۳-۹ روش تجزیه و تحلیل داده‏ها
در پژوهش های علمی، تجزیه و تحلیل داده های آماری مرحله مهمی از پژوهش تلقی می شود، زیرا پژوهشگر در این مرحله به نتیجه نهایی خواهد رسید. یعنی با بهره گرفتن از یک روش تحقیق، داده ها تجزیه و تحلیل، فرضیه ها آزمون و در نهایت نتیجه گیری انجام خواهد شد.(خاکی،۱۳۷۸).
فرایند تجزیه و تحلیل داده‏ها یک فرایند چند مرحله‏ای است که طی آن داده‏های جمع‏آوری شده خلاصه، کدبندی، دسته ‏بندی و درنهایت پردازش می‏شوند تا زمینه اجرای تحلیل‏ها و انجام آزمون‏ها فراهم گردد.
تجزیه و تحلیل داده‏های این تحقیق و آزمون فرضیات آن توسط نرم‏افزارهای اکسل و ایویوز انجام شده است. به این ترتیب که اطلاعات فراهم شده توسط پایگاه‏های اطلاعاتی ابتدا در نرم‏افزار اکسل دسته ‏بندی و مرتب سازی شده است و سپس به نرم‏افزار ایویوز منتقل گردیده تا آزمون‏های آماری مورد نظر برروی آنها انجام شود. دانش آماری که در تحلیل آماری این تحقیق استفاده می‏شود، شامل آمار توصیفی جهت توصیف و ارائه مشخصات آماری متغیرها و پارامترها و آمار استنباطی شامل تخمین و برآورد ضرایب می‏باشد.
قبل از تخمین و اجرای مدل‌های رگرسیونی لازم است از وجود برخی شرایط در بین متغیرها اطمینان حاصل شود، بنابراین به منظور اطلاع از برخورداری داده‌های تحقیق از شرایط لازم، انجام تعدادی آزمون بر روی متغیرها ضروری می‌باشد که در ادامه به اختصار به کلیات آن‌ها اشاره می‌شود.

