برای محاسبه رگرسیون چندین روش وجود دارد. در این تحقیق از روش رگرسیون گام به گام ^[۱۵] استفاده و شرح داده می‌شود.

موقعی از رگرسیون گام به گام استفاده می‌شود که پژوهشگر چند متغیر مستقل دارد و می خواهد اثرات آن را بر روی متغیر وابسته نشان دهد به عبارتی از متغیرهای مستقل موجود کدام متغیر به بهترین وجهی می‌تواند متغیر وابسته را پیش بینی کند، سهم هر متغیر چقدر است و در کل با همدیگر چقدر قادر به پیش بینی هستند.
از جمله روش های انتخاب متغیر در اجرای یک رگرسیون، استفاده از روش های رگرسیون گام به گام می باشد. برای این منظور در سه روش مختلف متغیرها یک به یک به الگو وارد می شوند و یا از آن حذف می شوند. این روش ها عبارتند از انتخاب پیشرو، حذف پسرو و الگوریتم افرویمسان
انتخاب پیشرو : ایده ابتدایی این روش بسیار ساده است. اگر k متغیر پیشگو داشته باشیم، k الگوی رگرسیون خطی ساده را برای هر یک از پیشگوها محاسبه می کنیم. الگویی که بیشترین مقدار F (آماره آزمون معنی داری الگوی رگرسیون) را داشته باشد، می‌تواند انتخابی مناسب در این مرحله از انتخاب متغیرها باشد. این مقدار میزان تغییراتی از متغیر پاسخ را که توسط مدل برازش شده تبیین می‌شود، نشان می دهد. مجموع مربعات رگرسیون دارای p-1 درجه آزادی می باشد.
چند معیار برای پایان دادن به روش انتخاب پیشرو وجود دارد. معمولا مقدار F با مقدار F آزمون حاصل از جدول توزیع فیشر مقایسه می‌شود. انتخاب متغیر تازمانی ادامه می باشد که F بیشینه انتخاب شده از مقدار بحرانی جدول بزرگتر باشد. البته روش بررسی همبستگی های جزئی R2یا بالاترین مقدار آماره t برای ضرایب به جای بیشترین مقدار F، نیز می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
حذف پسرو: این روش برخلاف روش انتخاب پیشرو با الگوی کامل یعنی ورود تمام متغیرها به مدل شروع می‌شود. دلیل حذف متغیری مانند Xrاز الگو این است که بعد از حذف متغیر تنها زیان کمی به برازش وارد می آید.
برای هریک از متغیرهای الگوی کامل Fkمحاسبه می کنیم و متغیری که کمترین مقدار Fkرا دارد از الگو حذف می نماییم. این روش پس از حذف اولین متغیر ادامه می یابد. مانند قبل یک مقدار بحرانی F را برای متوقف کردن این الگو انتخاب می کنیم. الگو تا زمانی ادامه می یابد که مقدار F کمینه در هر مرحله از این مقدار بحرانی بیشتر باشد.
الگوریتم افرویمسان : این الگوریتم ترکیبی از انتخاب پیشرو و حذف پسرو است. یک عیب آشکار روش های گام به گام معرفی شده، ناتوانی آن ها در اصلاح تصمیماتی است که به وسیله روش ها انجام می‌شود. یعنی حذف یک متغیر بعد از اینکه با انتخاب پیشرو انتخاب شد و یا برگرداندن یک متغیر بعد از این که با حذف پسرو حذف شده است. الگوریتم پیشنهاد شده بوسیله افرویمسان بر این معایب چیره می‌شود. مانند انتخاب پیشرو این روش با ورود متغیری که بیشترین مقدار F1را حاصل می کند و آزمون F را برقرار می سازد، شروع می‌شود. به همین ترتیب متغیر دوم انتخاب می‌شود، اما اکنون این روش بررسی می کند که هر یک از متغیرهایی که تاکنون وارد شده اند را با آزمون حذفی می توان حذف کرد یا خیر؟ به طور کلی بعد از این که یک متغیر با آزمون F ورودی انتخاب شد، این روش سعی می کند متغیرهایی را که دیگر برای برازش الگوی مناسب با بهره گرفتن از آزمون F حذفی لازم نیستند، را حذف کند.
بنابراین در اینجا نیاز به دو مقدار بحرانی F یکی برای آزمون F ورودی و دیگری برای آزمون F حذفی وجود دارد (نیرومند، ۱۳۸۸).
۳-۹- خلاصه فصل
در این فصل ابتدا سعی گردید شرح کاملی از روش و مراحل انجام پژوهش توضیحاتی ارائه گردد، در ادامه به تشریح جامعه آماری و نمونه و روش نمونه‌گیری، تبیین ابزار گردآوری داده‌ها (پرسشنامه) و پایایی و روایی آن‌ها و بیان روش های تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته شد تا در فصل بعد با تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه ها یافته‌ها مورد بررسی قرار گیرد.

