در مواردی که قانوناً تعقیب جزایی موکول به اجازه مراجع معین و منوط به رسیدگی و تعیین تکلیف موضوع خاص در مرجع صالح دیگری باشد، مرور زمان متوقف و مدتی که تعقیب جزایی علل مذکور معلق مانده، جزء مدت مرور زمان محسوب نمیشود. با این همه و برخلاف انقطاع مرور زمان سپری شده، در موارد تعلیق اجرای مجازات، در صورت لغو قرار تعلیق، مبدأ مرور زمان، تاریخ لغو قرار یا حکم است (مادهی ۱۱۱ ق.م.ا).
بند پنجم: آثار مرور زمان
مرور زمان همانطور که متذکر شدیم از موارد و علل سقوط دعوای عمومی است و بنابراین مقام تحقیق وقتی در پروندهای مواجه با این مطلب میشود که جرم اعلامی طبق قوانین مشمول مرور زمان میباشد نسبت به صدور قرار موقوفی تعقیب نسبت به جنبه عمومی آن اقدام میکند. اما مرور زمان نسبت به حقوق متضرر از جرم تأثیری نداشته و مانع استیفای حقوق آنها نمیتواند باشد. ماده ۱۰ ق.آ.د.د.ع.ا.ک به صراحت این امر را مد نظر قرار داده و مقرر میدارد که: «…. اسقاط حقوق عمومی به جهتی از جهات قانونی موجب اسقاط حقوق خصوصی نمیشود». همچنین مادهی ۱۱۳ ق.م.ا بر این امر صحهی کامل گذاشته و مقرر

میدارد: « موقوف شدن تعقیب، صدور حکم یا اجرای مجازات، مانع از استیفای حقوق مدعی خصوصی نیست و متضرر از جرم میتواند دعوای خصوصی را در مرجع صالح اقامه نماید».
مبحث دوم: جنون، توبه و قاعده درأ
گفتار اول: جنون
جنون در حال ارتکاب جرم به هر درجهای که باشد رافع مسئولیت کیفری است. ولی جنون قبل و بعد از وقوع جرم تأثیر در مسئولیت کیفری زمان ارتکاب جرم ندارد. تصمیمات مقامات قضایی برحسب این که متهم در حین ارتکاب جرم مبتلا به جنون شود یا این که بعداً و هنگام تعقیب، تحقیقات مقدماتی دچار اختلال قوه شعور و جنون شود متفاوت است. ما در این گفتار ابتدا به تعریف جنون و بعد از آن به انواع جنون و سپس به اثر جنون در موارد مختلف میپردازیم.
بند اول: تعریف جنون
جنون در حالت روحی و روانی فردی است که در موقع ابتلا به آن، فرد مبتلا نه قدرت و نه توان دماغی تشخیص خوب از بد دارد و نه منفعت را از ضرر، جنون میتواند حالت خفیف یا شدید داشته باشد.
بند دوم: انواع جنون
جنون از جهت مدت زمان ابتلا به آن به دو دسته تقسیم میشود: یکی جنون ادواری و دوم دایمی.
الف- جنون ادواری
حالتی است که شخص مبتلا به آن گاهی در حالت افاقه و سلامت روحی و روانی است و گاهی دچار اختلال مشاعر و قوای دماغی میشود. در این حالت بیماری سریع شروع میشود و در مدت چند ساعت یا چند روز تغییر کلی در رفتار و اخلاق بیمار ایجاد مینماید.
ب- جنون دایمی
حالتی است که شخص دائماً دچار بوده و قوای فکری و دماغی و مشاعر وی دائماً مختل میباشد
بند سوم: تأثیر جنون بر مسئولیت متهم
جنون به دو شرط از مجنون رفع مسئولیت میکند: تقارن جنون و تلازم آن با جرم (اردبیلی، ۱۳۹۲، ج ۲، ص ۱۵۸).
در بررسی مسئولیت متهم و تأثیر جنون بر آن، این که جنون حین ارتکاب جرم بر متهم عارض بوده یا پس از ارتکاب جرم مسئلهای است که در ذیل به آن پرداخته میشود.
الف- جنون در حین ارتکاب جرم
جنون در حین ارتکاب جرم رافع مسئولیت کیفری است (ماده ۱۴۹ ق.م.ا) زیرا شخص مجنون فاقد اراده میباشد (مدنی، ۱۳۸۷، ص ۱۲۱). همچنین ماده ۹۵ ق. آ.د.د.ع.ا.ک اختصاص به این امر یافته است که اشاره دارد: «هـرگاه قاضی تـحقیق در جـریان تحـقیقات متـوجه شـود که متهم هنگام ارتکاب جرم مجنون بوده،
تحقیقات لازم را از کسان و نزدیکان او و سایر مطلعین به عمل آورده و نظریه پزشک متخصص را در این مورد تحصیل، مراتب را در صورت جلسه فید و پرونده را به دادگاه ارسال میدارد، دادگاه پس از بررسی پرونده هرگاه تحقیقات قاضی تحقیق و اهل خبره را کافی دید و از صحت آن مطمئن شد از نظر جزایی قرار موقوفی تعقیب صادر میکند و . . . ».
مطابق این ماده مقام تحقیق هنگام مواجه با ادعای جنون متهم یا حالتی که احتمال ابتلای وی به جنون را تقویت میکند مکلف است موضوع را از طریق تحقیق از اهل خبره و پزشکی قانونی و گواهانی که ناظر وقوع جرم و سوابق مورد تایید ابتلای وی به جنون بررسی نماید و چنانچه ابتلای وی به جنون در حین ارتکاب جرم، محرز شد قرار موقوفی تعقیب صادر کند.
ب- جنون در زمان تعقیب
در مواردی پیش میآید که متهم به ارتکاب جرم، در زمان ارتکاب در حالت افاقه بوده است ولی در زمان تعقیب و تحقیق مبتلا به جنون میشود. از نظر قانونگذار این امر رافع مسئولیت کیفری نیست بلکه موقتاً موجب توقف دادرسی و تعقیب در مورد متهم میباشد که مقام تحقیق در این موارد با دو تکلیف مواجه میباشد ۱- توقف تعقیب ۲- گزارش به دادستان.
البته صدور قرار توقف تعقیب به معنی بایگانی شدن پرونده نمیباشد بلکه مقام تحقیق باید دلایل و آثار جرم را جمعآوری و در حفظ آنها و تحقیق از گواهان اقدام نماید و توقف صرفاً در مورد عدم اخذ تأمین از او و نیز عدم صدور قرار مجرمیت تا زمان افاقه متهم مؤثر خواهد بود. در هر صورت پرونده در وقت نظارت قرار خواهد گرفت.
ج- جنون پس از صدور حکم قطعی و حین اجرای مجازات
جنون پس از صدور حکم محکومیت یا در جریان اجرای مجازات را باید از مسقطات مجازات محسوب کرد(آشوری، ۱۳۷۶، ج ۱، ص ۱۶۰).
اما اگر مرتکب یکی از جرایم مستوجب حد پس از صدور حکم قطعی دچار جنون شود حد ساقط نمیشود (تبصرهی ۱ ماده ۱۵۰ ق.م.ا).
گفتار دوم: توبه
توبه از مفاهیم شرعی است که به دلیل اقتباس قانونگذار از منابع فقهی در تدوین قوانین حدود، قصاص و دیات از این رهگذر وارد حقوق موضوعه شده است. پیشتر، در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ مقررات مربوط به توبه به صورت خاص و استثنایی در جرایمی معین پیش بینی شده بود، ولی قانون جدید
مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۲ آن را به عنوان عاملی مستقل در سقوط بیشتر مجازاتها معرفی و مقررات آن را در مواد ۱۱۴ تا ۱۱۹ تنظیم نمود (خالقی، ۱۳۹۲، ص ۱۱۴).
بند اول: تعریف و شرایط توبه
الف- تعریف توبه
الف-۱- تعریف لغوی
توبه از ماده «توب» میباشد: «توب»، «توبه» «متاب» همه به معنی رجوع و برگشتن میباشد. توبه یعنی بازگشت از گناه (سیاح، ۱۳۳۰، ج ۱ و ۲، ص ۱۴۲).
معنای توبه در زبان فارسی اگر چه تفاوتی با معنای توبه در زبان اصلی خویش ندارد ولی با عنایت به تواناییها و چگونگی دستور زبان فارسی مشتقات بسیاری از آن در فارسی ساخته و امروزه کاربرد بیشماری دارند.
مصادر مرکبی چون «توبه دادن» «توبه شکستن» «توبه کار» «توبه کردن» از آن جملهاند. در این زبان از همین ریشه حاصل مصدر «توبه گری» و «توبه کاری» به کار برده میشود.
الف-۲- تعریف اصطلاحی
براساس تعریفی که از توبه به عمل آمده است توبه عبارت است از «بازگشت از گناه و پشیمان شدن از نافرمانی خدا». ارکان اصلی آن سه چیز است: ۱) علم به اینکه در گذشته نافرمانی خدا نمود. ۲) پشیمان شدن از آن عمل ۳) تصمیم به ترک آن در آینده و جبران گذشته. ترمینولوژی توبه را به ندامت از گناه دانسته است (جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ج ۲، ص ۱۴۵۱).
ب- شرایط توبه
در این زمینه روایات وارده از پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) به صورت روشنی به بیان ارکان و شرایط توبه میپردازد و به تفصیل آن را بیان میکند. پیامبر اکرم (ص) میفرماید:
«توبه کننده باید اثر توبه را آشکار کند که در غیر این صورت تائب نخواهد بود. این آثار عبارتند از:
۱) راضی ساختن دشمن و کسانی که با آنها در حال نزاع و درگیری باشد.
۲) اعاده نمازهای فوت شده
۳) تواضع بین مردم