۳- ۹ - ۱ انواع داده‌ها
در بررسی ارتباط بین یک متغیر وابسته با یک یا چند متغیر مستقل و با بهره گرفتن از داده های تاریخی از سه نوع داده می توان پارامترهای متغیر(متغیرهای) مستقل را برآورد و با ارائه مدل اقدام به پیشبینی نمود، این سه نوع داده را می توان به شرح زیر استخراج کرد:
الف) داده های سری زمانی
دادههایی هستند که در قالب یک یا چند متغیر خاصی در طول زمان رخ میدهند. به عبارت دیگر سری زمانی، مجموعهای از مشاهدات است که بر حسب زمان مرتب شده باشند.
ب) داده های مقطعی
دادههایی هستند که در یک مقطع مشخص از زمان محاسبه و جمعآوری می شوند. به عنوان مثال، اگر متغیر SDA برای ۱۰۰ شرکت و در یک مقطع خاصی از زمان (مثلا سال ۱۳۸۵ ) جمع آوری گردد، این داده ها را مقطعی گویند. در این حالت تعداد مشاهدات (N) برابر ۱۰۰ است.
ج) داده های تابلویی
دادههایی هستند که از ترکیب دو دسته داده های سری زمانی و مقطعی حاصل می شود. در بسیاری از موارد محققین از این روش برای مواردی که نمی توان مسائل را به صورت سری زمانی یا مقطعی بررسی کرد و یا زمانی که تعداد داده ها کم است استفاده می کنند. ادغام داده های سری زمانی و مقطعی و ضرورت استفاده از آن بیشتر به خاطر افزایش تعداد مشاهدات و بالا بردن درجه آزادی است. زیرا در بررسی امکان دارد تعداد مقاطع زیاد و دوره های زمانی کم باشد و یا برعکس تعداد دوره های زمانی نسبتا زیاد و تعداد مقاطع کم باشد. در این صورت تعداد مشاهدات (n ) برابر است با تعداد سالهای مورد نظر (t ) ضرب در تعداد داده های مقطعی در یک سال (n ) .در این تحقیق از تکنیک داده های تابلویی استفاده شده است.
۳-۹ – ۱ - ۱ مزایای استفاده از داده های تابلویی
استفاده از داده های تابلویی دارای مزایای فراوانی است. در ذیل پارهای از این مزایا معرفی می گردد:
۱- از آن جایی که داده های تابلویی به افراد، بنگاه ها، کشورها و … طی زمان ارتباط دارند، وجود ناهمسانی واریانس در این واحدها محدود می‌شود. تکنیک های تخمین با داده های تابلویی می توانند این ناهمسانی واریانس را با متغیرهای تکی خاص مورد بررسی و ملاحظه قرار دهند.
۲- با ترکیب مشاهدات سری زمانی و مقطعی، داده های تابلویی با اطلاعات بیشتر، تغییرپذیری بیشتر، هم خطی کمتر میان متغیرها، درجات آزادی بیشتر و کارایی بیشتر را ارائه می نمایند.
۳- داده های تابلویی، چارچوب مناسب برای تحلیل کلی داده ها فراهم نموده و در حذف یا کاهش خطای برآورد نقش مهمی را ایفا می نمایند.
۴- داده های تابلویی، تأثیراتی را که نمیتوان به سادگی در داده های مقطعی و سری زمانی مشاهده کرد، بهتر معین می کنند.
۵- داده های تابلویی ما را قادر می سازد تا مدلهای رفتاری پیچیدهتر را مطالعه کنیم.
بطور کلی باید گفت داده های تابلویی تحلیلهای تجربی را به شکلی غنی میسازند که در صورت استفاده از داده های سری زمانی و مقطعی این امکان وجود ندارد (گجراتی^[۴۶]، ۱۳۸۵).
۳-۹-۲ تجزیه و تحلیل همبستگی
تحلیل همبستگی ابزار آماری است که به وسیله آن می توان درجه ای که یک متغیر به متغیر دیگر از نظر خطی مرتبط است را اندازه گیری کرد که معمولاً با تحلیل رگرسیون بکار می رود،در همبستگی درباره دو معیار بحث می شود: ضریب همبستگی و ضریب تعیین.(آذر و مومنی،۱۳۸۵).
۳-۹-۲-۱ ضریب همبستگی
برای تعیین شدت هبستگی بین دو متغیر X و Y بهتر است شاخصی مورد استفاده قرار گیرد که به واحدهای اندازه گیری دو متغیر بستگی نداشته باشد.شاخص مذکور R است که شدت رابطه بین دو متغیر و نوع رابطه (معکوس و مستقیم) را نشان می دهد.اندازه ضریب همبستگی همواره بین ۱+ و ۱- می باشد ضریب همبستگی ۱+ رابطه مستقیم و کامل و ضریب هبستگی ۱- رابطه معکوس و کامل می باشد.اگر
باشد رابطه مستقیم و ناقص و اگر   باشد رابطه معکوس
و ناقص می باشد و اگر R = 0به معنی عدم وجود رابطه است.
۳-۹-۲-۲ ضریب تعیین
ضریب تعیین توان دوم ضریب همبستگی است و شاخصی می باشد که مشخص می کند چند درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر مستقل بیان می شود R² ویژگی های مثبت و کوچکتر از یک بودن را دارا می باشد.در حالت برازش کامل رگرسیون که معمولاً اتفاق نمی افتد R² برابر با یک و در حالت عدم ارتباط بین متغیر وابسته و مستقل برابر صفر می باشد.بطور کلی هرچه مقدار این ضریب به یک نزدیکتر باشد نشان دهنده برازش بهتر مدل خواهد بود.
۳-۹-۳ آزمون F
برای تحلیل کلی رگرسیون از روش واریانس و در روش واریانس از آزمون F استفاده می گردد.منظور از کل رگرسیون ارزیابی همزمان کل رگرسیون به جز مقدار ثابت است.تابع آزمون F که معیار معنادار بودن و اعتبار کل رگرسیون می باشد تابع آزمونی برای معنادار بودن R² نیز می باشد.هر چه R² بزرگتر باشد،مقدار F نیز بزرگتر است.(آذر و مومنی،۱۳۸۵).برای آزمون فرضیه ها از آزمون F استفاده خواهد شد.
مقدار F برای مدل رگرسیون نمونه از رابطه زیر بدست می آید:
که در آن k تعداد پارامترهای الگو،n حجم نمونه،   مجموع مربع انحرافات توجیه شده و   مجموع مربعات انحراف توجیه نشده است.چنانچه F محاسبه شده از F جدول با خطای پیش بینی مورد نظر بزرگتر باشد فرض H₀ رد می شود یعنی کل رگرسیون معنی دار است و بالعکس و یا اگر مقدار Prob (F) < 0.05 باشد بدین معنی است که Fدر ناحیه بحرانی قرار دارد لذا فرض   رد شده بنابراین کل رگرسیون اعتبار دارد.
۳-۹- ۴تصمیم‏ گیری برای رد یا پذیرش فرضیه‏ها
با توجه به موارد عنوان شده فوق در این تخمین برای آزمون فرضیات ابتدا با بهره گرفتن از آزمون F، درستی ادغام داده‏ها مورد آزمون قرار گرفته و سپس براساس آزمون هاسمن نوع روش آزمون (اثرات ثابت یا اثرات تصادفی) تعیین گردیده و با توجه به نوع روش نسبت به برآورد مدل اقدام شده است. جهت بررسی معنی‏دار بودن کل مدل از آماره F استفاده شده است. به طوری که با مقایسه آماره F و F جدول که با درجات آزادی K-1 و N-K در سطح خطای ۵% محاسبه شده، کل مدل مورد بررسی قرار گرفته است. آماره t به‏دست آمده با t جدول که با درجه آزادی N-K در سطح اطمینان ۹۵% محاسبه شده مقایسه می‏شود، چنانچه قدرمطلق t محاسبه شده از t جدول بزرگتر باشد، ضریب موردنظر معنادار خواهد بود که دلالت بر وجود ارتباط بین متغیرمستقل و وابسته دارد. همچنین به عنوان روشی جایگزین جهت تصمیم‏ گیری در مورد پذیرش یا رد یک فرضیه براساس مقدار احتمالی یا سطح معناداری نیز عمل شده است. بدین صورت که اگر مقدار احتمال محاسبه شده بزرگتر یا مساوی مقدار خطای نوع اول باشد فرض صفر پذیرفته می‏شود و اگر مقدار احتمال کوچکتر از مقدار خطای نوع اول باشد فرض صفر رد می‎شود.
۳-۱۰ خلاصه فصل
این تحقیق به بررسی تأثیر ترکیب هیات مدیره بر کیفیت گزارشگری مالی و ریسک در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است.در همین راستا، پنج فرضیه تدوین گردید که برای آزمون آنها از مدل رگرسیون استفاده شد و نتایج آنها با بهره گرفتن از نرم افزارهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این فصل ابتدا روش شناسی پژوهش، متغییرها، فرضیه ها، جامعه آماری و حجم نمونه، نحوه جمع آوری داده ها و روش تجزیه و تحلیل داده ها شرح داده شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱ مقدمه
در فصل سوم به معرفی فرضیه‌های پژوهش و متغیرهای مورد نیاز برای آزمون آنها به معرفی جامعه آماری، نحوه انتخاب نمونه‌ها و گردآوری اطلاعات مورد نیاز پرداخته شد، تا بتوانیم تجزیه وتحلیل را انجام دهیم. در تجزیه و تحلیل داده‌ها ابتدا آمار توصیفی متغیرها شامل میانگین، میانه،انحراف استانداردو مینیمم و ماکزیمم محاسبه شده و سپس بوسیله آمار استنباطی کار پردازش اعداد را انجام می‌دهیم تا زمینه برقراری روابط بین داده‌ها وانجام تحلیل‌های علمی به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم شود. برای این کار روش های مختلف آماری در استنتاج‌ها و تعمیم نتایج نقش بسزایی بر عهده دارند. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌ آوری شده و تفسیر آنها و قبول یا رد فرضیه‌های مطرح شده، ابتدا وجود یا عدم وجود رابطه بین متغیرهای پژوهش بررسی می‌شود.
در راستای بررسی و تعیین رابطه (روابط) تعادلی بین چند متغیر اقتصادی سری زمانی از روش آزمون پانل دیتا^[۴۷] استفاده میشود که در چند سال اخیر به سرعت تبدیل به یک ابزار اساسی در برآوردهای الگوهای اقتصادی سری زمانی شده است.
۴-۲ آمار توصیفی
در ابتدا آمارهای توصیفی را بررسی می‌کنیم. آمارهای توصیفی به صورت زیر هستند:
جدول ۴-۱: آمار‌های توصیفی متغیرهای پژوهش