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

۴-۱ مقدمه
با توجه به هدف در این تحقیق که بدست آوردن الگوی مناسب جهت افزایش مشارکت‌های مردمی در فعالیت‌های عام المنفعه جمعیت هلال احمر شهرستان مهر و لامرد بود، داده‌ها‌ی جمع‌ آوری شده از پرسشنامه ها مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق در پژوهش حاضر پیمایشی و میدانی بود که در آن بر جمع‌ آوری نظرات اعضای داوطلب با بهره گرفتن از پرسشنامه تاکید شده، بنابراین ابتدا با بهره گرفتن از توزیع پرسشنامه بین ۲۲۰ نفر از اعضای سازمان داوطلبان هلال احمر شهرستان مهر و لامرد، داده‌ها‌ جمع‌ آوری گردید، سپس به منظور تایید یا رد فرضیات فرعی و اصلی پژوهش، داده‌ها‌، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور، در این فصل ابتدا به تفسیر و تشریح امار توصیفی و ارائه مشخصات دموگرافیکی جامعه اماری و سپس به تجزیه و تحلیل داده‌ها‌ی پرسشنامه در قالب تحلیل استنباطی پرداخته می‌شود.
۴-۲- تحلیل امار توصیفی:
تحلیل توصیفی، مشخصات فردی جامعه آماری را مورد توصیف قرار می دهد و به طبقه بندی، خلاصه کردن، توصیف، تفسیر داده‌ها‌ی مربوط به سن، جنسیت، سطح تحصیلات، وضعیت تاهل و… می پردازد.
۴-۲-۱- توصیف وضعیت سنی
جامعه آماری این مطالعه ۲۲۰نفر اعضای سازمان داوطلبان هلال احمر شهرستان مهر و لامرد تشکیل دادند. توزیع فراوانی سنی این اعضا در جدول ۴-۱ و نمودار میله ای ۴-۱ آورده شده است. طبق این جدول بیشترین فراوانی مربوط به رده سن بین ۲۰ تا ۲۵ سال می باشد که ۵/۴۴ درصد معادل ۹۹ نفر از کل اعضا را به خود اختصاص داده است.
جدول۴-۱- توزیع فراوانی سن

نمودار (‏۰‑۱)- روند تغییرات ارزش افزوده اقتصادی(EVA) طی سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰
باتوجه به نمودار فوق، ارزش افزوده اقتصادی طی سال های ۱۳۸۶ تا۱۳۹۰، روندی صعودی داشته، که طی سال های ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸، سرعت افزایش بسیار بالا بوده است.
نمودار (‏۰‑۲)- روند تغییرات ارزش افزوده سهامدار(SVA) طی سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰
باتوجه به نمودار فوق، ارزش افزوده سهامدار، طی سال های ۱۳۸۶ تا۱۳۹۰، روند نامنظمی داشته، که در سال ۱۳۸۷ کمترین و در سال ۱۳۸۹، بیشترین مقدار خود را داشته است.
نمودار (‏۰‑۳)- روند تغییرات ارزش افزوده بازار(MVA) طی سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰
باتوجه به نمودار فوق، ارزش افزوده بازار نیز، طی سال های ۱۳۸۶ تا۱۳۹۰، روند نامنظمی داشته، که در سال ۱۳۸۷ کمترین و در سال ۱۳۸۹، بیشترین مقدار خود را داشته است.
۴-۳-برآورد آزمون های اعتبار و صحت مدل
پس از برآورد مدل، می بایست از صحت نتایج و ضرایب برآوردی فوق، از طریق آزمون های اقتصادسنجی و رگرسیون، اطمینان حاصل نمود. در رابطه با این الگو انجام چند آزمون ضروری می باشد که از اهم آنها انجام آزمون در زمینه پایایی جمله پسماند است. جهت اطمینان از صحت نتایج رگرسیون، می بایست نسبت به هم جمعی رابطه به دست آمده اطمینان حاصل شود که این مهم نیز از طریق آزمون پایایی جمله پسماند حاصل می گردد. البته آزمون هم جمعی یا پایایی جمله پسماند، یکی از دو آزمون حقیقی بودن رگرسیون می باشد که آزمون دوم آن، آزمون دوربین واتسون رگرسیون هم جمعی می باشد. همچنین در ادامه آزمون های دیگری نیز به دلایل مختلف انجام گرفته و نتایج آنها ارائه می شود:
۴-۳-۱-آزمون حقیقی بودن رگرسیون
این آزمون از دو طریق به انجام می رسد: “آزمون پایایی جمله پسماند ” و ” آزمون دوربین واتسون رگرسیون همجمعی (CRDW) ” .
۴-۳-۱-۱-آزمون پایایی جمله پسماند
خروجی نرم افزار Eviews برای این آزمون در جدول زیر ارائه شده است :

جدول(‏۰‑۳)- نتایج حاصل ازآزمون دیکی فولر برای جمله پسماند

Null Hypothesis: RESID has a unit root

Exogenous: Constant

Lag Length: 0 (Automatic based on SIC, MAXLAG=13)

t-Statistic
Prob.*

Augmented Dickey-Fuller test statistic
-۸٫۷۰۶۸۸
۰

Test critical values:
۱% level
-۳٫۴۷۳۳۸

۵% level
-۲٫۸۸۰۳۴

۱۰% level
-۲٫۵۷۶۸۷

Strike Angle
Y (East)
Z (Down)
Free Surface
Hypocenter
L (Length)
W (Width)
Rupture Velocity (Vr)
Observation point
Slip Direction
Dip Angle
Green’s Function
Fault Origin
۱
۲
۳
۴
Ns
Ns+1
Ns+2
۲Ns
NsNd
۲Ns+1
Ns
۵
Ns(Nd-1)+1
Ns(Nd-1)
Strike
Strike
شکل ‏۴‑۲ : نمای کلی از مدل سازی گسل و پارامترهای گسلش
با این حال این روش نیازمند تعریف پارامترهای فیزیکی زیادی می باشد. که تعیین مقدار دقیق آنها از قبل امکان پذیر نیست. رویکردی که در این زمینه وجود دارد این است که اجازه داده شود هر پارامتر در محدوده محتمل تغییر کند. در ادامه عدم قطعیت های موجود در پارامترهای شبیه سازی و روش های در نظر گرفتن آنها در مراحل تولید شرح داده می شوند.