پیشگامی

۷ تا ۹

۳-۸-۱. نحوه امتیاز بندی و تفسیر نتایج پرسشنامه ها
۳-۸-۱-۱. نحوه امتیاز بندی و تفسیر نتایج پرسشنامه کارآفرینی سازمانی بارینگر و بلودُرن (۱۹۹۹)
در پرسشنامه کارآفرینیسازمانی بارینگر و بلودُرن(۱۹۹۹) از مقیاس پنجگزینهای لیکرت برای نمرهگذاری سؤالها استفاده شده است. در پرسشنامه طراحی شده هرعبارت دارای پنج گزینه خیلیزیاد؛ زیاد؛ تاحدودی کم؛ خیلیکم میباشد. بنابراین روش نمرهگذاری این پرسشنامه از الگوی ۱تا ۵ پیروی میکند، یعنی اگر آزمودنی خیلی زیاد را انتخاب کند، نمره ۵، زیاد نمره ۴، تا حدی نمره ۳، کم نمره ۲ و خیلی کم نمره ۱ تعلق می گیرد.

۳-۸-۱-۲. نحوه امتیاز بندی و تفسیر نتایج پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنیسون (۲۰۰۰)
در پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنیسون از مقیاس پنج گزینهای لیکرت برای نمره گذاری سؤالها استفاده شده است. در پرسشنامه طراحی شده هر عبارت دارای پنج گزینه کاملاً موافقم، موافقم، بی نظرم، مخالفم، کاملاً مخالفم میباشد:
بنابراین روش نمرهگذاری این پرسشنامه از الگوی ۱تا۵ پیروی میکند، یعنی اینکه اگر آزمودنی کاملاً موافقم را انتخاب کند، نمره ۵، موافقم نمره ۴، بی نظرم نمره ۳، مخالفم نمره ۲ و کاملاً مخالفم نمره ۱ تعلق می گیرد.
۳-۸-۲. روایی^[۱۲۳] و پایایی^[۱۲۴] ابزار گردآوری داده ها
۳-۸-۲-۱. روایی ابزار گرداوری داده‌ها
روایی از واژهی روا به معنای جایز و درست گرفته شده است و روایی به معنی صحیح و درست بودن است (خاکی، ۱۳۹۰، ص۱۳۲). مفهوم اعتبار یا روائی به این سؤال پاسخ میدهد که ابزار اندازه گیری تا چه حدی خصیصه مورد نظر را میسنجد (سرمد و همکاران،۱۳۹۰،ص۱۷۰). داناییفرد و همکاران (۱۳۸۹) انواع روایی را در سه نوع معرفی نمودهاند که در جدول ۳-۲ تشریح گردیده است:
جدول ۳-۲. انواع روایی (منبع: داناییفرد و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۲۴۵)

۱. روایی محتوا^[۱۲۵]

این نوع از روایی برای بررسی اجزای تشکیلدهنده یک ابزار یعنی سوالهای پرسشنامه به کار میرود و هدف آن پاسخ به این سوال است که آیا سوالها به قدر کفایت مفهوم را اندازه گیری میکنند یا خیر که توسط افراد متخصص در موضوع (خبره) بررسی میگردد.

۲. روایی معیار^[۱۲۶]

این نوع روایی که به روایی ملاکی یا وابسته به ملاک نیز مشهور است کارآمدی ابزار را در پیشبینی رفتار یک فرد در مواقع خاص اندازه میگیرد.

۳. روایی سازه^[۱۲۷]

بیان میدارد که آیا ابزار،متغیرهای پژوهش را بر اساس تئوریهای موجود میسنجد یا خیر؟

۳-۸-۲-۲. پایایی ابزار گردآوری داده‌ها
پایایی که به آن ثبات هم گویند، یکی از ویژگیهای ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) است. پایایی به این موضوع میپردازد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست میدهد. پایایی در یک آزمون می‌تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر و از گروهی به گروه دیگر متفاوت باشد. برای محاسبه پایایی ابزار اندازه گیری شیوه های مختلفی بکار برده می‌شود. از آن جمله می‌توان به ۱) اجرای دوباره، ۲) روش موازی و ۳)روش تصنیف (دو نیمه کردن)، ۴)روش آلفای کرونباخ ۵)محاسبه پایایی به کمک مدلسازی معادلات ساختاری اشاره نمود (سرمد و همکاران،۱۳۹۰،ص۱۶۷).
فرمول کرونباخ برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری بکار میرود و در صورت بیشترشدن مقدار آلفای کرونباخ ابعاد پرسشنامه از ۰.۷، میتوان گفت که پایایی پرسشنامه در حد قابل قبول است (مؤمنی و فعالقیومی، ۱۳۸۹، ص۲۱۲).
برای تعیین روایی و پایایی، قبل از اجرای آزمون اصلی در همان جامعه مورد مطالعه، از نمونه ۳۰ نفری جداگانهای برای اجرای آزمایشی استفاده شده است. برای تعیین پایایی ضریب آلفای کرونباخ بوسیله نرمافزار SPSS 20 محاسبه شد، که ضریب پایایی برای هر یک از پرسشنامه های کارآفرینی سازمانی ۸۴/۰ و فرهنگ سازمانی ۸۵/۰ بدست آمد. بنابراین از آنجایی که مقدار آلفای کرونباخ هر یک از پرسشنامه ها بالاتر از ۰.۷، است میتوان گفت که پایایی پرسشنامه ها در حد قابل قبول بوده است.
همچنین به منظور تعیین روایی پرسشنامه ها از روایی محتوا استفاده شد که برای این منظور پرسشنامه ها به تأیید اساتید راهنما، مشاور و متخصصین این حوزه رسید و اصلاحات لازم صورت پذیرفت. البته شایان ذکر است که روایی و پایایی پرسشنامه ها بر اساس تحقیقات پیشین، مورد تأیید قرار گرفته است.
پس از انجام پیش آزمون، پایایی و روایی آزمون اصلی با بهره گرفتن از کل داده های نمونه محاسبه شد که برای بررسی روایی محتوا و روایی معیار پرسشنامه، نظرسنجی افراد خبره (اساتید راهنما، مشاور و …) بکار گرفته شد. در مورد روایی سازه از روش مدل معادلات ساختاری^[۱۲۸] و نرمافزار Smart PLS استفاده شد. روایی سازه به دو نوع روایی همگرا و روایی واگرا تقسیم میشود. برای روایی همگرا از معیار AVE (میانگین واریانس استخراجشده^[۱۲۹]) استفاده شد که نتایج این معیار برای متغیرهای پژوهش در جدول ۳-۳ نشان داده شده است:
جدول ۳-۳. بررسی روایی همگرا با معیار AVE