متغیر
میانگین

سازمانی که می‌خواهد از دانش خود، مزیت رقابتی به دست آورد، باید دانش خود را به آن بخش از فضای اطلاعاتی منتقل کند که کمترین میزان بی نظمی و بیشترین میزان ارزش افزوده را در آن منطقه تولید می‌کند.، یعنی منطقه ای که دانش، کدگذاری شده، متمرکز و انتزاعی است. منظور از پویایی چرخه یادگیری، این است که دانش، هرگز نمی‌تواند در یک منطقه از فضای اطلاعاتی متوقف و ساکن بماند، بلکه دائماً در چرخه‌ای از نوآوری و کاربرد حرکت می‌کند. این چرخه مادامی که دانش باید اشاعه داده شود (تا ارزش عملی بسازد)، ادامه می‌یابد. بر این اساس سازمان‌ها موجودات زنده‌ای هستند که باید دائماً خود را با محیط تطبیق دهند. این معنی آن است که استراتژی مدیریت دانش که در موقعیت خاص به کار آمده است، برای موقعیت دیگر لزوماً کارآمد نخواهد بود (بویسوت،۱۹۹۸)

۲-۹-۱-۴. تئوری دانشی سویبی ^[۵۵]:
سویبی در سال ۱۹۹۶، سرمایه هوشمند را از مشخصه‌ های سازمان می‌داند که می‌تواند برای تولید دارایی‌های ارزشمند بکار گرفته شود. سرمایه هوشمند به عنوان دانش، مهارت و توانایی‌هایی است که می‌تواند به ثروت و ارزش‌هایی تبدیل شود که نتیجه آن ارزش آفرینی است. دو رویکرد در این تئوری عبارت‌اند از:

 

• • قائم بر فناوری اطلاعات

 

• • قائم بر انسان

 

در رویکرد قائم بر فناوری اطلاعات دو سطح مختلف بنا شده است. یکی در سطح سازمانی که از طریق مهندسی مجدد حاصل می‌شود و سطح دیگر سطح فردی است که به تخصص‌های فناوری اطلاعات نیاز دارد. ویژگی‌های آن عبارت است از: دو بعدی، سریع، مستقل از فرد، توزیع آسان، آگاه و … . در رویکرد قائم بر انسان نیز در دو سطح بنا شده است. یکی در سطح سازمانی که به نظریه‌های مدیریتی مرتبط می‌شود و سطح دیگر سطح فردی است که به تخصص‌های روانشناسی نیاز دارد. ویژگی‌های آن عبارت است از: پویا، آهسته، چند بعدی، ناخودآگاه، توزیع دشوار، هم وابسته و هم مستقل از فرد و …
همچنین در این مدل نیازهای تعامل در مدیریت دانش بررسی شده است که شامل: شایستگی‌های کارکنان، ساختار درون سازمان و ساختار تعاملات برون سارمانی می‌باشد. (سویبی،۱۹۹۶)
۲-۹-۲. طبقه بندی استراتژی مدیریت دانش بر اساس فرایندهای کسب و کار:
۲-۹-۲-۱. کارل ویگ^[۵۶] و مرکز کیفیت و بهره‌وری آمریکا^[۵۷]
کارل ویگ و مرکز کیفیت و بهره‌وری آمریکا، در مطالعه‌ای، شش استراتژی نوظهور مدیریت دانش را شناسایی کردند. این استراتژی‌ها تفاوت ماهیت و توان سازمان‌ها را بازتاب می‌دهند. این استراتژی‌ها عبارت‌اند از:

 

• • استراتژی مدیریت دانش به مثابه استراتژی کسب و کار: در این استراتژی سازمان رویکردی جامع نگرانه به مدیریت دانش دارد و در این سازمان‌ها، دانش به عنوان یک محصول نگریسته می‌شود.

 

• • استراتژی مدیریت دارایی‌های فکری: این استراتژی بر دارایی‌هایی تمرکز دارد که در هر لحظه می‌توان از آن‌ها بهره‌برداری کرد یا آن‌ها را ارتقاء داد.

 

• • استراتژی مسئولیت دانش شخصی: این استراتژی، کارکنان را حمایت و تشویق می‌کند تا مهارت‌ها و دانش خود را توسعه دهند، همچنین دانش خود را با دیگران به اشتراک گذارند.

 

• • استراتژی خلق دانش: این استراتژی، بر نوآوری و خلق دانش جدید به کمک فرایندهای تحقیق و توسعه تأکید دارد. پیشروان بازار معمولاً این استراتژی را استفاده می‌کنند.

 

• • استراتژی انتقال دانش: این استراتژی بر دریافت دانش از دارندگان آن و به‌گزینی جهت بهبود کیفیت عملیات سازمانی تأکید دارد.

 

• • استراتژی مشتری محور: هدف این استراتژی، استفاده از دانش برای فهم مشتریان و نیازهای آنان و فراهم کردن آن نیازها می‌باشد.

