۵-۱-۶-۷- قرآن خواندن
معمولاً رسم بر آن است که یک هفته شبانه روز سر مزار مرده قرآن میخوانند. این کار توسط دو نفر به صورت نوبتی انجام میگیرد و از طرف صاحب عزا برایشان صبحانه و نهار و شام برده می شود. این قرآن خواندن تا شب جمعه ادامه دارد.
۵-۱-۶-۸- عزای زن
زنی که همسرش فوت می شود تا چهار ماه و چهارده روز از خانه بیرون نمیآید. نامحرم نباید او را ببیند و صدای او را بشنود. این نشان پایبندی زنان به امور دینی است. بعد از چهار ماه نیز اوّلین کارش رفتن به سر مزار همسرش میباشد. نکتۀ قابل توجّه اینکه، زن فقط در همین یک مورد به قبرستان میرود.
۵-۱-۶-۹- عید گرفتن
اولین عید مُرده بسیار مهّم است. بدین ترتیب که در این روز که عید فطر یا عید قربان است در منزل شخص فوت شده، سفره عید که بسیار آراسته و پُرو پیمان است گسترده می شود. زنان و مردان در اتاقهایی جداگانه بر سر سفره مینشینند و ضمن همدردی با خانوادۀ مُرده، مفصّل پذیرایی میشوند.
۵-۱-۶-۱۰- مزار رفتن
زنان اصلاً به قبرستان نمیروند، فقط مردان در عصر پنجشنبه و در روزهای عید فطر و عید قربان به سر مزار رفتگان میروند و فاتحه میخوانند.اگر زنان از دور چشمشان به قبرستان بیفتد، برای مرده فاتحه میخوانند. بعضی از اهالی نیز در شب جمعه برای رفتگان خیرات می کنند.
۵-۱-۶-۱۱- ناامید شدن
وقتی مرده را از خانه به سمت قبرستان میبرند، زنان جلوی در خانه جمع میشوند. یک نفر ظرفیرا آب کرده و روی دست یک یک زنها میریزد. زنان بعد از شستن دست و صورت خود یکی یکی وارد خانه شخصی متوفّی میشوند(دست شستن و ناامید شدن مرده را میرسانند تا مرده برای همیشه ناامید شود).
۵-۱-۶-۱۲- هفتم
روز هفت نیز مراسمی در خانه یا مسجد برگزار می شود و نهار طبخ می شود. مجلس زنان و مردان به صورت جداگانه برگزار می شود. در این روز نیز کسانی که در مجلس شرکت دارند با نهار پذیرایی میشوند و به خانه اقوام و همسایهها نیز نهار برده می شود.
۵-۲ سایر آداب و رسوم
۵-۲-۱ اعیاد و جشنها
۵-۲-۱-۱- عید فطر
عید فطر در روستای هرمود در بین اهالی به خصوص اهالی سنی مذهب از ارزش و اهمیت بسیار خاصّی برخوردار است. بعد از یک ماه مهمانی خداوند، در این روز جشن مفصلّی برگزار می کنند و آداب و رسومی دارند که در زیر به آنها اشاره می شود. این عید تقریباً تا سه روز ادامه دارد:
۵-۲-۱-۱-۱پوشیدن لباس نو
در این روز تمام اهالی خصوصاً کودکان لباس نو میپوشند و بسیار آراسته و پاکیزه در مراسم این روز شرکت می کنند.
۵-۲-۱-۱-۲ دید و بازدید
یک رسم بسیار پسندیده اهالی در روز عید، دید و بازدید است. ابتدا اهالی به منزل شخصی که تازه متّوفی دارند، میروند و با آنها ابراز همدردی می کنند و بعد از آن به دیدن بزرگترهای مُسن و از پا افتاده و خانه نشین یا بیمار میروند و از آنها دلجویی می کنند، سپس به دیدن فامیل میروند. این دید و بازدید معمولاً تا سه روز ادامه دارد.
۵-۲-۱-۱-۳ سفرۀ عید
در این روز سفره بسیار مجللی در منازل گسترده می شود (مخصوصاً خانههایی که شخصی به تازگی از آنها فوت شده است). این سفره برای زنان و مردان در اتاقهای جداگانه گسترده می شود. مهمانان بر سر سفره مینشینند و به نحو احسن پذیرایی میشوند. در این سفره انواع آجیل، تنقلات، میوه و خوراکیهای خاص مثل آش و حلیم و…. به چشم میخورد.
۵-۲-۱-۱-۴ عیدی گرفتن کودکان
در اولین ساعات روز عید فطر، کودکان گروه گروه به درب منازل میروند و تقاضای عیدی می کنند هر خانواده معمولاً قبل از عید،عیدی کودکان که شامل تنقلات و پول است، را آماده کرده است.
در قدیمترها، بچهها موقع عیدی گرفتن میخواندند:
عیـــدی مـــاده در اَشْکـــِنِم دو دســت و پــای خر اََشِکنم
عیدی بده وگرنه در را میشکنم دو دست و پای خر را میشکنم
۵-۲-۱-۱-۵ عیدمبارکی و حلالیت طلبیدن
در این روز بعد از نماز عید و همچنین هنگام دید و بازدید اهالی با بوسیدن یکدیگر که در بین زنان به صورت بوسیدن دست است، عید را به هم تبریک میگویند و از هم حلالیت میطلبند، حتی بزرگترها از کوچکترها حلالیت و برای یکدیگر آرزوهای خوشی طلب می کنند. نمونه ی جملاتی که به کار میبرند، این گونه است:
حلالُمْ بُکُ، صد سال بَخْتُتُ بی، وَخیرو خَشی تَ پِشْ بیان.