متغیر

در گیر شدن در کار

پایداری

سازگاری

مأموریت

نوآوری

ریسک پذیری

پیشگامی

هنوز این مطلب روشن نشده که آیا این مهرها کار جواهر سازان یونانی مقیم ایران بوده و یا کار هنرمندان کار آزموده ایرانی که یونانی ها از آنها فرا گرفته و بعداً به یونان برده اند . از این رو نباید امکان این را هم که ممکن است کار هنرمندان و جواهرسازان بین النهرین بوده باشند نادیده گرفت .^[۱۱۱]
اشیاء مکشوفه ای که در سال های اخیر به بازار آمده عبارت از جام ها و ظروف فلزی مثل ظرف شراب خوری با دسته های لوله ای شکل و جام های دو دسته و رایتون یا جام شاخی بوقی شکل و تکه فلزهائی که در مبل ها به کار می رفته و تزئینات روی لباس یا گوشواره و گردنبند و غیره کاسه های سنگی مجسمه هائی از لاجورد ، ظروف شیشه ای و پارچه ها . علاوه بر آنچه از انواع اشیاء مذکور که در ایران کشف شده اخیراً تعداد بسیاری در کشفیات یونان ، ترکیه ، بابل ، سیبریه ، جبال قفقاز و اطلس و به علاوه در مصر و فلسطین و سوریه و پاکستان از خاک در آمده که بیشتر ظروف غذاخوری از طلا و نقره حکاکی شده اند و تحقیق در هنر حکاکی هخامنشی سرآمد همه بوده اند .
در الواح خزانه تخت جمشید مصری ها و مادی ها را مسئول طلا و نقره کاری ها ذکر کرده . در حقیقت نقره را از مصر می آورده و طلا از باختر و سارد و در شوش ساخته می شده .
گرچه نفوذ سبک کار مصر را در فلز کاری هخامنشی از جهات مختلف می توان یافت ولی تاکنون هیچ ظرف و یا جام شراب کم عمق و پهن که رابطه مستقیم با سلیقه هخامنشی داشته باشد و حکاکی آن شکل برگ گل و گیاه داشته در مصر به دست نیامده است . فکر استفاده از جام های شراب نقره که به شکل برگه نیلوفر آبی و پهن ساخته می شده از سلسله هیجدهم فراعنه شروع شده بین صنعت ظرف سازی هخامنشی و مصری فاصله زیادی وجود دارد . ^[۱۱۲]
۳-۳-۶ تأثیر پذیری از نقوش جانوران :
مادها که از سویی مردمانی جنگجو ، سلحشور و سوارکارانی ماهر و از سوی دیگر ، کشاورز و شبان بوده اند ، از نیروی جسمانی فراوانی برخوردار و دارای قامت و چهره ای برازنده و زیبا بوده اند .
سلاح مادی ها ، ابتدا عبارت بود از نیزه و سپری مربع شکل که پس از شکل گیری حکومت ، سلاح های دیگری چون خنجر به آن اضافه شد . اسب که از جمله لوازم زندگی مادها در امور کشاورزی ، حمل و نقل و مسافرت بود ، کارسازترین سلاح آنان نیز به شمار می رفت . یکی از مهمترین نمونه های هنر مادی ، آلات و ابزار مخصوص اسب بوده است که به خصوص برای پادشاهان و بزرگان ساخته می شد . آلات زرین و سیمین ، زیور آلات تزیین شده از سنگ های گوناگون قیمتی ، آلات مفرغی و زرین که در ساخت آنها از حیوانات چون شیر ، بز کوهی ، گوزن و پرندگان شکاری ، گل و بوته و درختان الهام گرفته می شد ، از آثار این دوره است .