 

مراحل این مدل عبارت‌اند از: خلق ایجاد، در دام انداختن، بسط /تسهیم، تبادل در سطح عمومی، صرف کردن، مبادله /ارتباط و فرهنگ سازی. (ویگ،۲۰۰۰)
۲-۹-۲-۲. استراتژی مک کینزی و شرکا
دی و ندلر از شرکت مک کینزی و شرکا، پنچ استراتژی دانشی را برای شرکت‌های بزرگ معرفی کردند.. این شرکت مشاوره‌ای، نقش زیادی در مدیریت دانش و از جمله خلق، ذخیره‌سازی و انتشار آن داشته است. این استراتژی‌ها عبارت‌اند از:

 

• • توسعه و انتقال بهترین عمل: تمرکز این استراتژی نظیر استراتژی انتقال دانش ویگ، بر شناسایی بهترین عمل درون سازمان و اشاعه آن در تمام شبکه‌های کاری و موقعیت‌ها است.

 

• • خلق یک کاربرد جدید از دانش رسمی سازمان: این رویکرد بر این اساس قرار دارد که یک سازمان، ممکن است دانشی داشته باشد که بتواند از آن در جای دیگر و به شیوه‌ای دیگر استفاده کند. به عبارت دیگر این استراتژی به سازمان‌دهی مجدد دانش اشاره دارد.

 

• • شکل دادن به استراتژی سازمان حول محور دانش: این استراتژی اولین بار، بر اساس تجربه شرکت مونسانتو شناسایی شد. این شرکت، شامل دو گروه صنعتی می‌شد: یکی تولید کننده مواد شیمیایی که بر استراتژی به‌گزینی تمرکز داشت و دیگری فعال در زمینه محصولات غذایی که بر استراتژی خلق دانش تمرکز داشت. با توجه به تفاوت در استراتژی‌های دانشی این دو گروه، تصمیم به فروش واحد تولید کننده مواد شیمیایی می کند.

 

• • ترویج و تجاری‌سازی نوآوری: این استراتژی، مانند استراتژی خلق دانش که توسط ویگ شناسایی شد، بر تثبیت موقعیت رقابتی یک سازمان به وسیله افزودن بر نوآوری‌های تکنولوژی و کاستن از فاصله زمان تولید محصول جدید تا عرضه به بازار تمرکز دارد.

 

• • خلق استاندارد به وسیله علنی سازی دانش انحصاری: گاهی شرکت‌ها برای آن دانش اختصاصی خود را محفوظ بدارند، آن را علنی می‌کنند تا هم این دانش مشمول قوانین مالکیت معنوی شود و هم تبدیل به استانداردهایی در صنعت شود و بدین وسیله برای شرکت، سودآور می‌شود (فرقانی،۱۳۸۹).

 

با توجه به نقش مهم افرادی که در حال استخدام در شرکت می‌باشند، مک کینزی شیوه‌های خاص برای مصاحبه و شناسایی و گزینش عناصر تیزهوش و کنجکاو و دانش طلب طراحی کرده است.
۲-۹-۳. طبقه بندی استراتژی مدیریت دانش بر اساس نتایج نهایی:
۲-۹-۳-۱. طبقه بندی تریسی و ویرسما بر اساس حوزه ارزشی:
تریسی و ویرسما سه حوزه ارزشی را به عنوان شیوه‌ای برای تمرکز بر فعالیت‌های سازمان مطرح کردند. سازمان‌های موفق تمام تلاش‌های خود را به جای هر سه حوزه، معطوف یکی از این حوزه‌ها می‌کنند و در آن، تعالی می‌جویند و به فکر تعالی در همه این سه حوزه نیستند، زیرا ممکن است نتوانند حتی در یکی از این حوزه‌ها تعالی جویند. این سه حوزه عبارت است از: مجاورت با مشتری، پیشتازی در محصول و تعالی عملیاتی. این سه حوزه از این حقیقت که ارزش از تعادل بین سه مقوله متضاد یعنی کارآمدی محصول، کیفیت و قیمت حاصل می‌شود، پیروی می‌کند. همیشه یک ناسازگاری ذاتی بین این سه حوزه ویژگی محصول وجود دارد که این ناسازگاری، سازمان‌ها را ملزم می‌کند که فقط بر تعالی در یکی از این سه حوزه تمرکز کند. در هر کسب و کاری عنصر، نوع کسب وکار، محصولات و مشتریان در رقابت تأثیر دارد. برخی از سازمان‌ها با تمرکز بر رابطه‌شان با مشتریان، بر رضایت و وفاداری مشتریان خود را افزایش می‌دهند. برخی دیگر با تمرکز بر محصولاتشان، دائماً محصولات جدید را وارد بازار می‌کنند و برخی دیگر هم با تمرکز بر فرایندهای داخلی خود، هزینه‌ها کاهش و کارایی را افزایش می‌دهند (فرقانی،۱۳۸۹).
۲-۹-۳-۲. استراتژی دانشی زک:
میکل زک، معتقد است با داشتن منابع برتر فکری، سازمان می‌تواند درک چگونگی بهره‌برداری و توسعه منابع خود را بهتر از رقبا، حتی اگر برخی یا همه این منابع منحصر به فرد نباشند، بدست آورد. به عبارت دیگر این مدل چارچوبی ارائه کرد که به سازمان‌ها کمک می‌کند که ارتباطی آشکار بین موقعیت رقابتی و استراتژی مدیریت دانش خود برای حفظ یا تثبیت مزیت رقابتی خود برقرار کنند. این مزیت رقابتی را می‌توان بر اساس درجه نوآوری که برای سایر بخش‌های سازمان ایجاد می‌کند، به سه دسته کلیدی، پیشرفته و نوآورانه تقسیم کرد. سازمان‌ها باید به دنبال زمینه‌های آموزش و تجربه باشند تا به طور بالقوه به دانش موجود، بروز شود و با ترکیب دانش موجود در سازمان، هم افزایی دانش ایجاد شود.
دانش کلیدی، سطح پایه‌ای از دانشی است که برای تمام اعضای سازمان لازم است. این دانش، مزیت رقابتی، خلق نمی‌کند اما دانشی است که برای کارکردهای تمام واحدهای سازمان لازم است.
دانش پیشرفته، برای سازمان مزیت رقابتی خفیفی ایجاد می‌کند. این دانش، دانش ویژه‌ای که باعث تمایز بین سازمان و رقبایش می‌شود.
دانش نوآورانه، دانشی است که سازمان را توانا می‌سازد که پیشرو بازار باشد. این دانش، به سازمان این امکان را می‌دهد که ابتکار عمل به خرج دهد و تمایزی آشکار با سایر سازمان‌ها پیدا کند.
زک برای شناسایی خلاء های دانشی سازمان، بهره‌برداری از ماتریس تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها ^[۵۸]را پیشنهاد می‌کند. این ماتریس پایه‌ای برای توصیف یک استراتژی دانش را فراهم می‌کند و به سازمان در جهت مشخص ساختن نقاط ضعف دانشی و نقاط قوت و موقعیت رقبا کمک می‌کند. زک دو بعد را معرفی کرد:

