جدول ۴-۲۰- نتایج آزمون t مستقل مربوط به شاخص توده بدنی(BMI)

فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
۵-۱- مقدمه
در این فصل ابتدا خلاصه‌ای از تحقیق بیان شده، سپس به بحث و نتیجه‌گیری در مورد فرضیات تحقیق پرداخته شده و در پایان نیز پیشنهادات برخاسته از پژوهش ارائه گردیده است.
۵-۲- خلاصه پژوهش
پژوهش حاضر، آثار برنامه تمرینی الاستیک مقاومتی بر برخی عوامل تن‌سنجی و فیزیولوژیکی تکواندوکاران نوجوان را مورد بررسی قرار داد.
۳۰ نفر از تکواندوکاران نوجوان با میانگین سنی ۵۲/۱±۱۲ سال، قد ۱۷/۹ ±۱۴۸ سانتیمتر و وزن ۰۹/۱۰±۴۲ کیلو گرم، با سابقه یک سال فعالیت در رشته تکواندو در شهر کوچصفهان به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت نمودند و به صورت تصادفی به دو گروه تجربی(۱۷ نفر) و کنترل(۱۳ نفر) تقسیم شدند. متغیر مستقل، تمرینات الاستیک مقاومتی و متغیرهای وابسته شامل، انعطاف‌پذیری، سرعت، چابکی، قدرت بیشینه، توان انفجاری، درصد چربی، توده بدون چربی و شاخص توده بدنی بودند.
انعطاف‌پذیری با بهره گرفتن از جعبه، سرعت در مسافت ۳۰ متر، چابکی از تست ایلی‌نویز، قدرت بیشینه از ۱RM اسکات، توان انفجاری از تست سارجنت، درصد چربی با بهره گرفتن از کالیپر، توده بدون چربی از کم کردن وزن بدن از درصد چربی و شاخص توده بدنی با بهره گرفتن از فرمول وزن بدن به کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد به متر پیش و پس از دوره تمرینی اندازه‌گیری شد. آزمودنی‌های هر دو گروه به مدت ۸ هفته سه جلسه در هفته به انجام تمرینات پرداختند. تمرینات گروه تجربی شامل، دوی سرعت، جابجایی مورب، پریدن با توپ مدیسینبال، میت زدن با حرکت مقاومتی کمربند و باند الاستیکی بود؛ در حالی که گروه کنترل به تمرینات معمولی تکواندو پرداختند. بعد از دوره تمرینی، از آزمودنی‌ها پس آزمون به عمل آمد. اطلاعات به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
از آمار توصیفی برای ترسیم جدول، ارائه شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی(میانگین، انحراف استاندارد) و از آمار استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. برای رد و قبول فرضیه‌ها ۰۵/۰P≤ در نظر گرفته شد.

۵-۳- بحث و نتیجه‌گیری
۵-۳-۱- انعطاف‌پذیری
در بررسی فرض اول پژوهش مشاهده می‌شود که تمرینات الاستیک مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر انعطاف‌پذیری تکواندوکاران نوجوان داشته است، که از این جهت با برخی از تحقیقات صورت گرفته در این حوزه همسو بوده است. در تحقیقی که توسط «ساندرا وبر» و همکاران سال ۲۰۰۹ انجام شد، تأثیر تمرینات الاستیکی را بر روی انعطاف‌پذیری مچ پا مورد بررسی قرار دادند، نتایج نشان داد که با انجام ۱۲ هفته برنامه تمرینی، انعطاف‌پذیری به صورت معنی‌داری افزایش پیدا کرد(۹۲). تمرین مقاومتی به تنهایی در افراد جوان، انعطاف‌پذیری را افزایش نمی‌دهد(ناهمسو)، اما تمرین مقاومتی در ترکیب با تمرینات انعطاف‌پذیری، با افزایش دامنه حرکتی در طی تمرین، انعطاف‌پذیری را افزایش می‌دهد(۷۰).
به نظر می‌رسد علت این افزایش به عواملی مختلفی از جمله: افزایش روندهای متابولیک، که سبب افزایش درجه حرارت و در نتیجه کاهش ویسکوزیتی عضله می‌شوند و اجازه می‌دهند که عضله به نرمی منقبض شود، عضله گرم شده به سهولت با نیروهای وارده هماهنگ شده و منجر به افزایش انعطاف‌پذیری خواهد شد، بستگی دارد(۶۸). شکل، نوع و ساختار مفصل‌ها بر قابلیت انعطاف‌پذیری تأثیر می‌گذارند. لیگامنت‌ها و تاندون‌ها نیز بر انعطاف‌پذیری تأثیر دارند. هر قدر قابلیت‌های ارتجاعی بیشتر باشد، دامنه‌ی حرکتی نیز بیشتر می‌شود. سن، جنس، دمای عمومی و دمای ویژه عضله نیز از عوامل اثرگذار بر انعطاف‌پذیری است. همچنین وسعت حرکت با نرمش طبیعی افزایش می‌یابد؛ زیرا فعالیت تدریجی بدنی جریان خون را در عضله شدت می‌بخشد و باعث ارتجاعی‌تر شدن تارها می‌شود(۴). همچنین احتمالاً نوع تمرینات الاستیکی که با باندهای کشی انجام شده بود نیز در افزایش معنی‌داری انعطاف‌پذیری آزمودنی‌ها مؤثر بوده است.