عدم قطعیت در پارامترهای تولید زمین لرزه محتمل آینده

یکی از بزرگترین چالش های طراحی در مهندسی زلزله، تغییر پذیری وسیع خصوصیات تحریک زمین لرزه ای است که یک ساختگاه به خصوص می تواند تجربه کند. مشاهدات تجربی نشان داده اند که نقاط واقع شده در فواصل مساوی از چشمه لرزه زا در یک زمین لرزه خاص، می توانند سطوح متفاوتی از شدت زمین لرزه را تجربه نمایند. روابط کاهندگی ارتباط بین یک مشخصه از تحریک زمین لرزه در سایت، و بزرگا و فاصله زمین لرزه را ارائه می دهند و می توانند برای تعیین میانگین و همچنین بازه تغییر یک معیار شدت زمین لرزه در ساختگاه مورد استفاده قرار بگیرند. با این حال این روابط تنها مشخصه ای از شدت زمین لرزه را ارائه می دهند و بنابراین خروجی چنین روابطی نمی تواند به طور مستقیم در تحلیل تاریخچه زمانی مورد استفاده قرار بگیرد. در بخش قبل رویکرد جایگزین، که تولید تاریخچه زمانی تحریک متناسب با شرایط ساختگاه می باشد، شرح داده شد. با این حال اثرات تغییر پذیری در خصوصیات تحریک معمولا در زنجیره مدل سازی و به تبع آن طراحی نادیده گرفته می شود. در این بخش چشمه های این عدم اطمینان مورد مطالعه قرار می گیرد و به روش های اعمال ان در زنجیره شبیه سازی اشاره می شود.

به طور کلی تغییر پذیری (عدم اطمینان) در شبیه سازی یک پدیده فیزیکی مانند زمین لرزه را به دو نوع عدم اطمینان در مدل و همچنین عدم اطمینان در پارامترهای مدل تقسیم بندی نمود [۵۵, ۵۶]. هر کدام از این عدم اطمینان ها دارای مؤلفه های عدم قطعیت های شناختی^[۳۸] و همچنین عدم قطعیت های ذاتی^[۳۹] می باشند. عدم اطمینان در مدل به این معنا است که در صورت پارامترهای فیزیکی یک رخداد مشخص باشند، مدل شبیه سازی پدیده فیزیکی همواره نتایج مبتنی بر واقعیت ارائه نمی نماید و بنابراین این خطا بایستی در مطالعات شبیه سازی مورد توجه قرار بگیرد. علت عدم انطباق نتایج مدل با واقعیت می تواند ناشی از فرضیات و ساده سازی های مدل و یا اختلاف ذاتی بین مدل شبیه سازی و پدیده فیزیکی باشد. عدم اطمینان پارامتر به عدم اطمینان در تعیین دقیق پارامترهای مدل گفته می­ شود. بخشی از این عدم اطمینان می تواند ناشی از عدم شناخت صحیح ما از پارامتر مورد مطالعه باشد (عدم قطعیت شناختی) و بخشی از این عدم اطمینان ناشی از طبیعت تصادفی آن پارامتر می باشد (عدم قطعیت ذاتی). با افزایش آگاهی نسبت به مدل و یا پارامتر قادر خواهیم بود که عدم قطعیت شناختی را در آن کاهش بدهیم، در صورتی عدم قطعیت های ذاتی را نمی توان کاهش داد. ساده ترین مثال از عدم قطعیت ذاتی انداختن طاس می باشد. خروجی این آزمایش را تنها می توان با تابع توزیع احتمال نه با یک عدد خاص بیان نمود. مثال ساده از عدم قطعیت شناختی اندازه گیری طول یک میز با ابزارهای مختلف است. بر خلاف عدم قطعیت ذاتی، خروجی این آزمایش باید یک عدد باشد هر چند هیچ یک از ابزار مورد استفاده نتوانند این عدد را ارائه نمایند. در این مورد با بهره گرفتن از داده های بیشتر یا داده های دقیق تر می توان این عدم اطمینان را کاهش داد.
در مورد شبیه سازی زمین لرزه، عدم اطمینان مدل به معنی اختلاف بین فرایند فیزیکی واقعی و نتایج مدلی که برای پیش بینی آن به کار می رود، می باشد. همچنین عدم اطمینان در پارامتر بازه ای است که برای هر پارامتر مدل می توان متصور شد. ذکر این نکته مهم است که مدل های پیچیده تر، اغلب با لحاظ کردن مشخصات فیزیکی بیشتر، به دنبال کاهش عدم اطمینان در مدل می باشند. با این حال چنین مدل هایی عموماً باعث افزایش عدم اطمینان در پارامتر می شوند. علت این امر وارد شدن تعداد پارامترهای بیشتر در امر مدل سازی است. بنابراین برقراری تعادل بین دقت عدم اطمینان در مدل و عدم اطمینان در پارامترهای مدل از اهمیت به سزایی برخوردار است. یک راه مؤثر کاستن از عدم اطمینان تخمین زمین لرزه، شناخت دقیق تر پارامترهای مؤثر بر تحریک است.
یکی از مهم ترین منابع عدم اطمینان های موجود برای شبیه سازی زمین لرزه، عدم اطمینان در مشخصات چشمه زمین لرزه محتمل آینده می باشد. مشخصات چشمه لرزه اثر قابل توجهی روی مدل زمین لرزه دارد و این امر به خصوص در مناطق نزدیک به گسل از اهمیت بیشتری برخوردار است. علیرغم پیشرفته های بسیار در زلزله شناسی، امروزه تخمین دقیق ابعاد گسیختگی، زوایای گسیختگی و همچنین توزیع ناهمگن لغزش روی صفحه گسیختگی قبل از وقوع یک زمین لرزه ممکن نمی باشد. بنابراین محققین به دنبال رویکردهایی هستند تا به کمک آن ها بتوان به تخمین احتمالاتی این پارامتر ها پرداخت و در واقع به نوعی عدم اطمینان موجود در این پارامترها را کاهش داد. به عنوان مثال محققین مختلف راهکارهایی برای تخمین توزیع ناهمگن لغزش روی صفحه گسل قبل از وقوع زمین لرزه پیشنهاد داده اند. در این مورد می توان به دو مدل شناخته شده اسپریتی^[۴۰] و همچنین مدل لغزش مریع k^[41] اشاره نمود. مدل اسپریتی اولین بار توسط سامرویل و همکاران [۵۷] ارائه شد که در آن از توزیع لغزش پانزده زمین لرزه استفاده شد و یک روابطی بین بزرگای زمین لرزه و پارامترهای چشمه (سطح گسیختگی، طول و عرض گسیختگی، موقعیت اسپریتی ها، موقعیت نقطه آغاز گسلش و …) توسعه داده شد. بعد از آن ونگ و تائو [۵۸, ۵۹] مدل سامرویل و همکاران را با در نظر گرفتن توزیع لغزش بیست و نه زمین لرزه اصلاح نمودند. مدل لغزش مربع k اولین بار توسط هرو و برنارد [۶۰] ارائه شد که در آن طیف لغزش^[۴۲] در شمارگرهای موج^[۴۳] های بزرگتر از شمارگر موج گوشه^[۴۴] به صورت کاهش می یابد. گالویک و بروکسو [۶۱]مدل یک بعدی مربع k را به مدل دو بعدی توسعه دادند (به کمک رابطه زیر):
‏۴‑۵
که و شمارگر موج، و به ترتیب طول و عرض گسل ، میانگین لغزش روی سطح گسل، ثابتی است که معمولاً برابر یک در نظر گرفته می شود و لغزش روی نقاط مختلف گسل را ارائه می دهد. گالویک و بروکسو [۶۱] و ونگ و تائ[۵۹]همچنین مدل لغزش ترکیبی^[۴۵] را پیشنهاد نمودند که در آن مدل اسپریتی و مدل لغزش مربع k با یکدیگر ترکیب می شوند، و توزیع لغزش روی صفحه گسیختگی یک سناریو زلزله شبیه سازی می شود. در این مدل پارامترهای چشمه و مدل اسپریتی به کمک روابط تجربی تعیین می شوند و مقدار متناظر لغزش به هر زیر گسل اختصاص داده می شود. سپس توزیع لغزش به کمک تبدیل فوریه دو بعدی، به فضای شمارگر موج^[۴۶] انتقال داده می شود. مدل لغزش دوبعدی مربع k در فضای شمارگر موج بر مدل اسپریتی منطبق می شود و توزیع لغزش حاصل به کمک معکوس تبدیل فوریه به فضای اولیه انتقال داده می شود. در حقیقت با این روش نویز تصادفی به بخش تعینی اضافه می شود و بنابراین عدم اطمینان ذاتی در مدل لحاظ می گردد.
علاوه بر توزیع لغزش روی صفحه گسل، دیگر پارامترهای چشمه مانند زوایای هندسی گسل(جهت جابجایی گسل^[۴۷]،شیب^[۴۸] و امتداد گسل^[۴۹]) وابستگی زیادی به وضعیت تکتونیکی منطقه دارند. از آنجایی که تعیین وضعیت تنش ها و کرنش های تکتونیکی در منطقه به سادگی امکان پذیر نمی باشد، این اطلاعات با بهره گرفتن از زمین لرزه های گذشته در منطقه و وضعیت گسل های موجود تخمین زده می­ شود.
همچنین عدم اطمینان موجود در خصوصیات لایه های مختلف زمین از جمله سرعت موج برشی در لایه ها، ضخامت لایه ها و … بایستی در فرایند شبیه سازی منعکس گردد. مطالعات گذشته برای مناطق مختلف عدم اطمینان در خصوصیات لایه بندی زمین را تعیین نموده اند. در فرایند شبیه سازی می­توان اجازه داد این پارامتر ها در بازه محتمل خود تغییر کرده و بدین ترتیب تغییرپذیری پارامترها را به نمایش بگذارد.