سکاها که در عهد مادی در امور گوناگون زندگی مردم تاثیر گذاشتند و برعکس ، تاثیر پذیرفتند ، در هنر این دوره نیز بی تاثیر نبوده اند .
مهمترین مشخصه هنر سکایی گوزن نر است ، که این حیوان در سرزمین های سرد شمالی یافت می شود و در بیشتر آلات منقوش و تصاویر گوناگون آنان مشاهده می گردد . گوزن نر یک نماد قبیله ای بود و واژه «سکه» احتمالاً به معنی « گوزن نر» بوده است . نقوش گل و بوته و حیوانات شکاری دیگر نیز در هنر آنان استفاده می گردید ، که از طلا و مفرغ و آهن ساخته می شد و در هنر زیویه اوج آن را مشاهده می کنیم . در گنجینه زیویه تلفیق هنر سکایی و مادی به گونه ای است که تشخیص و تفکیک آن دو از یکدیگر بسیار مشکل می نماید و می توان چنین نتیجه گرفت که مادها از هنر سکاها که از سرزمین های اولیه با خود به ایران آورده اند ، بهره گرفته اند . به عبارت دیگر ، سکاها که در سرزمین آریایی های اولیه در مجاورت مادها به سر می بردند ، می توانستند در تبادلات هنری با یکدیگر موثر باشند . سرانجام این هنر تلفیقی ، سبکی خاص در تمدن مادها به وجود آورد .
بنابراین ، هنر مادی با تجسم بخشیدن به حیوانات حقیقی و تخیلی ، گل و بوته ها ، نه تنها تصویرگر زندگی های روزمره ، بلکه نمایانگر تعبیرات کائناتی و ماوراء الطبیعی است .
مادها ، تمدنی را به وجود آوردند که پایه و مایه تمدن دوره هخامنشی شد ؛ چنانکه شاهنشاهی هخامنشی را نیز باید دنباله و توالی فرمانروایی مادها دانست .^[۱۱۳]
عموماً سلیقه هخامنشی در تقلید از شکل حیوانات بیشتر به طرف سبک اورارتی که حیوانات را به حال نیمه خوابیده یا روی دست و پا نشسته تمایل داشته تا به سبک اشکال حیوانی آسوری ترسیم شکل شیردال و هیولای شیر شاخدار مخصوصی سبک اورارتی بوده و با اینکه حیوانات نقوش اورارتی غالباً بدون بال تجسم شده ولی بر روی لوحه ای که از آلتین تپه به دست آمده نقش شیر بال دار به چشم می خورد . از اینکه سبک شیر بالدار از ماد به اورارتی رفته شواهد دقیقی در دست نداریم ولی کشف گنجینه زیویه اثر هنر را به روی هنرهای مانائی و مادی کامل آشکار نموده است از روی اکتشافات لرستان می توان دریافت که طرح ترسیم حیوانات هنر هخامنشی مرهون مادها بوده که خود از اورارتی ها این سبک را تقلید و به هخامنشی منتقل کرده اند و این مدعا از مهرهائی که از زمان های اولیه ایجاد شوش به دست آمده به خوبی معلوم است ، ولی در حقیقت باید دانست که در هنرهای جزئی تر اشیاء کوچک به هیچ وجه استفاده از شکل حیواناتی که دو نیم تنه دارند مرسوم نبوده است .
در اشیاء مکشوفه تازه در همدان از این گونه کارهای هنری تعدادی به دست آمده که مدال های وسط آنها با بز کوهی و گاو نر تزئین یافته و تاریخ آنها ظاهراً مربوط به اواخر قرن ششم است . مدال میانه یکی از آنها نقش عقابی را در حال پرواز نشان می دهد و اهمیت این شکل در این است که در ساخته های هخامنشی کمتر از شکل پرندگان استفاده می شده و بیشتر در صنایع سکاها رواج داشته است .
در جام هائی از مفرغ که در نواحی شمال غربی ایران پیدا شده عواملی از هنر اورارتی به چشم می خورد .
اشیائی که در زیویه و همچنین همدان به دست آمده ارتباط مستقیم بین بازوبندهای بادبزنی شکل آشوری و هخامنشی را می رسانند . بازوبندهائی که از دو حیوان که روی به روی هم قرار گرفته و صفحه مدوری که روی آن نقش گل کنده کاری شده و نظیر آن در نقوش سنگی قصور آشوری زیاد به چشم می خورد مشابه این بازوبندها عیناً در کارهای ساخت هخامنشی نیز دیده می شود .
بخش چهارم
۴-۳ تأثیر هنر معماری ملل تابعه بر معماری هخامنشی :
از روی کشفیات تازه چنین به نظر می رسد که محتملاً ذوق هخامنشی که تمایلش به سوی تقارن و توازن بوده و منادیگری و سمبول سازی را ترجیح داده اشاره به این می نماید که این روش را از هنرهای مادی به ارث برد .^[۱۱۴]
در خصوص هنر پارسی می توان گفت که عنصر آن از خارج به عاریه گرفته شده بود . شکل خارجی قبر کوروش از لیدیا گرفته شده ، ستون های باریک نظیر ستون های آشوری است که آنها را تکمیل کرده اند . ردیف بندی ستون ها و نقش برجسته ها خود گواهی می دهد که از تالارهای ستون دار مصر و نقوش آن الهام گرفته شده است . سر ستون ها به شکل جانورانی است که از نینوا و بابل به پارس سرایت کرده بود ولی آنچه مایه امتیاز هنر پارس است و آن را مشخص کرده است ، جمع شدن این عناصر مختلف و هماهنگ ساختن آنها با یکدیگر بوده است .^[۱۱۵]
پرفسور پوپ صفات خاص هنر ایران را به شرح زیر برمی شمارد :
از همان آغاز هنرمندان ایرانی خواسته اند نقش هائی را که کنایه و نشانه ای از اشکال و امور خارجی است بنگارند و این گونه نقش ها تنها اشیا را به صورت انتزاعی نشان می دهد بلکه جنبه عاطفی آنها را نیز جلوه گر می سازد . بین این نقوش و آداب مذهبی رابطه ای عمیق است .
هنر ایران مقام خدایی و شاهی را می ستاید و می توان گفت که هنر ایران هنریست سلطنتی که بیشتر تحت حمایت شاهان که نسبت به هنر دلبسته بوده اند قرار داشته و هنرمندان بیشتر چیزی که مورد توجه حامیانشان بوده جلوه می داده است .
انواع هنر ایران با یکدیگر پیوسته بوده اند و معماری کمال این هنرها بوده است . نقاشی ، حجاری ، کاشی کاری ، گچ بری ، زینت های رنگی ، نقاشی و وسایل منبت کاری مکمل این معماری ها بودند .
میدان هنر ایرانی در موضوع و اسلوب بسیار وسیع است . ریزه کاری در آن اهمیت دارد . مهرهای ظریف هخامنشی مقدمه و آغاز هنر ریزه کاری ( مینیاتور) به شمار می رود . هنر ایران قاعده ایجاد آثار قوی و عظیم است.
در پاتالی پوترا پایتخت موریا در هندوستان از سه قرن قبل از میلاد یک تالار ستون دار سبک هخامنشی شده که دارای در حدود ۸۰ ستون از سنگ شفاف به همان بلندی ستون های تخت جمشید بوده است و سر ستون ها نیز مشخص می کند که از ستون های تخت جمشید اقتباس شده است . در همین دوره در سرنات یک ستون دیگر به دست آمده که تصویر یک اسب سوار را نشان می دهد و برخی پایه های تخت که به صورت حیوان با بدن شیر و سر عقاب با بال دیده می شود که منشاء ایرانی دارد .^[۱۱۶]
در ساختمان ها از سبک اورارتویی و استفاده از قلوه سنگ های بزرگ رواج داشت که علت آن همسایگی و همجواری با آنها قبل از مهاجرتشان بود که این روش برای ایرانیان خصوصاً جنوب ایران بی سابقه و ناآشنا بود .^[۱۱۷]
ساختن بنا روی بلندی و استفاده از خشت به جای آجر نیز از آشوری ها تاثیر گرفته شده است . در مقابر و تزئینات بالای شاه نشین ها تقلیدی از مصری ها و معابد زیرزمینی آنهاست . استفاده از کاشی نیز به تقلید از بابلی ها بوده است البته بنای ایران سه ویژگی خاص را دارا هستند :
ترکیب شیوه های کهن
عظمت و بزرگی بناها
کثرت تجملات و تزئینات ^[۱۱۸]
بخش پنجم
۵-۳ بررسی حجاری های باج آورندگان در ملل دیگر تا زمان هخامنشی :
۳-۵-۱ رژه های خراجگزاران در خاور باستان :
در شرق نمایش اقوام تابع و خراجگزار به کهنترین نمایش قدرت سلطنتی بستگی می یابد . هنگامی که رژه زندانیان دراز است و هدیه ها سنگین و تابعان از اقوام گوناگونند ، شاه را مایه سرافرازی فراهم است و هیبت وی پیش فرمانروایان دیگر فزونی می گیرد . ریشه تصاویر روایت نمایی که بر آن تابعان پادشاه یکی پس از دیگری نموده می شوند ، چنانکه گفتی در صف بی پایان باشند ، برای این نمایش قدرت پیروز سلطنتی به ویژه مناسب بود . نمونه کهنی از این تصویرپردازی ، آنست که به « درفش گورستان شاهی اور» شهرت یافته و قدمتش به نیمه یکم هزاره سوم پیش از میلاد می رسد . بر روی آن فرمانروایی یکی از شهرهای سومری ، در سه ردیف بر فراز هم موضوعات جنگ ، پیروزی و کامیابی بر دشمنان را روایت می نماید . از تکه های باریک موزائیکی ، که هر کدام با تزئینات همانند از هم سوا می شوند ، سه عدد به صحنه های جنگ و سه تای دیگر به صحنه های صلح اختصاص داده شده اند . در روی زمینه جنگ ، نبرد به وسیله گردونه جنگی بر نوار پائینی و رژه سپاهیان پیروزمند و گروهی زندانی بر نوار میانی و دسته هائی از اقوام تابع که به وسیله سربازان منفرد از هم متمایز گشته اند و نزد پادشاه هدایت می گردند ، بر بخش بالائی مصور می باشند . بر پائین ترین بخش زمینه صلح رژه خراجگزاران می آید و ظاهراً سه گروه را شامل می شود که هر کدام به وسیله یک حاجب رهبری می گردد . دو گروه کوچک جلوئی از باجپردازان گور خر کوچک رنگارنگ یا اسب به همراه می برند و هر کدام از آنان کوله باری و محموله ای که بر یک چهارچوب نهاده شده ، می آورند . احتمال می رود این محموله ظرف بزرگی باشد که با دقت بسته بندی گردیده . آورنده آن بمانند باربران کنونی شرق ، بند محموله را دور پیشانی بسته است . در رشته تصاویر بخش میانی «زمینه صلح» جانوران گوناگون نمودار شده اند که یا آنها را هم باید به عنوان خراج اقوام تابع به شمار آورد و یا اینکه از جمله وسائل بزم شاهانه که در رشته تصاویر نوار بالائی نمایش داده شده ، انگاشت .
در جلو صف یک گاو نر سرخ جل را می یابیم و سپس یک بز بلند موی و یا گوسفندی با شاخ های تیز و پیچان .
