲ هـ . ش.(۱۹۳۳ میلادی) تا نهضت ملی شدن صنعت نفت

در این دوره نام “شرکت نفت انگلیس / پرشیا” به “شرکت نفت انگلیس و ایران” تغییر یافت و شرکت به بهره گیری نسبی از نیروی کاری و استعدادهای ایرانی در بخش های مختلف صنعت نفت مجاب شد.در طول سال های جنگ جهانی دوم (۱۳۲۴- ۱۳۱۸ هـ .ش./۱۹۴۵-۱۹۳۹ میلادی) ، تولیدات پالایشگاه کرمانشاه نه تنها در بخش های مختلف کشور، به ویژه نواحی شمال و شمال غرب ایران ، توزیع بلکه در رفع نیازهای نیروهای متفقین مستقر در ایران ، جابه جایی این نیروها کمک رسانی به روسیه به کار گرفته می شد. سوخت از دو راه اصلی ، یکی از اندیمشک و از طریق شهرهای خرم آباد، بروجرد و همدان و دیگری از خانقین عراق و از طریق شهرهای قصرشیرین ، کرمانشاه و همدان ، به قزوین و از آنجا به نقاط دیگر انتقال می یافت. با توجه به تقاضای روز افزون داخلی به فرآورده های نفتی ، تشکیل بخش مستقل توزیع داخلی، امری اجتناب ناپذیر بود. بنابراین ، در این دوره “سازمان پخش” تاسیس گردید. با وجود نیروهای روسی، انگلیسی و آمریکایی در ایران ، وظیفه “سازمان پخش” در توزیع فرآورده های نفتی و سوخت رسانی به این نیروها و نیز تامین نیروهای مردم عادی و غیر نظامی سنگین تر می شود.
از جمله طرح هایی که در این دوره به مرحله اجرا در آمد، تکمیل زنجیره ای از دپوها در مسیر تهران- مشهد و نصب تاسیسات و امکانات مورد نیاز در آذربایجان بود.
در دیگر نقاط کشور انبارهای عظیم نفت احداث و ابزارهای تدارکاتی دپوها نیز در همان رمان کامل شد.
ابتدا تحویل سوخت اعم از نفت یا بنزین، از انبارهای ذخیره به عوامل توزیع ، با کامیون ها ی محلی عرضه سوخت انجام می گرفت و جزء مسئولیت فروشندگان بود. متقاضیان عبارت بودند از:
الف. مصرف کنندگان عادی از قبیل کشاورزان و دارندگان تراکتورها و ماشین های کشاورزی و دارندگان قایق های ماهیگیری مجهز به موتورهای نفتی.
ب. خرده فروشان که نیازهای ساکنان محلات مختلف را برآورده می ساختند.
به تدریج رشد عمده فروشی مواد سوختنی و کاهش خرده فروشی ، این امکان را فراهم کرد که فرایند تحویل سوخت به کامیون ها از نظر فنی مورد توجه بیشتر قرار گیرد. البته با معمول شدن لاستیک بادی در کامیون ها روز به روز سرعت انتقال مواد سوختی نیز افزایش یافت. این تحول موجب شد با تعداد ماشین های کم ، مناطق وسیع تری تحت پوشش سوخت رسانی قرار بگیرد و در هزینه ها صرفه جوئی بیشتری بعمل آید. انبارها در فروش سوخت دیزل و گازوئیل نقشی نداشتند و تحویل این سوخت ها عمدتا” از تاسیسات مرکزی و به وسیله راه آهن ، کشتی ها و کامیون های بزرگ انجام می گرفت.

• دوره بعد از خلع ید از “شرکت نفت انگلیس و ایران” و نهضت ملی شدن صنعت نفت