شبیه سازی زمین لرزه آینده با در نظر گرفتن عدم قطعیت چشمه

به منظور ارزیابی کارایی روش های مدل کردن چشمه در شبیه سازی چشمه زمین لرزه محتمل آینده، زمین لرزه ۱۹۹۴ نورثریج به عنوان سناریو زلزله آینده در نظر گرفته می شود. عدم قطعیت چشمه زمین لرزه بر اساس مدل هیبرید شرح داده شده در بخش قبل در روند محاسبات منعکس می گردد. برای این منظور، از روابط تجربی ارائه شده توسط ونگ [۵۸] استفاده می شود، زیرا این روابط قادر هستند عدم اطمینان موجود در پارامترهای مختلف مدل چشمه را در فرایند تخمین زمین لرزه لحاظ کنند. جدول ‏۴‑۱ عدم اطمینان موجود در پارامترهای مختلف مدل چشمه زمین لرزه را نشان می دهد. با بهره گرفتن از مدل چشمه هیبرید، ۱۰۰ مدل چشمه برای زلزله سناریو با بزرگای ۶٫۷ تولید گردید. شکل ‏۴‑۳ یک نمونه از مدل های چشمه ساخته شده به روش هیبرید را نشان می دهد. بر اساس مدل های چشمه تولید شده، به کمک روش هیسادا و بیلاک، به شبیه سازی زمین لرزه پرداخته شد. زمین لرزه های شبیه سازی شده در سه ایستگاه NHL، U55 و SSU ثبت شدند.
شکل ‏۴‑۳ : نمونه ای از مدل های چشمه تولید شده برای زلزله سناریو
جدول ‏۴‑۱ : عدم قطعیت در پارامترهای مدل چشمه زمین لرزه [۵۸]

و لذا قرآن کریم ضمن تصریح به شناعت زنا ، پیروانش را از آن نهى کرده و مى فرماید :« وَلاَ تَقْرَبُوا الزِّنَى إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَهً وَسَاءَ سَبِیلاً».(۲) بدین معنی است که نزدیک زنا نشوید، که آن همانا زشت‌کاری و بدترین راه بوده است.در اسلام ، زنا از گناهان بزرگ بوده و دارای عقوبت شدید دنیوی و اخروی می باشد. لذا در کلام ا… مجید که کتاب آسمانی دین اسلام به شمار می رود آیاتی وجود دارند که شان نزول آنها درباره تحریم زنا می باشد که به طور خاص می توان به سوره نساء آیات ۱۵،۱۶،۲۲،۲۴،۲۵ ، سوره مائده آیه ۵ ، سوره اسراء آیه ۳۲ ، سوره نور آیات ۳ ، ۲ و سوره فرقان آیه ۶۸ ، اشاره نمود . بنابراین چند نمونه از آیات گفته شده را ذکر کرده و ترجمه آن را در ذیل هر یک از آیات بیان می کنیم.