۵-۳-۲- چابکی
در بررسی فرض دوم پژوهش مشاهده می‌شود که تمرینات الاستیک مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر چابکی تکواندوکاران نوجوان داشته است. پژوهش حاضر با برخی از نتایج پژوهش‌های دیگر همخوانی دارد. در تحقیقی که توسط «زهرا آقابابایی» سال ۱۳۸۹ انجام شد، تأثیر سه روش تمرینی منتخب پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک- با وزنه را بر چابکی دختران تمرین کرده، مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد با انجام ۶ هفته برنامه تمرینی، چابکی به صورت معنی‌داری افزایش داشته است(۱). افزایش چابکی احتمالاً می‌تواند به علت الگوهای مشابه حرکتی در تمرینات الاستیک و چابکی باشد که منجر به افزایش توان و کارایی حرکتی می‌شود و همچنین تغییر سرعت در جهت حرکت را تسهیل می‌کند(۶۶). هدف اصلی تمرینات چابکی افزایش تولید نیروی ورزشکاران است. در واقع چابکی، افزایش یا کاهش حرکت و همچنین توانایی به کار بردن نیرو با سرعت در هر فعالیت برون‌گرا است(۸۱، ۸۳، ۸۷). نتایج حاصله از پژوهش‌های گذشته نشان می‌دهد که تمرینات الاستیک باعت بهبود قدرت و زمان عکس‌العمل شده‌اند. هماهنگی عصبی عضلانی نیز متعاقب تمرینات الاستیک مقاومتی عامل مهم دیگری در توجیه بهبود چابکی آزمودنی‌ها می‌باشد(۹، ۷۱).
۵-۳-۳- قدرت بیشینه
در بررسی فرض سوم پژوهش مشاهده می‌شود که تمرینات الاستیک مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر قدرت بیشینه تکواندوکاران نوجوان داشته است. «والکان توپال» و همکاران در سال ۲۰۱۱ تحقیقی بر روی تکواندوکاران نوجوان انجام دادند که مشخص شد بر اثر تمرین مقاومتی با باندهای الاستیک به مدت ۶ هفته، شدت ضربات پای تکواندوکاران بهبود یافت و تأثیر مثبتی در گرفتن امتیاز داشته است(۹۰). به نظر می‌رسد افزایش قدرت عضلانی با انجام تمرینات الاستیک، با سازگاری‌های عصبی ارتباط داشته باشد. این سازگاری‌ها احتمالاً به فراخوانی بیشتر واحدهای حرکتی، همزمانی واحدهای حرکتی، تحریک نرون‌های حرکتی α و کاهش بازداری اندام‌‌های وتری گلژی می‌شوند. همچنین عضلات موافق در مرحله برون‌گرا کشیده و موجب فعال شدن رفلکس کششی به وسیله دوک‌های عضلانی می‌شوند. در نتیجه، قدرت عضلانی بالا می‌روند(۳۵). هیپرتروفی ممکن است در مرحله اول تمرینات نقش داشته باشد، اما احتمالاً سازگاری عصبی از اهمیت بیشتری برخوردار است(۳۸، ۴۴). استفاده از باندهای الاستیک به همراه وزنه‌های آزاد می‌تواند به طور معنی‌داری(۰۵/۰≥p)PP و PF را طی تمرین اسکات پشت بیشتر از مقاومت وزنه آزاد تنها، تحت شرایط معین افزایش دهد. هیچ اختلاف معنی‌داری در RFD طی وضعیت ۸۵ درصد یا هر متغیر اندازه‌گیری شده طی وضعیت ۶۰ درصد مشاهده نشد(۹۱). ترکیب باند الاستیک با وزنه آزاد در پرس سینه یک روش مؤثر افزایش قدرت است(۳۴). قدرت عضلانی در افرادی که به تمرین مقاومتی می پردازند، افزایش می یابد(۷۰). برنامه تمرینی مقاومتی که به خوبی طراحی شده باشد برای بهبود قدرت عضلانی مؤثر است(۴۲). از طرفی نتایج برخی از تحقیقات با پژوهش حاضر ناهمسو بود. «جوردن جوی» و همکاران (۲۰۱۳)، تأثیر باندهای الاستیکی به عنوان جزئی از تمرین مقاومتی، روی برخی از عوامل تن‌سنجی را مورد بررسی قرار دادند. به این منظور ۱۴ آزمودنی مرد بسکتبالیست به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. برای آزمودنی‌های گروه تجربی هر جلسه ۳۰% یک تکرار بیشینه در هر هفته به نسبت وزن آن‌ها مقاومت افزوده شد. قدرت، توان و ترکیب بدنی آزمودنی‌ها قبل و بعد از تمرین اندازه‌گیری شد. برای متغیر قدرت تفاوت معنی‌داری بین گروهی مشاهده نشد(۵۶).
