• سیلیکاژل

جاذب های رطوبت

آب میوه ها، تنقلات سرخ کردنی، ماهی، محصولات غلاتی،مرغ، محصولات لبنی

• سلولز تری استات

• کاغذ استیلیتد

• سیتریک اسید

• نمک فروس/آسکوربات

• کربن فعال/ خاک رس/ زئولیت ها

جذب کننده های عطر و طعم

وعده های غذایی آمده مصرف، نوشابه ها، محصولات گوشتی

• برخی پلاستیک ها

• ظروف دارای دیواره دو جداره

• گازهای سرمازا(فرتون ها)

• آهک/آب

• آمونیوم نیترات/آب

بسته بندی های کنترل کننده دما

از سیستم­های مهم بسته بندی فعال که در حال حاضر مورد استفاده قرار می­گیرند می­توان به سیستم­هایی نظیر جاذب­های اکسیژن(OS^[1])، جاذب­ها و منتشرکننده های دی اکسیدکربن، جاذب­های رطوبت، جاذب­های اتیلن و منتشرکننده­های اتانول اشاره کرد. سیستم­های منتشرکننده و جاذب طعم، نشانگرهای دما-زمان و فیلم­های حاوی مواد ضد میکروبی نیز از ­انواع ­دیگر ­این ­سیستم ها­ هستند[۴].
با توجه به تنوع مواد غذایی و دارویی و همچنین پیشرفت علم و فناوری در فرایند و تولید انواع بسته بندی، تولید بسته بندی های فعال و هوشمند با فرمولاسیون جدید در صنایع مختلف توسعه یافته است. در این میان استفاده از مواد جاذب در بسته بندی که نوعی از بسته بندی فعال می باشد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا امروزه در صنایع مختلف بسته بندی در کشورهای بزرگ جهان ازجمله اروپا، آمریکا و ژاپن از بسته­بندی­های فعال و هوشمند استفاده شایان می­ شود[۴, ۷, ۸].

• جاذب های اکسیژن

کنترل سطح اکسیژن در بسته بندی مواد غذایی حائز اهمیت است، زیرا سطوح بالای اکسیژن موجود در بسته بندی­ های موادغذایی و همچنین اکسیژنی که بعدا وارد بسته می­ شود، می ­تواند رشد میکروبی، ایجاد طعم و بوی نامطلوب، تغییر رنگ و افت ارزش غذایی را به همراه داشته باشد که به نوبه خود باعث کاهش قابل توجه در ماندگاری مواد غذایی می­گردد. کاهش سرعت رشد باکتری های هوازی برای افزایش ماندگاری فرآورده های شیر و محصولات فریزری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین برای جلوگیری ازآسیب های احتمالی به مواد غذایی، استفاده از روش هایی جهت کاهش سرعت فساد یا تخریب اجزای تشکیل دهنده آنها مانند روغن­ها، چربی­ها، رنگدانه ها و ویتامین­ها ضروری است. اگر چه موادغذایی حساس به اکسیژن می­توانند به روش های جو یا خلا بسته بندی گردند، چنین روش هایی همواره خروج کامل اکسیژن را فراهم نمی­کنند. لذا بدین منظور سیستم های جاذب می توانند به شکل مناسب به منظور خروج کامل اکسیژن پس از بسته بندی تحت خلا، مورد استفاده قرار گیرند. با بهره گرفتن از جاذب های اکسیژن درون بسته بندی از تغییرات کیفی در مواد غذایی حساس جلوگیری می­ شود[۸].

برای حذف یا کاهش مقدار اکسیژن موجود در بسته غذایی به هنگام بسته بندی روش های زیادی اعمال می­ شود مثل پرکردن تحت خلا، تزریق گاز خنثی، داغ پرکردن، بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده و …. ، ولی این روش ها نتوانسته اند اکسیژن را بطور کامل از بسته حذف نمایند و معمولا ۱/۰ تا ۲ درصد اکسیژن در بسته باقی می ماند[۱۰]. از این رو جهت کنترل میزان اکسیژن، می­توان از سیستم های بسته بندی تحت خلأ، بسته بندی تحت اتمسفر تغییر یافته (MAP^[2]) و سیستم های جاذب اکسیژن در بسته بندی مواد غذایی استفاده کرد. در مقایسه روش های مذکور، روش استفاده از جاذب­های اکسیژن در حذف کامل اکسیژن درون بسته، بهتر عمل می­ کنند. به عبارت دیگر فناوری­های دیگر، قادر به حذف اکسیژنی که از لفاف های بسته بندی نفوذ می کند و یا اکسیژنی که درون گوشت یا بین قطعات آن به دام افتاده، نیست در حالی که جاذب های اکسیژن بخوبی باقیمانده اکسیژن را حذف می­ کنند.
اصطلاح جاذب اکسیژن به موادی اطلاق می­ شود که در داخل بسته قرار داده می­ شود و به صورت شیمیایی و یا آنزیمی با اکسیژن واکنش داده و غلظت اکسیژن داخل بسته را به کمتر از ۰۱/۰ درصد کاهش داده و در همین سطح حفظ می­ کند. همچنین جاذب های اکسیژن می­توانند از طریق ایجاد اختلاف فشار جزیی- پدیده انتشار- اکسیژن موجود در بافت ماده غذایی که وارد فضای داخل بسته بندی شده را حذف نمایند. جاذب ها سریع عمل نموده و قادر به حذف حجم زیادی از اکسیژن هستند[۱۱].
البته وجود اکسیژن در بسته همیشه نا مطلوب نیست، مثلا بسته بندی های میوه­جات و سبزیجات تازه باید تا حدودی نفوذپذیر به اکسیژن باشد تا میوه یا سبزی تنفس نماید. در غیر این صورت میوه یا سبزی به جای تنفس عمل تخمیر انجام داده و ترکیبات الکلی که طعم ترشیدگی به ماده غذایی می دهند، تولید می­ شود.
مواد جاذب اکسیژن در محصولاتی که نیاز به محافظت در برابر اکسیژن را داشته، توسط تولیدکنندگانی که قصد جایگزینی بسته بندی­های شیشه ای و فلزی را با بس
ته بندی­های پلاستیکی دارند، استفاده می­ شود. موادی مانند شیشه، فلزات، اتیلن وینیل الکل، پلی وینیل دی کلراید، می­توانند سدی را جهت جلوگیری از نفوذ اکسیژن محیط بیرونی به داخل بسته بندی ایجاد نمایند. این در حالیست که مواد جاذب اکسیژن، یک سد فعال را به بسته بندی اهدا می­ کنند که باعث جذب اکسیژن در فضای داخل بسته بندی، اکسیژن مانده در داخل محصول و یا اکسیژنی که به مرور زمان از دیواره های بسته بندی وارد بسته بندی شده است، می شوند[۸].
ماده بسته بندی باید نفوذپذیری کمی نسبت به اکسیژن داشته باشد در غیر این صورت جاذب اکسیژن سریعا اشباع می­گردد. اتیلن وینیل الکل فیلم مناسبی برای این منظور می باشد[۱۹]. تقریبا همه بسته هایی که بصورت غیر قابل نفوذ به اکسیژن بسته بندی شده اند، نیز اندکی نفوذ پذیر بوده و اکسیژن می تواند از مسیرهای زیر وارد بسته غذایی گردد[۱۲]:

• نفوذ از مواد پلاستیکی موجود در درب قوطی و واشر درب ظروف شیشه ای.

• حفره­ها و ترک­های موجود در فویل های آلومینیومی و سایر مواد بسته بندی.