۱) اردبیلی ، محمد علی ، همان ،ص ۶۸
۲) سوره‌ اسراء، آیه‌ ۳۲
  دریکی از آیات قرآن کریم که زنا را در کنار بت‌پرستی و آدم‌کشی نهاده و هشدار داده که هرکس زنا کند ، گناهکارِ و شایسته‌ی کیفر است:
الف:«وَالَّذِینَ لاَ یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ وَلاَ یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَلاَ یَزْنُونَ وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ یَلْقَ أَثَامًا…».(۱) یعنی : و آنان هستند که با خدای یکتا کسی را شریک نمی خوانند و نفس محترمی راکه خدا حرام کرده به قتل نمی رسانند و هرگز گرد عمل زنا نمی گردند ، هر که این عمل کند کیفرش را خواهد یافت.
در آیه ای دیگر حکم مجازات زن و مرد زناکار در قرآن به ‌روشنی بیان شده گفته شد که مجازات زن و مرد زناکار، یکصد تازیانه در ملأ عام است. و دردنبال این آیه، آیه‌ی دیگری تصریح کرد که ازدواج با زناکار به‌کلی حرام است و هیچ مرد یا زنی نباید با زن یا مرد زناکار ازدواج کند.
ب: «الزَّانِیَهُ وَالزَّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَهَ جَلْدَهٍ وَلاَ تَأْخُذْکُمْ بِهِمَا رَأْفَهٌ فِی دِینِ اللَّهِ إِنْ کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَلْیَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَهٌ مِنْ الْمُؤْمِنِینَ. »(۲) یعنی: زن زناکار و مرد زناکار، به هرکدامشان صد تازیانه بزنید، و اگر به الله و روز دیگر ایمان دارید نباید که شما را نسبت به ایشان ترحمی بگیرد و باید که شکنجه‌شان را گروهی از مؤمنین نظاره کنند.
ج: «الزَّانِی لاَ یَنکِحُ إلاَّ زَانِیَهً أَوْ مُشْرِکَهً وَالزَّانِیَهُ لاَ یَنکِحُهَا إِلاَّ زَانٍ أَوْ مُشْرِکٌ وَحُرِّمَ ذَلِکَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ . »(۳) بدین معنی است که: مرد زناکار به‌جز با زن زناکار یا زن مشرک نکاح نمیکند، و زن زناکار را جز مرد زناکار یا مشرک نکاح نمیکند؛ این برای مؤمنین حرام است.

۱) سوره‌ فرقان، آیه‌ ۶۸
۲) سوره نور، آیه ۲
۳) همان، آیه  ۳
د: « وَاللاَّتِی یَأْتِینَ الْفَاحِشَهَ مِن نِّسَآئِکُمْ فَاسْتَشْهِدُواْ عَلَیْهِنَّ أَرْبَعهً مِّنکُمْ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمْسِکُوهُنَّ فِی الْبُیُوتِ حَتَّىَ یَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ یَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِیلاً . » (۱) یعنی : و از زنان شما کسانى که مرتکب زنا شوند، پس چهار نفر از میان شما (مردان مسلمان) را بر آنان شاهد بگیرید، پس اگر شهادت دادند، آن زنان را در خانه‏ها (ى خودشان) نگاه دارید، تا مرگشان فرا رسد، یا آنکه خداوند، راهى براى آنان قرار دهد.
و آیاتی دیگر که که منظور ما از اشاره به چند آیه این است که بیان نماییم دین اسلام به بزه زنا با توجه به تشدید بار اثباتی چنین جرایمی تا قبل از اثبات، نگاهی بزه پوشانه دارد تا حفظ آبرو نماید اما پس از اثبات، نگاهی بسیار خشم آلود داشته و مجازاتهای سخت بدنی را کیفر چنین انسانی می داند تا جاییکه خداوند تبارک و تعالی می فرماید:« وَلاَ تَأْخُذْکُمْ بِهِمَا رَأْفَهٌ فِی دِینِ اللَّهِ »(۲) بدین معنی که نباید که شما را نسبت به ایشان ترحمی بگیرد. لذا زنا را عملی شنیع و زشت می داند و به انسانها صراحتاً بر دوری از این گناه بزرگ امر می نماید.

۱) سوره نساء ، آیه ۱۵
۲) سوره نور، آیه ۲
گفتار دوم: بزه زنا در حقوق موضوعه
رابطه نامشروع و عمل منافی عفت طبق مقررات حقوق کیفری ایران جرم بوده و مرتکبین این اعمال مستحق مجازات می باشند. در تعریفی که قانونگذار ما از زنا نموده عبارت است از: جماع مرد با زنی که بر او ذاتاً حرام است گرچه در دبر باشد، در غیر موارد وطی به شبهه . لذا زنا در صورتی که مرتکب آن، بالغ و عاقل و مختار بوده و علم به موضوع و حکم آن دانسته باشد موجب حد بر زنا کننده می شود.
این رنج و درد ناشی از کیفر است که موجب می شود تا مجرم از لذت و خوشی ناشی ازجرم چشم پوشی کند و دیگر پیرامون آن نگردد. لذا مجازاتهایی که برای جرم زنا در بیان فقهای امامیه می باشد و مقنن نیز آن را در قانون
مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰.ش منعکس کرده است در ذیل بیان شده است.
«کیفر هایی را که در زنا (در شرایط متفاوتی که پیدا می کند) می توان یافت از این قرارند:
۱- قتل،(اعدام)، با شمشیر و مانند آن.
۲- رجم ، ( سنگسار کردن، که نوعی از اعدام است).
۳- تازیانه زدن به تنهایی(صد تازیانه).
۴-تازیانه زدن و سنگسار کردن ، (جمع میان ان دو کیفر).
۵-تازیانه زدن ، تبعید کردن و سر تراشیدن.
تحریر الوسیله کیفرهای مربوط به زنا را در همین پنج کیفر شماره کرده است ولی گروهی از فقها چند کیفر دیگر را نیز بر آنها افزوده اند و از جمله آنهاست:
۶-کیفر ضغث(زدن با صدچوب نازک به هم پیوسته).
۷-کیفر جمع(جمع میان حدود و تعزیر).»(۱)