پس از آن دو گوسفند گرد شاخ می آیند . در گروه بعدی ، مردی چهار ماهی می آورد و گاو نر سرخ جلی و یک قوچ گرد شاخ دیگر که پشم صاف دارد ، در دنبالش روانند . شخص ماقبل آخر این ردیف ، جانوری شبیه به بز کوهی را به همراه می آورد . یکایک پیکره های اشخاص از نیمرخ ، اما به نحوی که هر دو بازو و تنه را از روبرو بتوان دید ، تصویر شده اند . درست به همانگونه که بعداً در تخت جمشید می بینیم افراد یکدیگر را نمی پوشانند و تنها بخشی از اندام آورندگان گاو نر و قوچ به وسیله آن جانوران پوشیده مانده است . مکرر نشان دادن جانوران و باربران بایستی بالطبع فراوانی هدیه باج وار را برساند .^[۱۱۹]
این گونه تجسم سان خراجگزاران در بین النهرین باز هم تکامل بیشتری یافت و در مصر نیز پیدا شد . آن به فرمانروایان این سرزمین ها فرصت می داد که قدرتشان را برخ دیگران بکشند و به پیروزی هایشان هیبت روشن و موثر ببخشد . زندانیان و غنیمت آوران یا باجگزاران بیشتر بر روی یک تصویر نموده می شوند . در زیر چند نمونه از سرزمین های بین النهرین آورده خواهد شد .
زندانیان زنجیر شده از منطقه ناصره در کنار باج و غنیمت آوران بر روی یک تکه سنگ نبشته دار منقوش مربوط به امپراتوری آکدی تصویر شده اند . ویژگی های نژادی این زندانیان و طرز آرایش مویشان به نحو دقیقی نشان داده شده و هدیه های آورده شده نیز با دقت مصور گشته اند . در این نمونه تسمه هائی که اسلحه از آن آویزانست و ظرف بزرگی که به وسیله دسته اش حمل کرده می شود ، وجود دارد . این ظرف به احتمال از فلز گرانبها بوده زیرا بعید می نماید که مردم در رژه غنائم ظرف گلین خالی با خود برده باشند .
ستون هرمی شکل منقوش سیاه سلمانصر سوم (۸۵۸ تا ۸۲۴ ق . م ) مثال متاخرتری است که در چهار مجلس ، شکست دادن اقوام گوناگون و خراج ستاندن از آنان را نمایش می دهد . پهلوی این مجالس کتیبه هائی است که هم هویت مردمان تابع را باز می گوید و هم نوع و مقدار باج تعیین شده را . بر این نمونه مطالب زیر نمایش داده شده اند : شکست دادن شاه سوا از گلزان ، خراج این منطقه مشتمل بر نقره ، زر ، سرب ، ظروف مسین ، چوبدست شاهان اسبان و شتران دو کوهانه . سپس شاه یهو اسرائیلی را می بینیم که خود را تسلیم می کند و خراجی مشتمل بر نقره ، طلا ، قلع ، یک پیاله زرین ، یک جام دسته دار بزرگ زرین ، جام های زرین ، آبخوریهای طلائی ، عصای شاهی و یک شیئ چوبین ، عرضه می شود . باج سرزمین موسری عبارتست از شتر دو کوهانه ، گاومیش ، گاومیش آبی ، غزال سیه پشت هندی فیلان و میمون ها . خراج مردوک آپال اوسور سوخی شامل نقره ، طلا ، جام دسته طلائی ، عاج ، نیزه ها و جامگان می باشد . باج هیتی مشتمل است بر نقره ، طلا ، سرب ، ظروف مسین ، عاج و چوب سرو پیداست که اجناس فراوان این فهرست ها غنائمی است که در یک فعالیت جنگی به دست آورده شده است . این غنائم بیشتر مشتمل بر فلز ، هم فلز بهادار و هم نیمه بهادار و مصالح ساختمانی است به علاوه دام ها و وسایل گوناگون را شامل می شود . اینکه حیوانات غیر بومی چون میمون و فیل و بز کوهی که بدرد کار کردن نمی خورند بخشی از باج را تشکیل می دادند جالب توجه است . از سوی اقوام شاهنشاهی نیز چنان هدیه هائی جدا از خراج سالیانه مرسوم ، به شاه بزرگ پارسی اهدا می شود .
در حالی که ستون های منقوش نبشته داری که شاهان بنا بر سنت بر پای می ساختند ، به خاطر محدودیت سطح مصورشان جای به نسبت کمی برای نمایش جزئیات رژه های خراج عرضه می کردند ، رویه دیوارهای بزرگ کاخ های آشوری ، به چنان موضوع هائی جای کافی می دادند . مطالب مفصل حماسی حجاری ها در این موقعیت تکامل پذیرفته اند و همین هایند که الگوی بی واسطه کنده کاری های هخامنشی شده اند .^[۱۲۰]
رژه های باج به همراهی صحنه های نبرد و نمایش نخجیر در نقوش برجسته روایت پردازی که در و دیوارهای مساکن سلمانصر سوم لشکر کشی های سال های ۸۶۰ تا ۸۴۹ را روایت می کند . هر یک از این مجالس نقوش برجسته ، به وسیله نوارهای گل دار از همدیگر جدا کرده شده ، درست به همانگونه که در تخت جمشید می بینیم . این گل ها ، روی میخ هائی که صفحه فلزی منقوش را به در چوبی وصل می کند جای دارد .
میتوان دید که صحنه هائی که پیاپی از نوع تا اندازه ای سنتی هستند ، بدین معنی که عزیمت و حمله سپاه آشوری ، دفاع و شکست دشمن ، مغلوب هستند ، بدین معنی که عزیمت و حمله سپاه آشوری ، دفاع و شکست دشمن ، مغلوب کردن و به بند کشیدن اقوام و سرانجام رژه های زندانیان و عرضه خراج ها پی در پی نشان داده می شود . هنرمندان که در مشخص کردن دشمن به وسیله جامه و خراج نیک موفق شدند . تماشاگر به نحو موثر و روشنی از گوناگونی نژادی و خصوصیات اقوام تابع آگاهی می یابند . بر همین منوالست که مردم پادشاه اونکی به دامن های تا به زانو رسیده که پائینش حاشیه سه گوشه دار دارد ملبس می باشند . دو تن از این خراجگزاران ظرف بزرگی پر را به وسیله یک چهارچوب حمل می کنند . دیگران بسته های گران بر دوش گرفته می آورند . به علاوه کیسه هائی که بر دوش حمل می شود ، یک دیگ پایه دار را می توان تشخیص داد . چند تن سبدهای پهنی را به حالت تعادل روی سر نگه داشته اند . اسبان هم بخشی از خراج هستند.^[۱۲۱]
رژه باجپردازان امیر کارکمیش در ناحیه علیای فرات ، شامل مردانی با خفتان بلند است . از جمله چیزهائی که به عنوان هدیه خراجی آورده می شود اینهاست : دیگ های بزرگ که بر دوش حمل می گردد ، گوسفندان ، بزهای کوهی ، گاو و اسب . در رژه باجگزاران شهر تیر مردان قبای تنگ چسبانی که در جلو چاک دارد و پس رفته پوشیده اند و بر سر عمامه ای مخروطی دارند . هدایا مشتمل است بر : سبدهای روباز که روی سر حمل می شود ( اینها احتمالاً از خواروبار پر شده اند ) . دیگر های فلزی بزرگ که روی سر گذاشته شده اند و بسته هائی که بر شانه آورده می شوند . این هیئات با کشتی هائی که وسیله مشخص کردن بندرند ، آمده اند بنابراین میتوان احتمال داد که یا شاه این گروه را نزدیک ساحل پذیرفته و یا هنرمند بدین وسیله اشاره می کند که این دسته قسمتی از راه را با کشتی درنوردیده است .
در کاخ سارگن دوم در خرساباد نمونه های دیگری از تجسم رژه باجپردازان یافت شده است .
یک قطعه نقش برجسته در لوور ، هیئاتی را نشان می دهد که به عنوان نشانه تابعیت شهرستان نمونه های کوچکی از دیوار شهر را می آورند و نیز اسبان بسیار آراسته به شاه عرضه می کنند . مردان این گروه به وسیله ردای پوستی به عنوان بیگانگان مشخص کرده شده اند . نمونه دیگری شبیه به این موجود است که به وسیله تصاویر بزرگتر از حد طبیعی شاه را محصور در میان درباریان ، در حال بار دادن به آشوریان هدیه آور و هیئات های نمایندگی بیگانه مجسم میکند . حجاری های خرساباد با واقع گرائی کامل و تحرکی حقیقی نمایش داده شده اند . به طوری که نقوش برجسته تخت جمشید در برابر آنها خشک و رسمی مینماید . اما آخرین حد پیشرفت هنر حجاری بین النهرین در موضوعات شکار و نبرد آشور با نیپال به ظهور می رسد .^[۱۲۲]
در اینجا باید متوجه بود که از قدیم نمایش سان خراج و زندانیان به موضوعات هنر حجاری و نقاشی مصری نیز تعلق دارد . این که دولت اخیر تا چه اندازه بر کنده گران هخامنشی تاثیر گذاشته ، مسئله ایست که در اینجا نمیتوان به میان کشید . در هر حال درک خصائص نژادی اقوام بیگانه به همان حدی از تکامل که در نقوش برجسته کاخ های آشوری به چشم می خورد ، رسید . این قضاوت برای تماشاگر آرامگاه هارم هپ نزدیک سکارا یا معبد آمون در کارناک به حق جلوه می کند .
در همه این تجسم های سان خراج گزاران که تاکنون بررسی کرده ایم ، باج عرضه شده به نحو تمثیلی منعکس گشته است . بدان معنی که چند گوسفند مظهر یک گله اند و سه نفری که توپ پارچه می آورند ، بایستی گروه بسیار بزرگتری از خراج گزاران را بنمایانند . به خاطر محدودیت زمینه حجاری ها و نیز به علت موانع هنری هرگز نمیشد تصویری حقیقی از وسایل عرضه شده و باجپردازانی که در رژه اند ، ارائه داد . اما اندازه واقعی و نوع خراج ها بدان گونه که بر اقوام سرشکن شده بود ، در دیوان ها کتباً معین گشته بود . دیوان های هخامنشی در شوش ، تخت جمشید و همدان صورت بسیار دقیقی از خراج ها را دارا بودند که از آنها اشارات فراوانی در فهرستی که هرودوت از استان ها به دست می دهد ، به جای مانده است . اینکه در سنت بین النهرین و شرق باستان هم یک چنین شروح دیوانی با حجاری های باجگزاران همراه است ، برای بررسی ما اهمیت دارد .
سنگ نوشته ها و الواح گلین ، آگاهی به نسبت دقیقی از حساب و کتاب باج امپراتوری های بین النهرین به ما می دهند . این اسناد چندی پیش به وسیله و . ی . مارتین در مجموعه ای گردآوری گشت که ما پائین تر مطالبی چند از آن اخذ خواهیم کرد .
میتوان چند نوشته سومری را که از تحویل چوب به وسیله اقوام تابع یاد می کنند به عنوان نمونه هائی همطراز درفش اور به شمار آورد . چوب در جلگه بی جنگل سومر ماده ساختمانی خواهان دار بود ، همانسان که تنه درختان زاگرس ، کلیکیه و لبنان در دوره پسین تری پرخواستارترین واردات بین النهرین به شمار می رفت یک متن سومری دیگر از خراج فراوانی مشتمل بر حبوبات حکایت می کند که می توان غنائم یک لشکر کشی اش دانست .
اسناد خراج مصری نیز توصیف مصور را اضافه می کرده اند . از این گذشته مقررات باج در بسیاری از عهدنامه های دولتی هیتی به دقت شرح داده شده است. چنان می نماید که این گونه مقررات خراج جزئی از مشخصات پیمان نامه ها می بوده اند . این استنتاج به ویژه از آن جهت اهمیت دارد که از سرزمین هیتی هیچ گونه نقشی که خراج را مجسم کند بر جای نمانده است .^[۱۲۳]