 

• • اکتشاف در مقابل بهره‌گیری: اکتشاف، درجه‌ای است که سازمان باید در حوزه‌ای خاص دانش خود را تقویت نماید و بهره‌گیری فرصتی است که سازمان برای استفاده از دانش موجود اما بلااستفاده خود، می‌تواند اقدام نماید.

 

• • دانش داخلی در مقابل دانش خارجی: این بعد مشخص می‌کند که آیا دانش در درون مرزهای سازمان موجود می‌باشد یا خیر. برخی از سازمان‌ها در کسب دانش، بیشتر بیرون محورند، یعنی به دنبال ذنش در کتاب‌ها، دانشگاه‌ها، مشاوران و مشتریان می‌گردند. و برخی دیگر درون محورند، یعنی دانش و تجارب منحصر به فردی را درون خود می‌سازد که برای رقبا سخت است که آن‌ها را تقلید کنند.

 

زک با ادغام این دو بعد، چنین تفسیر می‌کند که سازمان‌هایی که بیشتر بهره گیرنده از دانش داخلی هستند، در مدیریت دانش، استراتژی محافظه کارانه دارند در حالیکه سازمان‌هایی که دانش خارجی را اکتشاف می‌کنند، در مدیریت دانش هجومی تر عمل می‌کنند. زک معتقد است که سازمان‌ها پس از بررسی موقعیت دانش رقابتی فعلی شرکت، می‌تواند با تجزیه و تحلیل فاصله از هدف خود و تعیین. شکاف بین آنچه شرکت باید انجام دهند و آنچه در آن در واقع است، استراتژی مناسب خود را برگزیند. (زک،۱۹۹۹)
۲-۹-۴. طبقه بندی استراتژی مدیریت دانش بر اساس مدیریتی:
۲-۹-۴-۱. طبقه بندی بهات:
هدف از این طبقه بندی، در نظر گرفتن انگیزه برای کارکنان است تا به صورت مرتب دانششان را در تعامل با خبرگان و متخصصین به روز نگه دارند. شکل ۲-۵ نشان می‌دهد که چگونه یک سازمان می‌تواند انواع مختلف دانش را مدیریت نماید تا در فرایند ایجاد، خلق، تصرف، تسخیر، توزیع و استفاده از دانش جهت تکمیل وظیفه، موفق عمل کند (بهات،۲۰۰۲، ص ۳۶).
کارهای غیر عادی و نامعین
ایجاد تعادل میان تخصص موجود و خلاقیت
۲
جلسات غیر رسمی، گروه‌های خبریاینترنتی، دیگر روش‌ها جهت همکاری میان کارکنان
۳
ماهیت فعالیت‌ها
بر اساس توانمند سازی و ایجاد شغل خاص و آموزش‌های حین کار
۱
بازنگری دوره ای، اصلاح و بازبینی قوانین، رویه‌ها و خط مشی فعلی
۴

 

مرحله اول : ارسال حضوری

۱۰۴

۸۰ ۹۲/۷۶

۲۴ ۰۸/۲۳

 

مرحله دوم : ارسال حضوری

۲۴

۲۴ ۱۰۰

 

 

 

۳-۵-روایی ابزار پژوهش
مقصود از روایی آن است که آیا ابزار اندازه گیری می تواند خصیصه و ویژگی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه گیری کند یا خیر؟( خاکی، ۱۳۸۸،ص ۲۴۴).

برای تعیین روایی پرسشنامه، پس از بررسی و تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای، پرسشنامه ای با نظر و مشورت اساتید راهنما و همچنین برخی دیگر از اساتید صاحب نظر روایی پرسشنامه تأیید شد.
پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی این پرسشنامه توسط حسن اسلامی (۱۳۸۶)، ترجمه و در تحقیقات مختلفی در داخل کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است و دارای روایی و پایایی مناسبی است.
برای سنجش سرمایه روانشناختی از پرسشنامه سرمایه روانشناختی PCQ استفاده شد(لوتانز، ۲۰۰۷). این پرسشنامه از مقادیر استاندار شده که به طور وسیعی برای ساختارهایی که امید، تاب آوری، خوش‌بینی و خودکارآمدی را می‌سنجند مورد استفاده قرار گرفته است و قابلیت اعتبار و پایایی این خرده مقیاس‌ها نیز اثبات شده است.
برای سنجش توانمندسازی روانشناختی از پرسشنامه استاندارد توانمندسازی روانشناختی اسپریتز در ۵ بعد استفاده شد که قبلا روایی آن تائید شده است( عبدالهی ۱۳۸۴).
برای سنجش رفتار تسهیم دانش از پرسشنامه استاندارد تسهیم دانش _ الگوی آجزن استفاده شد که روایی آن قبلا تائید شده است.
هدف از ارزیابی روایی اساسی ارزیابی این است که پرسشنامه در سنجش آن چیزی که طراحی شده موفق عمل کرده یا نه؟
۳-۶- پایایی ابزار پژوهش
پایایی نشان دهنده این است که تا چه اندازه فردی در نمرات آزمون در تفاوت های واقعی در ویژگی مورد نظر قابل استفاده است ( ستاری ، ۱۳۷۱).
تمامی پرسشنامه های استفاده شده استاندارد بوده و از پایایی قابل قبولی برخوردار می باشند.
پایایی پرسشنامه توانمندسازی اسپریتز توسط عبدالهی (۱۳۸۴) با آزمون آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از نرم افزارspss مقدار ۹۱/۰ بدست آمده است.
پایایی پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز توسط هاشمی نصرت آباد، باباپورخیرالدین و بهادری خسروشاهی (۱۳۹۰) با آزمون آلفای کرونباخ ۸۵/۰ بدست آمد.
پایایی پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی در پژوهش پور سلطانی زرندی و همکاران (۱۳۹۲) با مطالعه آزمایشی روی ۳۰ نفر از معلمان تربیت بدنی شهر مشهد پایایی درونی پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ ۷۶/۰ بدست آمد.
پایایی آزمون از طریق محاسبه آلفای کرونباخ. میزان آلفای کرونباخ به شرح جدول ذیل بدست آمده است.
جدول شماره (۳-۲)- همسانی درونی خرده مقیاس های آزمون با بهره گرفتن از ضزیب آلفای کرونباخ