۱) موسوی خمینی، آیت ا… سید روح ا… ، تحریر الوسیله ،ج ۲، صص ۴۶۲ – ۴۶۴ به نقل از فیض، دکتر علیرضا ، همان،ص ۳۴
لذا همانطور که مستحضر هستید حقوق موضوعه ما برگرفته از دستورات شارع مقدس که شامل قول خداوند تبارک و تعالی و پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) و سنت وسیره آن بزرگواران و همچنین از آراء و نظرات فقهای امامیه می باشد. بنابراین زنا از منظر قانونگذاری جرمی بزرگ و دارای مجازاتهای سخت بدنی بوده و حتی تا جاییکه در برخی مواقع مرتکب زنا اعدام می شود. چنانچه می دانید برخورد قانون با چنین جرایمی همان برخوردی است که در آیات و روایات به آن متذکر شده اند.
فصل دوم: سیاست کیفری اسلام در قبال بزه زنا و فلسفه مجازات آن
در این فصل به نگرش اسلام در برخورد با جرم زنا در جامعه اسلامی و چرایی مجازت زناکار خواهد بود که در مباحث ذیل مورد بررسی قرار خواهیم داد .
مبحث اول: سیاست کیفری اسلام در قبال بزه زنا
نظر به این‏که جرایمی که مشمول حدود ا… در حقوق اسلامی می باشند دارای مسایل پیچیده ای از جنبه اثبات و اجرای حکم می باشند. لذا نگاه شارع مقدس که ناشی از ستار العیوب بودن پروردگار است نگاهی بزه پوشانه بوده تا مبادا آبروی بنده ای به مخاطره بیافتد و لذا دستورات مؤکّدی بر حاکم جامعه اسلامی داده شده تا نگاهی برائت آمیز به متهم داشته باشند و به همین خاطر است که خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم تمامی بندگان خود را از تجسس در امور دیگر منع نموده است که در ذیل بیش تر به این مبحث خواهیم پرداخت.
گفتار اول: نهی از تجسس و تشویق به بزه پوشی
از جمله سیاست های کیفری اسلام در قبال مجرمین در یک جامعه اسلامی در عین شدیدترین برخوردها با بزهکاران ، نگاهی مشوقانه به بزه پوشی چه برای شخص بزهکار و چه برای شهود و همچنین برخورد با کسانی که در احوالات دیگران تجسس می کنند را دارد.
بند اول: نهی از تجسس
تجسس‌ و تفحص‌ از گناهان‌ و خطاهای‌ مسلمانان‌ یکی‌ از گناهان‌ بوده‌ و در قرآن‌ از آن‌ نهی‌ شده‌ است خداوند درقرآن‌ می فرماید: «ولا تجسّسوا»(۱) مقتضای‌ اطلاق‌ آیه‌ شریفه‌ و فتاوای‌ فقهای‌ عظام‌ که‌ در ادامه‌ مباحث خواهد آمد، حرمت‌تجسس‌ برای مسلمانان‌ است، حتی‌ برای‌ شخص‌ قاضی‌ و بازپرس‌ در جرایم حدود ا… و با توجه به ق.آ.د.ک که مقرر داشته: «تحقیق در جرائم منافی عفت ممنوع است مگر در مواردی‌ که جرم مشهود باشد.»(۲)
بند دوم: تشویق به بزه پوشی
تشویق بزهکار و شهود به بزه پوشی در اسلام مورد تاکید قرار گرفته و از آیات و روایات وارده چنین برمی آید. در روایتی که وارد شده از « ماعز بن مالک که نزد پیامبر(ص) می آید و می گوید: یا رسول ا… من زنا کرده ام. پیغمبر(ص) روی از او برمی گرداند. بعد، از طرف راست آن حضرت می آید او همان گفتار و پیامبر (ص) همان رفتار را تکرار می نماید. باز هم می آید و همان گفته را می گوید تا چهار بار. پیامبر اکرم (ص) می فرماید تو دیوانه ای؟ و او می گوید : خیر و …»(۳) همانطور که ملاحظه نمودید نمونه ای از دستورات اسلام مبنی بر بزه پوشی توسط بزهکار است که هدف پیامبر (ص) در این داستان از اعتنا نکردن، این بوده که گناهکار به عمل ارتکاب خود اقرار نکند. البته در بزه پوشی دو موضوع متصور است، یکی بزه پوشی بزهکار و دیگری بزه پوشی شهود که در ذیل هر یک را بررسی می کنیم.
الف) تشویق بزهکار
تشویق بزهکار به بزه پوشی جامعه را از هرگونه تزلزل اجتماعی و روانی مصون می دارد. زیرا مجرم با بازگو کردن جرم ارتکابی خود در ابتدا باعث اشاعه فساد و فحشا شده و همچنین باعث شکسته شدن قبح جرم ارتکابی در منظر