درباره ریشه واژه بیمه دیدگاه و نگرشهای متفاوتی وجود دارد:
۱-۲-۲ در فرهنگ معین آمده است که برخی بر این باورند که این واژه از زبان هندی و واژه بیمه گرفته شده است و ریشه سانسکریت دارد که با واژه بیمه در زبان پارسی هم ریشه است.
۲-۲-۲ برخی دیگری بر این نظرند که بیمه ترجمه واژه روسی"استراخووانی” به معنای ضد بیم و ترس است و استدلال می کنند که نخستین بار روس ها در ایران به کارهای بیمه ای پرداختند.به همین جهت نزدیکی دو واژه بیم و بیمه در ذهن مردم سراینده ای را بر آن داشته است تا از سر شکوه و درد بگوید:
بر هر که رسد بیمی بر بیمه نماید رو در بیمه ام و در بیم این با که توان گفتن
برخی از مولفان نیز واژه بیمه را یکسره واژه فارسی می دانند و به استناد کتاب ابواسحاق ابراهیم اصطغری می‌گویند که بیمه نام شهری در دیار طبرستان و دیلم بوده است.
۳-۲ قرارداد بیمه:
طبق قانون مدنی ایران، (عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.)
قرارداد بیمه بین بیمه گر و بیمه گذار که طرفین اصلی عقد هستند و مستقیماً در قرارداد ذی نفع،منعقد می شود. طبق ماده اول قانون بیمه ایران مصوب سال ۱۳۱۶ “بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد".
متعهد را “بیمه گر"، طرف تعهد را “بیمه گذار” ، وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد،"حق بیمه” و آنچه را که بیمه می شود، “موضوع بیمه” نامند.
در عقد بیمه، رابطه حقوقی که بین بیمه گذر و بیمه گر به وجود می آید منشا تعهد است. متعهد که بیمه گر است تعهد می‌کند که تحت شرایط معینی در صورت بروز حادثه که به تعهد بیمه گر تحقق می بخشد از بیمه شده رفع زیان کند.بیمه گذار یا بیمه شده کسی است که دارایی یا شخص او در معرض خطر مورد تعهد بیمه‌گر قرار گرفته باشد. بیمه گذار برای رفع زیان مالی احتمالی یا جبران آثار مالی صدماتی که به جان و سلامت او