 

خرده مقیاس

تعداد سوالات

آلفای کرونباخ

 

رفتار شهروندی سازمانی

۱۴

۷/۰

 

توانمندسازی روانشناختی

۱۵

۸۹۱/۰

 

از قرآن کریم استفاده می شود در هر زمان حضور حجت الهی الزامی است.
روش تحقیق
روش این تحقیق، کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی است.
یعنی اطلاعات مورد نیاز برای نگارش این پایان نامه به روش کتابخانه ای جمع آوری و با روش تحلیلی مورد مقایسه، دسته بندی و استنتاج قرار گرفته اند.

ﺗﻼش ﻫﺎى اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ:
مراجعه به فرهنگ موضوعی قرآن برای استخراج آیات مربوطه.
مطالعه اجمالی کتب مختلفی که در رابطه با موضوع نگارش یافته است.
مراجعه به تفاسیر مختلف شیعه برای فهم بهتر آیات مورد بحث.
ترتیب و تقریبا دسته بندی آیات.
مراجعه به بعضی کتاب هایی که در رابطه با آیات انتخاب شده، سخن گفته اند.
نگارش مطالب هر فصل با توجه به عناوین انتخاب شده.

تعریف مصطلحات
۱-۷-۱٫ حجت
«حجت» از ریشه «حجّ» مشتق شده است به معنای قصد. «به حج خانه خدا هم که حج گفته می شود بدین مناسبت است که قصد به خانه خدا برای انجام مناسک در آن ملحوظ شده است. بنابراین حجت از آنجاکه مورد قصد است و با آن می توان به حق مطلوب رسید برگرفته از همین معناست.^[۱]»
«حجت دلالتى است روشن بر اساس راه مستقیم با قصد و هدف مستقیم و چیزی که بر صحّت و درستى یکى از دو نقیض اقتضاء و حکم مى‏کند. خداى تعالى می فرماید: «لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّهٌ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا^[۲]»؛که در آیه اخیر احتجاج و دلیل آوردن ستمگران را علیه مؤمنین مستثنى از حجّت و دلیل قرار داده است و اشاره است بر اینکه سخن و حجّت آنها اصولا حجّت نیست‏.^[۳]»
قرآن کریم می فرماید:
«قل فلله الحجه البالغه^[۴]؛ بگو برای خدا دلیل رسا و قاطع است .««حجت بالغه» یعنی دلایل خداوند برای بشر بسیار روشن و رساست به گونه ای که جای هیچگونه تردید برای افراد باقی نمی گذارد. «از امام صادق(ع) سؤال شد معنای آیه چیست؟ حضرت فرمود: خداوند در روز رستاخیز به بنده خویش می گوید بنده من آیا می دانستی و گناه کردی؟ اگر بگوید آری می فرماید چرا به آن چه می دانستی عمل نکردی و اگر بگوید نمی دانستم می گوید چرا یاد نگرفتی تا عمل کنی؟ در این موقع فرد می ماند این همان حجت بالغه است.^[۵]» در زبان فارسی هم این واژه به این معنا تفسیر شده که: آنچه با آن بتوان ادعائی را اثبات کرد، دلیل، برهان.^[۶]
اقسام و انواع حجت های الهی
خداوند برای انسان دوحجت قرار داده است یکی حجت باطنی است که همان عقل است که او را دعوت به اطاعت از خداوند و بندگی می نماید و حجت دوم انبیاء و رسل و امامان آنها هستند. حضرت امام کاظم(ع) فرمودند:
«یا هشام ان للّه علی الناس حجّتین حجه ظاهره و حجه باطنه فامّا الظاهره فالرسل و الانبیاء و الائمه و امّا الباطنه فالعقول^[۷]» ای هشام خدا بر مردم دو حجت دارد حجت آشکار و حجت پنهان، حجت آشکار رسولان و پیغمبران و امامانند و حجت پنهان عقلهای آنهاست.
به عبارتی می توان حجت های الهی را از نقطه نظری به دو قسم تقسیم کرد: حجت های تکوینی و حجت های تشریعی. حجت های تکوینی نیز به دو قسم تقسیم می شوند. حجت های عمومی و حجت های خصوصی. حجت های عمومی تمام کائنات و موجودات عالم را شامل می شود. مهم ترین حجت خصوصی که تمام حجت های دیگر را نیز شامل می شود عقل است.
حجت های تشریعی نیز شامل انبیا و ائمه (علیهم السلام) و کتب آسمانی است.
پیامبران و اوصیای آن‌ها از این جهت حجت نامیده شده ­اند‌ که خداوند به وجود آن‌ها بر بندگان خود احتجاج کند و نیز از این جهت که آنها دلیلند بر وجود خدا و گفتار و کردارشان دلیل است بر نیاز مردم به قانون آسمانی.^[۸]
۱-۷-۲٫ رسول
«رسول» از ریشه «رِسْل‏» مشتق شده است به معنای برانگیخته شدن توأم با آرامش و نرمى. بنابراین رسول یعنی کسی که با آرامش حرکت می کند و عجله در کار او وجود ندارد. و از این واژه گاهى معنى رفق و مدارا از آن تصوّر مى‏شود، مى‏گویند: عَلَى‏ رِسْلِکَ‏: در وقتى که کسى را به مهربانى و آرامش امر کنى بکار مى‏رود و گاهى فقط در معنى برانگیخته شدن است و واژه- رسول- از آن مشتقّ شده است و گاهى در باره رسالت و رساندن و تبلیغ زبان بکار مى‏رود.^[۹]»