۱) سوره حجرات ،آیه ۱۲
۲) میرزایی، علیرضا، قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کبفری،مصوب ۱۳۷۸.ش، چاپ دوم ۱۳۸۶.ش، تبصره ماده ۳۴
۳) محمدی ، دکتر ابوالحسن ،حقوق کیفری اسلام، ، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی تهران ،۱۳۷۴.ش ، ص۱۰
دیگران شده و در نتیجه باعث ایجاد مفسده هایی در جامعه می شود. لذا در تشویق بزهکاربه بزه پوشی، از وی خواسته می شود که عمل قبیح ارتکابی خود را نزد دیگران ابراز نکند تا از عواقب بعدی آن جلوگیری کنند.
شیخ طوسی(ره) در این باره می فرماید:«پوشیده داشتن زشتی ها جلوگیری از شیوع و انتشار آنهاست ؛ پس اگر وقوع جرمی شهرت یافته و مردم به آن آگاهی یابند، ترک تعقیب آن توصیه نشده است.»(۱)
ب) تشویق شهود
شهود نیز باید دارای بزه پوشی بوده و تنها بزهکاران نیستند که باید دارای این خصیصه باشند. البته بحث بزه پوشی در باب جرایم حدود ا… بوده و شامل حقوق الناس نمی شود و جایی که حق انسانی در حال تضییع است باید شاهد، شهادت خود را ابراز دارد لذا خداوند تبارک وتعالی در قرآن کریم درباره این گونه موارد فرموده است: «و أشهدوا إذا تبایعتم…»(۲) یعنی به هنگام معامله تان شاهد برگزینید و همچنین « و لا تکتموا الشهده..»(۳) شهادت تان را کتمان نکنید که این آیات مربوط به مسایل مدنی می باشد. اما در مسایل کیفری مربوط به حدود الهی ، شاهد در گفتن شهادت بین کتمان آنچه دیده و یا اداء شهادت خود مخیر است زیرا در اینجا که حق خداوند باری تعالی در بین است، در صورت عدم شهادت، از بین رفتن حق ا… معنی ومفهومی ندارد.
« البته باید به نکته ای که برخی از فقها به آن اشاره نموده اند در این زمینه توجه داشت که استحباب ترک اقامه گواهی ، منوط به عدم فساد در آن می باشد به همین مناسبت صاحب جواهر می فرماید : «کان المستحب للشهود ترک اقامتها سترا علی المومن الا اذا اقتضی ذلک فسادا… مستحب است برای شاهد که شهادت خود را اقامه ننماید و آن را بر مومن پوشیده بدارد جز زمانی که ممکن است فسادی در نتیجه عدم شهادتش مترتب شود». (۴)

طرح اندونزیایی
مخصوصاً در حالت وجود چراغ راهنمایی هر دو جریان گردش ‌به ‌چپ در راه‌اصلی (دارای حق‌تقدم) نباید مانع یکدیگر شوند. طرح اندونزیایی که در آن هر دو جریان گردش ‌به ‌چپ یکدیگر را قطع نمی‌نمایند در این‌زمینه مفید می‌باشد.
اگر حجم ترافیک به‌اندازه‌ کافی باشد خطوط انتظار گردش ‌به ‌چپ در تمام مسیرهای منتهی به تقاطع ایجاد می‌شوند. اما این طرح معمولاً به چراغ راهنمایی برای تعیین اولویت حرکت دو گردش به چپ نسبت به دو گردش دیگر نیاز دارد. بنابراین کاربرد این طرح بیشتر در مناطق شهری می‌باشد.

در تقاطع‌های چراغ‌دار که دارای حجم‌های سنگین گردش ‌به‌ چپ هستند احداث دو و بعضی اوقات سه خط ذخیره مرکزی گردش‌به‌چپ موجه خواهد بود، این آلترناتیوها دارای مزایا و معایبی هستند:
مزایا:

• • تراکم و تأخیرها کاهش می‌یابد،

• • طول خط انتظار و تداخلات قبل از تقاطع کاهش می‌یابد،

• • فاز سبز کوتاه تر می‌باشد و زمان اضافی برای سایر حرکت‌ها تخصیص می‌یابد.

معایب:

• • پتانسیل برخورد با عابرین پیاده افزایش می‌یابد،

• • در پایین دست راه‌های منتهی به تقاطع توزیع ناهمگونی از وسایل‌نقلیه در درون خطوط وجود می‌آید،

• • مسیر نمایی در ناحیه گردش واضح نمی‌باشد،

• • معمولاً فضای کافی برای حرکت‌های وسایل‌نقلیه وجود ندارد،

• • راه‌حل کم‌هزینه‌تری نیز ممکن است وجود داشته باشد(نوری امیری و قربانی، ۱۳۸۴).

