بدو گفت شاپور کای نیکبخت من این خانه بگزیدم از تاج و تخت ص۲۰۶۴ج۷شاهنامه، چاپ بروخیم
۱۸- فصل و تمیز :
تا لا جرم کارها چنین کردند که قفا از عطا باز ندانند و حلوا از الوا و راه از بیراه ص۴۱۳مفتاح النجات، تصحیح فیاض
۱۹- مترادف (بر) :
پسران عم محمد بن طاهر از محمد حسد کردند و با یعقوب لیث یار شدند. ص۵ زین الاخبار گردیزی
۲۰- مترادف (به) :
مردی که وی را حسن محدث گفتند نزدیک امیر مسعود فرستاده بود تا هم خدمت محدثی کردی و هم گاه از گاه نام و پیغام آوردی و بردی. ص۱۳۵ تاریخ بیهقی، تصحیح فیاض
۲۱- مترادف رای مفعولی و برای تعدیه :
الف) مرادف (رای مفعولی) :
دهقان فصیح پارسی زاد از حال عرب چنین کند یاد ص۱۴۹ لیلی و مجنون نظامی
ب) برای تعدیه :
سلطان درشت شد بر اریارق و در فرو گرفتن وی خلوتی کرد و با وزیر شکایت نمود از اریارق.
ص۲۲۴تاریخ بیهقی،تصحیح دکتر فیاض
۲۲- مترادف (دربارۀ) :
پس دیگر روز این حدیث فاش شد و همۀ مردم شهر، غریب و شهری ازین گفتند. ص۳۸۸تاریخ بیهقی، تصحیح فیاض
۲۳- مترادف کسرۀ اضافه :
مدت خلافت مقتدی نوزده سال بود … پسرش مستظهر را ولی عهد کرد و اندر سال ازچهار صد و هشتاد و شش از دنیا برفت. ص۳۸۳مجمل التواریخ و القصص
۲۴- مجاوزت :
فرمود تا انگشتری را بر گنبد عضد کردند تا هرکه تیر از حلقۀ انگشتری بگذراند، خاتم او را باشد.
ص۱۱۳ گلستان سعدی، تصحیح فروغی
۲۵- مصاحبت و معیت :
گفت پیغمبر عداوت از خرد بهتر از مهری که از جاهل رسد ص۲۸۷دفتر۲مثنوی، چاپ بروخی
۲۶- مقابله :
و برین برخاستند که آنچه واجب است از هر خللی بجای آرند تا زائل شود. ص۶۱۸تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض
۲۷- مقایسه و نسبت :
حرف از نام بمنزلت نقطه است از خط و مر حرف را معنی نیست بلکه معنی اندر زیر حرف آید.
ص۹زاد المسافرین ناصر خسرو
۲۸- مقدار و اندازه :
و خواجه خلعت پوشید… قبای سقلاطون بغدادی بود… عمامۀ قصب بزرگ… و کمری از هزار مثقال پیروزه ها درنشانده. ص۵۵ تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض
۲۹- موافقت و مطابقت :
امیر مسعود رضی الله عنه بدین خبر سخت دل مشغول شد… و نامه نوشتند از فرمان او ببرادرش بتهنیت و تعزیت. ص۱۷تاریخ بیهقی، تصحیح دکتر فیاض
یاد آوری ۱- (از) گاه به معنی (برای) بکار رفته است.
هم از آن ده یک زنی از کافران سوی پیغمبر روان شد ز امتحان ص۵۴۱دفتر سوم مثنوی، چاپ بروخیم
یاد آوری ۲- (از) گاه برای تقسیم بکار رفته است مترادف (بر).
قتل از دو گونه است یکی از روی صورت و یکی از روی معنی. ص۲۳۸ ج۱ کشف الاسرار میبدی
۲-۲-۱-۴-ب. از نظر انوری گیوی در جلد دوم دستور زبان فارسی ص۲۵۷ موارد کاربرد (از) به قرار زیر است:
أ. برای آغاز و بیان مبدأ و مأخذ در زمان و مکان:
از صبح راه افتادیم و همین طور داریم می رویم.
از همدان حرکت کرده ایم و به مشهد می رویم.
ب. برای آغاز در زمان و مکان در مقابل (تا) که جمعا فاصله را می رسانند:
از ساعت ۸ صبح تا ساعت ۱۰ شب یکسره کار کردم.
از اصفهان تا شیراز با اتومبیل رفتم.
ج. در معنی (با):
پشت بام را از کاهگل پوشانده بودند.
د. برای بیان علت و سبب و به معنی (به سبب)، (در نتیجۀ) و (در اثر):
از هوای دودآلود به سرفه افتادم.
سقف از زلزله فرو ریخت.
در این مسأله چنان مصرند که چه بسا خود و کسانشان از گرسنگی و سرما می میرند. جمال زاده (یکی بود یکی نبود)
هـ . علامت متمم فعل بدون دربرداشتن مفهوم خاصی، به عبارت دیگر متمم بعضی از فعلها فقط با حرف اضافۀ (از) می آیند :
مطالب پژوهشی درباره مقایسۀحروف اضافه در زبان فارسی و زبان عربی (ملهم الشاعر)۲- فایل ...