«در اصطلاح متکلمین اسلامی، رسول کسی است که خداوند او را نزد خلق فرستد تا احکام خدا را به امت تبلیغ کند. خداوند به رسول بی واسطه بشری، خبر می دهد؛ اعم از اینکه خبر دادن به الهام باشد یا به وحی، در خواب باشد یا بیداری، با رؤیت باشد یا نه. کلمه رسول مکررا در قرآن مجید آمده است که در مواردی مراد وجود مقدس حضرت محمد (ص) و در مواردی هم مراد وجود پیامبرانی چون: نوح، لوط، شعیب، صالح، هود، اسماعیل، موسی، عیسی است که جمیع اینان نزد مسلمین انبیا خوانده می شوند.^[۱۰]»
بنابراین رسول به معنی فرستاده شده است. جمع رسول، رسل است و مراد از آن در قرآن مجید اکثرا پیامبران هستند و لی گاهی از آن ملائکه مراد است. مانند آیه هشتاد و یکم سوره هود که می فرماید:
«قَالُواْ یَالُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّکَ لَن یَصِلُواْ إِلَیْک؛ (فرشتگان عذاب) گفتند:اى لوط! ما فرستادگان پروردگار توایم.»
۱-۷-۳٫ نبی
«نبی از لحاظ لغوی ممکن است دو ریشه داشته باشد:
نبأ: به معنای پیام مطلق یا پیام مهم که با توجه به این ریشه معنای نبی «پیام آور یا پیام مهم آور» می شود.
نبوه: به معنی بلندی و ارجمندی مقام و مکان است. به محل مرتفع در زمین نباوه گفته می شود. بنابراین به جهت رفعت معنوی انبیاء بر دیگر افراد بشر سمت آنها را نبوت خوانده اند.^[۱۱]»
«نبی انسانی است که بدون واسطه انسان دیگر از جانب خدا خبر آرد، خواه دارای شریعتی باشد مانند حضرت محمد(ص) یا از خود شریعتی نداشته باشد و شرایع پیش از خود را ابلاغ کند مانند حضرت یحیی(ع). بنابراین فرق میان نبی و رسول آنست که رسول باید دارای شریعت بوده خواه ابتدائی مانند حضرت آدم (ع) یا ناسخ شریعت پیشین مانند حضرت محمد(ص) و در نبی چنین شرطی نیست. و دیگر اینکه نبی کسی است که تکالیف خود را در خواب می بیند و صدا را می شنود و لی ملک آورنده پیام را نمی بیند.^[۱۲]»
امّا فرق دیگری که بین رسول و نبی وجود دارد این است که به اصطلاح در مفهوم رسالت معنای اضافه‏ای وجود دارد به این معنا که رسول به کسی گفته میشد که علاوه بر تلقّی وحی از سوی خداوند مأمور ابلاغ آن به انسان‏ها نیز بوده است به عبارت دیگر نبی مفهومی عام و رسول مفهوم خاص است و بین این دو مفهوم از نظر منطقی عموم و خصوص مطلق است.
۱-۷-۴٫ امام
۱-۷-۴-۱٫ امامت در لغت
امامت از نظر لغت به معنای رهبری و پیشوایی است :
«قوم را امامت کرد و بر قوم امامت کرد؛ یعنی بر آنها پیش افتاد، امامت به همین معناست، و امام کسی است که گروهی به او اقتدا کنند؛ اعم از اینکه در راه هدایت باشد یا گمراهی.»^[۱۳]
«الإِمام‏: کلُّ من اقتُدِى به و قُدِّم فى الأمور؛ امام کسی است که به او اقتدا می‌شود، و در امور، پیشوای مردم قرار می‌گیرد.»^[۱۴] واژه امام در قرآن کریم به پنج معنی آمده است:^[۱۵] پیشرو،^[۱۶] نامه^[۱۷]، لوح محفوظ،^[۱۸] تورات،^[۱۹] و راه روشن.^[۲۰] و نیز گفته اند: امامت به معنای پیشوایی، رهبری است و هر کس که متصدی رهبری گروهی شود «امام» نامیده می‌شود، خواه در راه حق باشد، یا باطل.^[۲۱]
۱-۷-۴-۲٫ امامت در اصطلاح
۱-۷-۴-۲-۱٫ امامت‏ در اصطلاح اهل سنت
جرجانی در تعریف امام می‌نویسد: «امام شخصی است که ریاست عام دین و دنیا را دارد^[۲۲].» قاضی عبدالجبار نیز می‌گوید: « امام از نظر شرع، کسی است که بر امت ولایت دارد و در امور آنان تصرف می‌کند؛ آنگونه که بالای دست او دستی نباشد.^[۲۳]» قاضی ایجی در باره شرایط امامت می‌نویسد: جمهور معتقدند که امام باید در اصول و فروع مجتهد باشد تا بتواند امور دین را به پا دارد و بر عقاید دینی برهان اقامه نماید و شبهات را حل کند و در حوادث بدون کمک دیگران فتوا دهد؛ زیرا مهمترین چیزی که از امامت مقصود است، حفظ عقاید و فیصله دادن محاکم و رفع دعاوی است، و این امور بدون اجتهاد در اصول و فروع تمام نمی شود.^[۲۴]
۱-۷-۴-۲-۲٫ امامت در اصطلاح شیعه
سید مرتضی در تعریف امامت می‌نویسد: الامامه ریاسهٌ عامّهٌ فی الدین بالاصاله لا بالنیابه عمن هو فی دار التکلیف^[۲۵]؛ «امامت، ریاست عام دینی است که شخص از ناحیه خدای تعالی، نه به نیابت از مکلفان، آن را دارا می‌شود.» علامه بزرگوار حلی، در کتاب «الالفین»، امام را چنین معنا کرده: امام، انسانی است که بالاصاله عهده دار مسئولیت‌های عمومی در امور دین و دنیا، در عالم تکلیف است^[۲۶].