۵-۳-۴- سرعت
در بررسی فرض چهارم پژوهش مشاهده می‌شود که تمرینات الاستیک مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر سرعت تکواندوکاران نوجوان نداشته است. پژوهش حاضر با برخی از نتایح پژوهش‌های دیگر همخوانی ندارد. برخی از تحقیقات اثر تمرین‌های پلایومتریک را مؤثر گزارش کرده‌اند. از آنجایی که تغییر سرعت در مرحله اکسنتریک و کانسنتریک موجب افزایش و بهبود سرعت خواهد شد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، اجراهایی که با نیروی کششی قبل از انقباض همراه باشد، نظیر تمرین پلایومتریک موجب افزایش سرعت می‌شود(۵، ۱۲، ۳۱، ۹۱). سرعت با درصد تارهای عضلانی تند انقباض در بدن ورزشکاران رابطه دارد و از آنجا که کمیت تارهای عضلانی تند انضباض به طور عمده از طریق وراثت تعیین می‌شود، بهبود یافتن سرعت ورزشکار بسیار مشکل، ولی در عین حال امکان‌پذیر است(۱۳). عواملی چون ژن، نوع تارهای عضلانی و سن در افزایش سرعت مؤثرند. حداکثر سرعت ورزشکاران بین سنین ۱۸ تا ۲۰ سال می‌باشد(۸). چون آزمودنی‌ها زیر ۱۶ سال بودند. مارک استیونسون و همکاران(۲۰۱۰)، اثر حاد باند الاستیکی در طی حرکت هالتر پشت اسکات را بر سرعت مورد بررسی قرار دادند. ۲۰ آزمودنی مرد داوطلب ورزشکار با میانگین سن ۲۶ سال، ۳ ست ۳ تکراری از حرکت اسکات را در دو روز متفاوت انجام دادند. نتایج نشان داد، میانگین سرعت به طور معنی‌داری (۰۵/۰> P) در گروه باند الاستیک افزایش داشته است(۸۸).
۵-۳-۵- توان انفجاری
در بررسی فرض پنجم پژوهش مشاهده می‌شود، با توجه به این که اختلاف میانگین پیش و پس‌آزمون توان انفجاری ۴۳/۷(kg/m/s) افزایش داشته، اما تمرینات الاستیک مقاومتی تأثیر معنی‌داری بر توان انفجاری تکواندوکاران نوجوان نداشته است. نتایج پژوهش حاضر با برخی از تحقیقات دیگر ناهمسو می‌باشد. در پژوهشی که توسط «سید ابوالقاسم هاشمی» سال ۱۳۸۱ انجام شد، تأثیر تمرینات پلایومتریک و قدرتی باوزنه را روی توان انفجاری پای دانشجویان مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد با انجام ۶ هفته برنامه تمرینی(۲ بار در هفته) توان انفجاری به صورت معنی‌داری افزایش داشته است(۲۸). «جوردن جوی» و همکاران(۲۰۱۳)، تأثیر باندهای الاستیکی به عنوان جزئی از تمرین مقاومتی، روی برخی از عوامل تن‌سنجی را مورد بررسی قرار دادند. به این منظور ۱۴ آزمودنی مرد بسکتبالیست به دو گروه تجربی و کنترل تقسیم شدند. برای آزمودنی‌های گروه تجربی هر جلسه ۳۰% یک تکرار بیشینه در هر هفته به نسبت وزن آن‌ها مقاومت افزوده شد. نتایج نشان داد، با بهره گرفتن از تمرین مقاومتی با باند الاستیکی به عنوان جزئی از برنامه تمرینی دوره‌ای می‌توان، توان را افزایش داد(۵۶). «کوری آندرسون» و همکاران(۲۰۰۸)، اثر ترکیب الاستیک و مقاومت وزنه آزاد^[۶۳](CR) بر قدرت متفاوت و سازگاری‌های توان را به نسبت تمرین مقاومت وزنه آزاد تنهای^[۶۴](FWR) ورزشکاران را مورد مطالعه قرار دادند. آزمودنی‌ها به صورت تصادفی به دو گروه تجربی ۲۳ و کنترل ۲۱ نفر تقسیم شدند و به مدت ۷ هفته به تمرین پرداختند. در مقایسه با گروه کنترل، پیشرفت و بهبود برای گروه تجربی، تقریباً ۳ برابر بیشتر برای توان بود(۳۱). از طرفی نتایج برخی از تحقیقات با پژوهش حاضر همسو بود. «کلاچ» و همکاران تفاوتی بین نتایج تمرین پلایومتریک در مقایسه با تمرین با وزنه و یا ترکیبی در بهبود توان انفجاری یا دیگر عوامل آمادگی جسمانی، گزارش نکردند(۲۲).