وارد می شود، حق بیمه می پردازد و با پرداخت حق بیمه موجب می شود که قرارداد اعتبار یابد.جز بیمه عمر ، اصولاٌ بیمه عقدی است لازم به موجب قانون مدنی ایران،"عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد مشخص". هرگاه هر یک از طرفین یا هر دو بتوانند عقد را به میل خود فسخ کنند آن عقد جایز است. عقد، ممکن است برای یک طرف لازم و برای طرف دیگر جایز باشد.
طبق قانون مدنی ایران برای صحت هر معامله شرایط زیر اساسی است:
۱- قصد طرفین و رضای آن
۲- اهلیت طرفین
۳- موضوع معینی که مورد معامله باشد.
۴- مشروعیت جهت معامله
۴-۲ توافق و تنظیم قرارداد و تنظیم بیمه نامه:
در تنظیم قرارداد بیمه گذار معمولاً مستقیما به شرکت بیمه یا نمایدگی آن مراجعه می کند یا نماینده و دلال شرکت بیمه برای تشویق بیمه گذار به محل اقامت او مراجعه و مزایای بیمه یا بیمه های مورد نظر از تشریح و او را به خرید بیمه تشویق می نماید. در هر دو حالت، فرم پیشنهاد بیمه که قبلا بیمه گر آماده کرده است در اختیار متقاضی گذاشته تا آن را تکمیل و پس از امضا به بیمه گر تسلیم کند. در صورتی که پیشنهاد بیمه مورد موافقت بیمه گر قرار گیرد،بیمه نامه تهیه می شود و بیمه گر ان را امضا می کند. سپس خود بیمه گر مستقیماً بیمه نامه امضا شده را برای بیمه گذار می فرستد یا این کار را بر عهده نماینده اش محول می کند.
در واقع بیمه نامه سندی است که دلیل قرارداد بیمه محسوب می شود . در عمل ، بیمه نامه به فرمهای چاپی اطلاق می شود که بیمه گر برای انواع بیمه آماده کرده و حاوی شرایط عمومی بیمه است . علاوه بر شرایط عمومی ، برخی شرایط خصوصی هم به بیمه نامه اضافه می شود.
تنظیم بیمه نامه و درج توافق طرفین قرارداد در بیمه نامه ، نهایتاً ضرورت را دارد زیرا سند کتبی منافع بیمه گذار و بیمه گر را بهتر تأمین میکند. معمولاً برای جلوگیری از اشتباه و سوء تفاهم ، توافق شفاهی یا مبادله تلگرام و تلکس را با صدور گواهی بیمه و بیمه نامه تأیید می کنند.
۵-۲ فواید بیمه:
بیمه داراى مزایاى بسیارى است که از جمله مى توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیمه نوعى خدمت در زمان معین به افراد جامعه است .
- بیمه به عنوان اهرمى مهم در ایجاد نظم اجتماعى و آرامش جامعه است .
- بیمه گذار در پر تو بیمه ، از خطرات احتمالى آینده و نگرانیهاى مربوط به خود یا دارایى خویش ، ایمن مى‌شود و آرامش مى یابد.
- بیمه گـذار بـا پـرداخـت حـق بـیـمـه کـه مـعـمـولاً قـابـل پـرداخـت تـوسـط عـمـوم اسـت ، از تـحـمـل زبـانـهـاى شـدیـد و یـا غـیـر قـابـل تـحـمـل ، مـصـون مـى مـانـد یـا حـداقـل بـا قـبـول ضـررى انـدک ، از تحمل زبانهاى بزرگ رهایى مى یابد.
- بـیـمـه نـقش اقتصادى دارد، در حال حاضر، نقش کلیدى صنعت بیمه در زندگى روزمره افراد جوامع توسعه یافته کاملا آشکار است . تمام صنایع کـوچـک و بـزرگ و بـخـشـهـاى کـشـاورزى ، صـادرات ، واردات ، تـوزیـع کـالا، درمـان ، تأمین اجتماعی ، مسـکـن ، اتومبیل ، لوازم خانگى و…، تحت پوشش بیمه قرار دارند. به دلیل وجود پوشش بیمه است که همه بخشهاى اقتصادى جامعه بکار مى گیرند.
- بـیـمـه سبب ایجاد سرمایه مى شود، زیرا اقساطى را که بیمه گذار (در بیمه عمر و نظایر آن ) مى پردازد، ارزش سرمایه اى ندارند و در معرض هزینه شدن مى باشند. ولى بر اثر عقد بیمه (در بیمه عمر و نظایر آن ) بیمه گذار صاحب سرمایه اى هنگفت مى شود.
- بـیمه یک سرمایه گذارى بى خطر است ، زیرا هرگونه پس انداز، همیشه در معرض خطراتى چون سرقت و از بین رفتن مى باشد. اما سرمایه اى که براى بیمه گذار در شرکت بیمه گرد مى آید، محفوظ است .
۶-۲ اصول معاملات بیمه ای:
معاملات بیمه ای را اصول خاص آن از سایرمعاملات و روابط حقوقی بین افراد متمایز می‎کند و هر یک از طرفین قرارداد اعماز بیمه گرو بیمه گذار ملزم به ایفاء تعهداتی هستند.
۱-۶-۲ اصل حسن نیت
۲-۶-۲ اصل غرامت یا اصل زیان
۳-۶-۲ اصل نفع بیمه پذیر
۴-۶-۲ اصل جانشینی
۵-۶-۲ اصل تعدد بیمه
۶-۶-۲ اصل داوری
۷-۶-۲ اصل علت نزدیک
۸-۶-۲ اصل اتکائی
۷-۲ تاریخچه صنعت بیمه در جهان و ایران
۱-۷-۲ چگونگی پیدایش بیمه و سیر تحول آن:
پژوهشگران بر سر تاریخ بیمه توافق ندارند بعضی معتقدند که بیمه در شکل ابتدایی آن برای نخستین بار چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح پدید آمده ، و برخی دیگر اظهار می دارتد که ششصد قبل از میلاد به وجود آمده است و همچنین در مورد محل پیدایش بیمه نیز نظر های متفاوتی وجود دارد بعضی خاستگاه بیمه را مصر و عراق (بابل) می‎دانند در حالی که برخی دیگر محل پیدایش بیمه را چین و هند ذکر می کنند برخی ادعا کرده‌اند که یونانی ها و رومی ها آغاز گران بیمه بوده اند.
برخی می نویسند: اندیشه مبنایی بیمه به معنای همکاری در سختیها و تقسیم خطر و توزیع خسارت بر دوش افراد و کمک به زیان دیده از قدیم نزد مصری ها هندی ها و رومی ها و عرب ها و ایرانی ها شناخته شده بود.
از آنجا که بیمه نسبت نزدیک با خطر و وقوع حاثه زیان بار دارد و بشر از سپیده دمان تاریخ باخطر روبرو بوده است و مقابل با خطر، زمان و مکان نمی شناسد از این رو می توان گفت زمینه های پیدایش بیمه نزد همه اقوام و ملل در همه سرزمین ها بنا به استعداد و ابتکار هر ملت و نوع فعالیت و دور و نزدیک بودن آنها با خطرها وجود داشته است. احساس خطر با احساس همگرایی و همیاری و خیر خواهی در تمامی نمونه های بیمه ابتدایی به نوعی خود نمایی کرده است ^.
۲-۷-۲ بیمه در قرون وسطی:
در قرون وسطی (۷۴۶-۱۴۵۲) میلادی شاهزادگان ملوک الطوایفی در مقابل مالیاتی که می گرفتند موظف بودند خسارتهایی را که در راه های مملکت آنان به مسافرین و تجار وارد می شد جبران نمایند عمل جبران خسارت در ایالت “آلزاس” نیز وجود داشته است بطوری که هر گاه خانه یکی از اهالی دچار حریق می شد سایر اهالی موظف به ساختن آن بودند. وام دادن با بهره زیاد که به اشکال مختلف توسط یونانیها و رومی ها قبل از میلادعمل می شد قرن اولیه بیمه دریایی را در قرون وسطی پی ریزی کرد.
امکان محدود بسیاری از دریانوردان به آنها اجازه نمی داد بدون مشارکت و همکاری بازرگان که از وضع مساعدی برخوردار بودند با حوادث بزرگ دریایی مقابل کنند. وامی که بازرگانان به دریانوردان می دادند دارای شرایط خاصی بود به این توضیح که اگر کشتی یا محمله آن به دنبال حوادث دریایی از بین می رفت وام دهنده حق مطالبه وام را نداشت. بر عکس وقتی کشتی یا محموله صحیح وسالم به مقصد می رسید علاوه بر استرداد آن سهمی از فروش کالا نیز که به نسبت دوری و نزدیکی راه بین ۱۵ تا ۴۸ درصد متغییر بود دریافت می‌داشت.این عمل را نمی توان بیمه به حساب آورد زیرا خسارت قبل از تحقق خطر پرداخت می شد و حق بیمه بعد از وقوع خسارت مورد محاسبه و مطالبه قرار می گرفت. چنین عملی به شرط بندی و سفته بازی بیشتر شباهت دارد تا بیمه، خاصه آنکه سود حاصل از این کار هیچگونه تناسبی با خطر نداشت. کلیسا که در این دوره تنها مقام مرجع عالی مورد احترام و مطلع بود. این عمل از در مخالفت درآمد و گریگور پاپ نهم در سال ۱۲۲۲ میلادی به موجب فرمانی اینگونه عملیات را به عنوان رباخواری محکوم کرد. برای فرار از این ممنوعیت جوامع تجاری در ازای دریافت مبلغی که از قبل تعیین می شد بازپرداخت ارزش کشتی یا محموله را در قبال خطر از بین رفتن تضمین می کردند. راه حل جدید که دیگر متضمن شرکت وام دهنده در سود خالص از محموله نبود بعد از مدتی از وضع جنینی خود خارج و شکل گرفت بالاخره بیمه دریایی مقدار یافت و اولین قرارداد بیمه دریایی از نیمه چهاردهم منعقد شد.
مازارین مرد ساسی و مذهبی فرانسه که اصالتا ایتالیایی بود بری رفع اشکالات مالی کشور طرحی ترسیم کرد که با اجرای این طرح برای اوراق قرضه ای که از طرف دولت لوئی چهاردهم منتشر شده بود خریداران زیادی علاقمند می شدند. تونتی پیشنهاد می کرد از عده ای داوطلب هر سال تا مدت معینی وجوهی دریافت شود و در پایان که مثلا ۱۰ تا ۱۵ سال بود و بهره متعلقه به آنها که در قید حیات هستند پرداخت شود. این عمل که بنام مبتکر آن به تونتین (Tontine) معروف شد و هنوز هم در فرانسه یکی دو موسسه به همین نام وجود دارد در حقیقت نوعی بیمه عمر به شرط حیات است. در بیمه عمر به شرط حیات بیمه گر از تعدادی بیمه شده حق بیمه های دریافت می کند، لکن آنها که قبل از سن معین فوت می کنند حقی ندارند، بلکه شرط استفاده از بیمه زنده بودن در پایان قرار داد است .
در سال ۱۷۰۵ یک شرکت انگلیسی با جمع آوری یک گروه ۲۰۰۰ نفری عملی عکس همل تونتین انجام داد با این ترتیب که در مقابل اعضا گروه متعهد شد که در صورت فوت ایشان، در پایان مدت قرارداد وجوه پرداختی اعضا را به اضافه بهره متعلقه آن بین وراث اعضا متوفی تقسیم کند، یعنی بیمه به شرط . در این قرارداد بر عکس حالت قبلی به اشخاص زنده هیچگونه سهمی تعلق نمی گیرد . در اواخر قرن هیجده و اوایل قرن نوزده به دنبال انقلاب صنعتی حوادثی که برای کارگران اتفاق می افتاد افزایش می یابد و بیمه حوادث ناشی از کار که منجر به مصدوم شدن یا مجروح شدن ضرورتی اجتناب ناپذیر مطرح می شود. بعدها به علت اهمیت اجتماعی که حوادث ناشی از کار پیدا می کند و بویژه تحت تاثیر فعالیت اتحادیه های کارگری این نوع بیمه اجباری و در اغلب کشورها از بخش خصوصی جدا و زیر نظر مستقیم دولت قرار می گیرد. لکن اجباری و دولتی شدن بیمه حوادث ناشی از کار مانع گسترش بیمه حوادث جسمانی در بخش خصوصی نگردید.
با نگاهی اجمالی به تاریخ بیمه به دست می آید که سابقه بیمه به عنوان یکی از عقود متعارف و تجاری آن قدرها طولانی نیست و از ابداعات ایتالیایی ها یا اسپانیایی ها در قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی است.