ردیف

محقق یا محققان

عنوان تحقیق

 

۱

خانمحمدی و محمدی، ۱۳۸۵

طراحی مدل ارزیابی اثربخشی رسانه­های تبلیغاتی بر رفتار مصرف کننده

 

نتایج تحقیق: تبلیغات یکی از عوامل حیاتی در موفقیت یک سازمان است، به طوری که تدوین برنامه ­های تبلیغاتی بایستی با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در فرایند تصمیم ­گیری خرید مصرف کننده - از جمله عوامل آمیخته بازاریابی، عوامل محیطی مانند عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و موقعیتی جامعه، خصوصیات فردی مصرف کننده یا عوامل روانی و شخصی و اهداف بازاریابی سازمان-انجام شود. در این مقاله یک مدل دینامیک برای ارزیابی اثربخشی رسانه­های تبلیغاتی بر رفتار مصرف کننده ارائه شد. در این مدل برنامه­ ریزی تبلیغات بر اساس شناسایی عوامل درونی و بیرونی سازمان و تاثیرات متقابل آنها بر یکدیگر با نظر خواهی از خبرگان و با بهره گرفتن از مفاهیم منطق فازی اجرا گردید. به منظور تخصیص بهینه بودجه به رسانه­های تبلیغاتی از یک مدل تصمیم ­گیری چند شاخصه نیز استفاده شد.

 

۲

صنایعی و شافعی، ۱۳۸۹

تحلیل و پیش ­بینی رفتار خرید مشتری­ها براساس تئوری کارکردی نگرش

 

نتابج تحقیق: یافته­های پژوهش نشان داد بر حسب تئوری کارکردی نگرش، نگرش هر فرد کارکردهای دانشی، ارزشی، انتفاعی و تدافعی دارد. مشتری­ها کالایی را می­خرند که با باورهای فردی و ارزش­های اجتماعی یا فردی­شان همخوانی داشته باشد و به طور کارآمد برای فرد سودآوری داشته و بتواند از هویت فردی و جمعی­اش دفاع کند. ازطرفی این چهار عامل نیز به نوبه خود به طور قابل ملاحظه­ای از عوامل فردی مانند انگیزه، شخصیت، هیجان و… تأثیرپذیرند.

 

۳

جلیلیان و همکاران، ۱۳۹۱

تأثیر تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر قصد خرید

 

نتایج تحقیق: این مقاله به بررسی تأثیر تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر قصد خرید مصرف­ کنندگان ازطریق ارزش ویژه برند مبتنی بر مشتری در میان دانشجویان پرداخته است. یافته­های پژوهش نشان داد تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر ابعاد ارزش ویژه برند؛ ابعادارزش ویژه برند به جز بعد آگاهی از برند بر قصد خرید و تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی ازطریق ارزش ویژه برند بر قصد خرید اثر می­ گذارد.

 

۴

صحت و همکاران، ۱۳۹۱

بررسی نقش اصلی تبلیغات در صنعت بیمه

 

نتایج تحقیق: در این مقاله به ذکر این نکته پرداخته شد که شرکت­های بیمه به مسائل بازاریابی و تبلیغات توجه زیادی نمی­کنند. در این مقاله سعی شد تا نقش تبلیغات در توسعه صنعت بیمه بررسی شود و از حوزه بازاریابی و تبلیغات و نیز آمیخته بازاریابی به صنعت بیمه نگاه شده است. نتایج این پژوهش گویای این بوده است که در زمینه تبلیغات بیمه فعالیت­های گسترده­ای صورت نگرفته واگر هم در این رابطه تبلیغاتی صورت گرفته به صورت کلی بوده است و دیگر اینکه باید به هر سه جنبه اصلی تبلیغات یعنی آگاهی دهنده، ترغیب کننده و یادآوری کننده در صنعت بیمه توجه نمود.

 

۵

حیدرزاده و حسنی­پارسا، ۱۳۹۱

بررسی تاثیر ارزش­های لذت­جویانه بر رفتار خرید مصرف­ کنندگان

 

نتایج تحقیق: در این پژوهش به بررسی تاثیر ارزش­های لذت­جویانه بر گرایش فایده­باور، نوطلبی، آگاهی از نام و نشان تجاری (برند)، واکنش به محرک­های ترفیعات و ترجیح دادن برندهای خارجی و همچنین نقش تعدیل کننده درآمد شخصی بر ارتباط بین ارزش­های لذت­جویانه و آگاهی از نام و نشان تجاری، پرداخته شد. بر اساس یافته­های پژوهش، با افزایش ارزش­های لذت­جویانه، گرایش مصرف­ کنندگان به سمت ارزش­های فایده­باور کاهش می­یابد. همچنین ارزش­های لذت­جویانه تاثیر مثبتی بر افزایش نوطلبی، آگاهی از نام و نشان تجاری (برند) واکنش به محرک­های ترفیعات و ترجیح دادن برندهای خارجی دارد. از طرف دیگر، درآمد شخصی به عنوان متغیر تعدیل کننده بر ارتباط بین ارزش­های لذت­جویانه و آگاهی از نام و نشان تجاری (برند)، یر مثبت می­ گذارد.

 

۶

دروی، ۱۳۹۱

نقش پیام تبلیغاتی رسانه بر روی رفتار مصرف کننده