مرا حلال کن، بخت صد ساله داشته باشی، به خیر و خوشی پیشت بیایند(به دیدارت بیانید).
در این میان یکی از سنتهای پسندیده، دیدار اهالی شیعه و سنی از یکدیگر و حلالیت طلبیدن آنهاست و این نشان از یکدلی، یکرنگی و تعامل شیعه و سنی در بین اهالی است.
۵-۲-۱-۱-۶ نماز عید فطر
برخی از اهالی سنی روستا در نماز عید فطر شرکت می کنند، اما تقریباً تمامی مردان و زنان شیعیۀ منطقه در این نماز شرکت می کنند. این نماز بین اهالی شیعه و سنی هر کدام جداگانه برگزار می شود.بعد از نماز، مردان جهت قرائت فاتحه به قبرستان میروند که این امر فقط شامل مردان است.
۵-۲-۱-۲-عید قربان
تمام آداب و رسومی که در مورد عید فطر در بین اهالی وجود دارد، در روز عید قربان نیز رایج است. تنها تفاوت این دو روز رسم«قربانی کردن» است. در این روز قربانی معمولاً به صورت جمعی صورت میگیرد، یعنی چند نفر با هم گوسفند قربانی می کنند و گوشت آن را بین اهالی تقسیم می کنند. بعضی از افراد متمکّن چندین گوسفند را به تنهایی قربانی می کنند و بین اهالی تقسیم می کنند. شیعیان روستا ممکن است، هر کس جداگانه برای اموات یا خودشان قربانی داشته باشند.
۵-۲-۱-۳- عید نوروز
مهمترین اعیاد لارستان و روستاهای تابع دو عید مذهبی «فطر و قربان» است و عید نوروز در میان مردم آنجا رسمیت چندانی ندارد. شاید این امر به دلیل رفت و آمد زیاد اهالی به کشورهای عربی باشد که تحت تأثیر این رفت و آمد هستند. یکی دیگر از این دلایل مذهب تسنّن است که عید نوروز را خیلی به رسمیت نمیشناسند، اما در بین بعضی از اهالی شیعه در این روز «سفرۀ هفت سین» عید گسترده می شود.
۵-۲-۱-۴-مولودی
همزمان با هفدهم ربیع الاول، میلاد پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص)، مراسم جشنی به نام مولودی در بین اهالی سنّی مذهب در هرمود برگزار می شود در این جشن که یا در مسجد و یا در منازل افرادی که تمکّن مالی دارند برگزار می،شود، اشعاری در مدح پیامبر(ص) و اهل بیت و صحابۀ کرام (ع) خوانده می شود که همراه با دَف زدن است و با آهنگی دلنواز خوانده می شود و افراد حاضر جواب می دهند. در این مجلس از مهمانان و حاضرین پذیرایی می شود. بعضی از جوانان مؤمن و مذهبی نیز از این جشن جهت برگزاری مراسم ازدواج خود بهره میبرند. اهالی شیعه نیز این روز را مانند سایر شیعیان جشن میگیرند.
۵-۲-۱-۵- نیمۀ شعبان
در روز نیمۀ شعبان نیز جشن مفصّلی توسط شیعیان روستا برگزار می شود که توزیع حلیم نیمۀ شعبان و فرستادن هزاران صلوات و برنامه های مختلف و شاد از جمله مراسم این روز فرخنده است.
۵-۲-۲ انواع نان
نان که کاربرد زیادی در این منطقه دارد، تنوّع چشمگیری دارد. انواع نان که توسط زنان پخت می شده و می شود، جذابیّت خاصی دارد که شاید در سایر مناطق کشور این وفور تنوّع کمتر به چشم بخورد. اسامی بعضی از این انواع نان و طرز تهیه برخی از آنها در زیر اشاره می شود.
باتی- نعمتی- ترگین- تپ تپی- کماچ- نون لحم- تفتون- خمیر- نون حُشک(خُشک)- کف توهای(کف تابهای)- شُل شُلی- لیتک- چُرَکی.
۵-۲-۲-۱- باتی
خمیر که آماده شد آن را را به صورت گردههای تقریباً بزرگ درآورده و میپزند. بعد از پخت، به آن روغن میزنند. این نان مخصوص صبحانه است. اگر روی نان باتی، تخم مرغ بشکنند و روی سطح آن پهن کنند و نان دیگری روی آن بگذارند و دوباره روی تابه گذارند تا تخم مرغ وسط آن خوب پخته شود به آن نعمتی میگویند. باتی را اگر روغن و مهوه بزنند و مصرف کنند به آن چُرَکی میگویند.
۵-۲-۲-۲- تَپْ تَپی
آرد را با خمیرک مخلوط کرده، خمیر می کنند. وقتی وَر آمد و پف کرد در اندازۀ معمولی چانه میگیرند ومیگذارند نان کمی پف کند.سپس روی وسیلهای که به آن « نون بنه» میگویند، پهن کرده و دست در آب زده و پهن می کنند. بعد روی تابه میچسبانند و میپزند.سپس به آن روغن و مهوه زده و هم برای صبحانه و هم شام استفاده می شود.
۵-۲-۲-۳- تَرگین
پروژه های پژوهشی در مورد ادبیات و فرهنگ عامّۀ هرمود صحرای باغ (لارستان فارس)- فایل ۸۲