شکل ۲-۳: تقاطع طرح اندونزیایی
۲-۱۶- موانع ترافیکی
۲-۱۶-۱- موانع میانی خیابان
موانع میانی یا مرکزی خیابان برای تفکیک مسیرهای متضاد ترافیک و جلوگیری از عبور عابرین پیاده در نقاط خطرساز مورداستفاده قرار می‌گیرند. یکی از کاربردهای ایمنی این موانع این است که تصادف جلو‌به‌جلوی (سپر به سپر) ترافیک در مسیرهای متضاد جلوگیری می کند و عابرین پیاده نیز به استفاده از تسهیلات ویژه عبور از عرض خیابان و یا انتخاب یک نقطه امن‌تر برای عبور تشویق می‌شوند.
می‌بایست تفاوت بین موانع میانی که در مدیریت ترافیک برای هدایت ترافیک به‌کار می‌روند و موانع ایمنی را درک نمود. موانع ایمنی می‌بایست حجیم‌تر باشند زیرا برای بازگرداندن خودروها به مسیرهای اولیه خود و جذب قسمت عمده‌ای از انرژی برخورد آن‌ها به کار می‌روند. این موانع معمولاً به ارتفاع ۶۰۰ میلیمتر یا بیشتر می‌باشند، در حالی که موانع میانی که فقط برای هدایت رانندگان به‌کار گرفته می‌شوند، می‌توانند به صورت یک جدول برجسته یا نرده کوتاه باشند.
یکی از روش‌های به‌کار رفته برای تفکیک مسیرهای حرکتی خیابان‌ها استفاده از جداکننده‌های بتنی است. این نوع جداکننده شامل دو ردیف جدول بوده و فاصله بین آن‌ها با بتن پر شده است، لازم به‌یادآوری است که ارتفاع و عرض پیشنهادی، ۳۰ سانتی‌متر است، نوع دیگر از جداکننده‌ها که کاربرد دارد.
شکل ۲-۴: جداکننده‌های میانی
مزایا و معایب گزینه‌های فوق را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد.
مزایا:
الف ـ روانی ترافیک عبوری
ب ـ افزایش سرعت وسایل‌نقلیه
پ ـ کاهش توقف وسایل‌نقلیه به‌دلیل انجام حرکت‌های گردش ‌به ‌چپ
ت‌ـ کاهش چشم‌گیر مدت زمان تأخیر به‌ازای هر وسیله
ث ـ کاهش تداخل حرکت‌های گردشی
معایب:
الف ـ هزینه‌دار بودن اجرای طرح
ب ـ افزایش وسیله‌نقلیه ـ کیلومتر برای حرکت‌های گردش ‌به‌ چپ
پ ـ کاهش دسترسی وسایل‌نقلیه به کوچه‌ها و معابر(بهبهانی، ۱۳۷۳).
مشکلات:
معمولاً عابرین پیاده به مسیرهای انحرافی طولانی جهت یافتن یک نقطه امن برای عبور، تمایل نشان نمی‌دهند و موانع میانی خیابان اغلب باعث می‌شوند تا عابرین پیاده یک مانور پرشی یا صعودی در وسط خیابان انجام دهند.
در مواردی که یک خودرو دچار نقص فنی شده باشد یا خودروهای اورژانس نیاز به عبور از یک راه‌بندان را داشته باشند، موانع میانی خیابان باعث محدودیت در حرکت ترافیک شوند. مصالح مورداستفاده در ساخت موانع میانی خیابان را می‌توان برای مقاصد دیگر نیز به‌کار برد و برخی از کشورها نیز با مشکل عدم‌صداقت‌کاری پیمانکاران رو‌به‌رو می‌باشند.
جزئیات انتهای این نوع موانع از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا انتهای یک مانع میانی که مورد حفاظت قرار نگرفته باشد،می‌تواند یک عامل بالقوه مرگ‌آفرین در مرکز جاده باشد.
برای حصول اطمینان از این امر که رانندگان به‌اشتباه یا از روی عمد به رانندگی در مسیر آن‌سوی مانع اقدام ننمایند به تابلوهای واضح و مؤثر و هم‌چنین نظارت بر حسن اجرای قوانین نیاز است (بهبهانی، ۱۳۷۳).
راه‌ حل ‌های ممکن/ فرایند:

• • از موانع فیزیکی ممکن است در مواردی استفاده گردد که اثرات ناشی از عدم‌توجه رانندگان به‌علایم‌راهنمایی می‌تواند باعث تصادفات شدید شود و درعین حال با نصب این نوع موانع می‌توان اهداف دیگر را نیز برآورده نمود. این موانع اغلب در مرکز خیابان‌های وسیع چند بانده شهری نصب می‌شوند و شامـل موانع مخصوص عابرین پیاده نیز می‌باشند.چنین موانعی باعث جلوگیری از دور زدن خودروها می‌شود که این دور زدن‌ها یکی از مانورهای بسیار خطرناک و مزاحم است. این موانع می‌توانند بر مبنای ویژگی‌های خود از تصادفات جلو‌به‌جلو نیز جلوگیری نماید. در خیابان‌های کندروی شهری استفاده از جزایر میانی با عرض کامل و نرده‌های حفاظتی امری غیرضروری است،

• • از موانع خیابانی می‌توان جهت هدایت عابرین پیاده به نقاط امن که تسهیلات مربوطه نیز در آنجا فراهم گردیده‌اند،استفاده نمود. در برخی از موارد ممکن است استفاده از موانع کنار جدول برای جلوگیری از بالا رفتن عابرین پیاده از موانع میانی نیز موردنیاز باشد. موانع میانی را می‌توان در محل عبور عابرین پیاده نیز ادامه داد ولی می‌بایست مورد اصلاح قرار گیرند تا عابرین پیاده بتوانند به سهولت از آن‌ها استفاده نمایند. یک مانع با ارتفاع حدود ۲۵ سانتی‌متر برای جلوگیری از عبور خودروها کافی می‌باشد،

• • می‌بایست موانع مربوط به دسترسی خودروهای اورژانس و یا بروز نقص فنی یا تصادفات نیز موردنظر قرار گیرد. این امر را می‌توان با تعویض جزیزه میانی در تقاطع‌ها یا ایجاد شکاف در نقاط حساس به‌انجام رساند،

• • دقیق انتهای موانع می‌تواند باعث کاهش خطرات ناشی از آن گردد. این امر می‌تواند با بهره گرفتن از بالشتک‌های مخصوص ضربه‌گیر به‌همراه خط‌کشی مناسب و تابلوهای هشداردهنده به ‌انجام رساند،

• • در مواردی که نصب نرده حفاظ موردنیاز نباشد، حداقل عرض بهینه جزیره میانی برابر ۵ متر است. ولی در مواردی که فضای کافی در خیابان وجود ندارد، عرض حدود ۲/۱ متر نیز می‌تواند جان‌پناهی برای عابرین پیاده باشد(بهبهانی، ۱۳۷۳).

۲-۱۷- جزیره‌های ترافیکی
جزیره‌های ترافیکی، به‌فضایی که در اختیار وسایل‌نقلیه قرار نمی‌گیرد، اطلاق می‌شود. قسمت داخلی این جزیره‌ها باید از سایر قسمت‌های محیط اطراف مشخص گردد، جزیره‌ها دارای عملکردهای زیر هستند:

• انواع حرکت‌های موجود در تقاطع را از هم‌جدا می‌سازند. شامل: ترافیک‌عبوری، گردش‌به‌راست و گردش ‌به ‌چپ،