۳-۲ روش تحقیق
تحقیقات علمی از دو بعد مورد بررسی قرار می گیرد:
۱-هدف :
براساس هدف پژوهش ها به پژوهش های بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند:
-
- تحقیق بنیادی: پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیدهها و روابط بین متغیرها، اصول، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوریها و نظریهها میپردازد و به توسعه مرزهای دانش رشته علمی کمک می کند. هدف اساسی این نوع پژوهش تبیین روابط بین پدیده ها، آزمون نظریه ها و افزودن به دانش موجود در یک زمینه خاص است .
تحقیق بنیادی نظری از روشهای استدلال عقلانی و قیاسی استفاده میکند و بر پایه مطالعات کتابخانهای انجام میشود. تحقیق بنیادی تجربی از روشهای استدلال استقرائی استفاده میکند و بر پایه روش های میدانی انجام میشود.
-
- تحقیق کاربردی: پژوهشی است که با بهره گرفتن از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روشها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام میشود. هدف تحقیق کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. در اینجا نیز سطح گفتمان انتزاعی و کلی اما در یک زمینه خاص است .
۲- ماهیت و روش اجرا ، که شامل تحقیقات تاریخی، توصیفی، همبستگی، علی و تجربی میباشد.
روش استفاده شده در این پژوهش ،کاربردی از نوع علی توصیفی است .
۳-۳ جامعه و نمونه آماری :
در انتخاب جامعه آماری جهت این تحقیق، شرکت مادر تخصصی توانیر مدنظر بوده و مورد بررسی قرار گرفت. تنوع وظایف، وجود افراد متخصص و دارای تحصیلات عالیه به تعداد کافی (که هم موجب افزایش روایی و پایایی تحقیق و هم ضمانت همکاری از طرف آنها می گردید)،حمایت مدیران ارشد و آشنایی کامل آنها با کارهای تحقیقاتی و همچنین علاقمندی به انجام آن، پیشرو بودن شرکت در بسیاری امور از جمله مشتری مداری، سیستمهای کیفیت، آموزش، فناوری اطلاعات و … نسبت به تعداد زیادی از سازمانهای دیگر باعث گردید تا شرکت نسبت به سایر سازمانها جهت انجام تحقیق مناسب به نظر آید. لذا جامعه آماری مورد استفاده در این تحقیق کلیه کارکنان اداری شرکت توانیر به تعداد ۲۰۰ نفر می باشند .
۳-۴ نمونه آماری و روش نمونه گیری
در صدر برنامه ریزی هر مطالعه یا تحقیقی این سوال که حجم نمونه چقدر باید باشد قرار دارد. انتخاب نمونه بزرگتر از حد نیاز موجب اتلاف منابع می شود و انتخاب نمونه های خیلی کوچک منتج به نتایج غیرقابل اتکا می شود(عادل آذر، آمار و کاربرد آن در مدیریت، ۱۳۸۳).
مجموعه واحدهائی که حداقل در یک صفت مشترک باشند یک جامعه آماری را تشکیل می دهند (خاکی، ۱۳۷۸). نمونه آماری عبارت است از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابه بوده معرف جامعه باشد. نمونه گیری نیز فرایند انتخاب نمونه است .
در این پژوهش جامعه آماری کل پرسنل شرکت توانیر ۲۰۰به تعداد نفر می باشند (پرسنل کارگری از شمول این تحقیق خارج شدند ). که از این تعداد ۵۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. در روش نمونه گیری نیز گروه های مختلفی از کارکنان داشتیم ولی چون تاثیری در جمع آوری اطلاعات نداشتند از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد .
حجم نمونه : چون متغیرها چندارزشی با مقیاس ترتیبی بوده و حجم جامعه محدود میباشد، برای محاسبه حجم نمونه از فرمول زیر استفاده شده است:
با فرض ، ، ، و داریم:
پس حجم نمونه انتخابی با دقت و با سطح خطای برابر ۵۵ میباشد.
۳-۵ روش گردآوری اطلاعات
زمانیکه موضوع پژوهش انتخاب شد و نوع تحقیق براساس هدف مشخص گردید ابتدا باید براساس ادبیات پژوهش به تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش پرداخت و سپس متغیرهای پژوهش باید به نوعی اندازه گیری و سنجش شوند. به طور کلی روش های گردآوری اطلاعات در این پژوهش را می توان به دو دسته کتابخانه ای و میدانی تقسیم نمود. در خصوص جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق از روش های کتابخانه ای و در خصوص جمع آوری اطلاعات برای تایید یا رد فرضیه های پژوهش از روش میدانی استفاده می گردد.
۳-۶ ابزار جمع آوری اطلاعات :
-
- مراجعه به کتابخانه و متون تخصصی از طریق کتب،نشریات و جستجو در پایگاه های اطلاعات(اینترنت) و … به منظور استفاده از نظرات محققان دیگر و ایجاد مبانی نظری تحقیق
-
- استفاده از متون مشاهده،بررسی اسناد و مدارک و مصاحبه با استادان، مدیران و کارشناسان .
-
- استفاده از پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات به منظور دست یابی به داده های مورد نظر
مقیاس لیکرت به عنوان یکی از متداول ترین ابزار جمع آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی مورد استفاده قرار می گیرد و عبارت است از مجموعه ای از پرسش های هدف دار که نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می دهد(حافظ نیا،۱۳۷۷).
تهیه مقیاس لیکرت
در تهیه و تدوین پرسشنامه میتوان از یک پرسشنامه استاندارد استفاده کرده و با نظر کارشناسان و ادبیات پژوهش آنرا بومیسازی و متناسب با فضای کلی حاکم بر پژوهش نمود.
پرسشنامه مورد استفاده در یک پژوهش عموماً متشکل از دو دسته سوالات عمومی و تخصصی است. دسته اول سوالات عمومی پیرامون مشخصات فردی پاسخ دهندگان مانند جنسیت، سن، میزان تحصیلات، مرتبه سازمانی و وضعیت استخدامی است. دسته دوم سوالات تخصصی پرسشنامه هستند که برای آزمون فرضیه های پژوهش طراحی شدهاند. جهت امتیاز دهی و ارزش گزاری کمی سوالات تخصصی از طیف لیکرت استفاده میشود(جدول ۳-۱).
بسیار زیاد | زیاد | متوسط | کم | بسیار کم | گزینه انتخابی |