• • فرضیه­ چهاردهم : بین میزان آگاهی از رفتارهای سلامتی و سبک زندگی سلامت محور رابطه وجود دارد.

مشاهده­ جدول ۵-۲-۱۴ نشان می­دهد بین آگاهی از رفتارهای سلامتی و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن رابطه وجود دارد. رابطه­ فوق با توجه به (۰۰۰/۰ = sig) معنادار است. مقدار ضریب همبستگی (۱۸۰/۰ = r) هم چنین نشان می­دهد رابطه­ مثبت و مستقیمی وجود دارد. بنابراین با افزایش آگاهی زنان از رفتارهای سالم، نمره­ی سبک زندگی سلامت محور آنان نیز افزایش می یابد. به عبارتی داشتن آگاهی و اطلاع از رفتارهای سالم و فواید آن، در انتخاب شیوه­ زندگی نقشی تعیین کننده دارد. بررسی ابعاد سبک زندگی سالم نشان می­دهد، معناداری رابطه­ مذکور در ارتباط با مدیریت استرس، روابط اجتماعی و فعالیت فیزیکی نیز با توجه به سطح معناداری صدق می­ کند. مشاهده­ مقدار ضریب همبستگی برای ابعاد مدیریت استرس (۱۷۷/۰= r)، روابط اجتماعی (۱۴۹/۰= r)، فعالیت فیزیکی (۱۲۰/۰ = r) نشان می­دهد با افزایش آگاهی زنان از رفتار سلامتی نمره­ی ابعاد مدیریت استرس، روابط اجتماعی و فعالیت فیزیکی نیز افزایش می یابد.

جدول ۵-۲-۱۴ نتایج ضریب همبستگی آگاهی از رفتار سلامتی و سبک زندگی سلامت محور و ابعاد آن

۵-۲-۲- تحلیل­های چند متغیره
تحلیل­های چندمتغیره به ما این امکان را می­دهد که اهمیت نسبی هر متغیر مستقل را بر متغیر وابسته (سبک زندگی سلامت محور) با کنترل سایر متغیرهای مستقل بررسی و ارزیابی کنیم. بعلاوه نتایج این تحلیل­ها نشان می­ دهند که چنددرصد از واریانس متغیر وابسته توسط اثرات­جمعی متغیرهای مستقل تبیین می­شوند. بدین منظور، از آزمون­های رگرسیون خطی چند متغیری^[۶۲] و تحلیل مسیر^[۶۳] در بررسی عوامل مهم و تعیین­کننده موثر بر نمرات مقیاس سبک زندگی سلامت محور استفاده شد.
۵-۲-۲-۱- نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره
جهت بررسی اثرات مستقل و جمعی متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از رگرسیون خطی چند متغیری به روش گام به گام استفاده کردیم. در این روش قوی ترین متغیرها یک به یک وارد مطالعه می شوند و این کار تاجایی ادامه می یابد که خطای آزمون به ۵ درصد برسد (کلانتری، ۱۳۸۳ : ۱۸۴).
جدول شماره­ ۵-۲-۱۵ با بهره گرفتن از معادله­ رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام، آماره­ های مربوط به تبیین متغیر وابسته (سبک زندگی سلامت محور) را بر اساس متغیرهای مستقل معنادار ارائه می کند. مشاهده­ مدل مفهومی تحقیق نشان می­دهد که، سه دسته عوامل (مدل) موثر بر سبک زندگی سلامت محور تعریف شده است. جدول زیر، ضرایب تاثیر رگرسیونی هر متغیر مستقل را بر اساس ضریب Beta نشان می دهد. با بهره گرفتن از این آماره می­توانیم سهم نسبی هر متغیر مستقل در مدل را مشخص کنیم.
قبل از پرداختن به گزارش اطلاعات جدول، ذکر این نکته ضروری است که با توجه به سطح سنجش برخی از متغیرهای مستقل میزان مطالعه در حوزه­ سلامت و هویت طبقاتی در سطح اسمی چند وجهی، جهت وارد کردن متغیرهای مذکور در معادله­ رگرسیونی چند متغیره به روش گام به گام، به این صورت اقدام شده است : با مرجع قرار دادن کدهای یکی از طبقات، کدهای صفر و یک به سایر طبقات تعلق گرفت.

• مدل نهایی تبیین سبک زندگی سلامت محور