(۱-۱۵)
از مجموع دو رابطهی (۱-۱۴) و (۱-۱۵) میتوان ضریب پوسته را بهدست آورد [۱۸].
تعیین : اگر زمان تولید قبل از بستهشدن چاه کم باشد، با فرض اینکه افت فشار ایجاد شده به مرز مخزن نرسیده است از برونیابی نمودار نیمه لگاریتمی میتوان مقدار فشار اولیهی مخزن را بهدست آورد.
اگر در زمان تولید افت فشار به مرز مخزن رسیده باشد ( بهسمت یک میل کند) هر قدر هم زمان بستن چاه طولانی باشد باز هم به فشار اولیه نمیرسد -مگر اینکه آبده بسیار قوی داشته باشد- فشار بهدست آمده ٭ Pمیباشد حالت مذکور در شکل(۱-۶) نشان داده شدهاست [۱۸].
شکل(۱- ۶): برونیابی نمودار هرنر برای بهدست آوردن P* [۱۹]
ب- روش MDH
این روش زمانی کاربرد دارد که زمان تولید نسبت به زمان بسته ماندن چاه طولانی باشد. بهعبارت دیگر در زمان تولید افت فشار به مرز مخزن رسیده باشد. برای حالت مذکور معادلهی (۱-۱۶) کاربرد دارد.
(۱-۱۶)
با توجه به معادلهی (۱-۱۶) و از طریق رسم اختلاف فشار بر حسب log∆t میتوان مقدار تراوائی و هدایت چاه را بهدست آورد [۲۰-۱۸].
۱-۵-۲-۳-۲- آزمایش کاهش فشار(جریانی)
آزمایش جریانی عکس آزمایش خیزش فشار میباشد. در این آزمایش چاه بستهشده را با دبی ثابت برای تولید بازکرده و سپس اطلاعات فشار در برابر زمان ثبت میکنند. این آزمایش معمولا بلافاصله بعد از آزمایش خیزش فشار انجام میشود [۱۹].
نحوهی تغییرات فشار نسبت به زمان در آزمایش جریانی در شکل (۱-۷) نشان دادهاست. از این شکل کاملاً واضح است که در آزمایش جریانی، فشار تهچاه در طول زمان، بهطور پیوسته کاهش مییابد.
شکل(۱- ۷): نمودار تغییر فشار نسبت به زمان در آزمایش جریانی [۱۴]
معادلهی (۱-۱۷) تغییرات فشار بر حسب زمان را در چاهآزمائی جریانی، زمانی که نرخ جریان ثابت است را نشان میدهد. رابطهی مذکور بر حسب واحدهای دارسی میباشد [۱۸].
(۱-۱۷)
(۱-۱۸)
که در آن Ei تابع انتگرال نمایی [۲۱] و نفوذپذیری هیدرولیکی نامیده میشود.
در صورتیکه باشد (معمولاً قبل از ذخیره درون چاهی این اتفاق میافتد) تابع Ei را میتوان به وسیلهی تابع لگاریتم طبیعی جایگزین کرد. رابطه مذکور به معادلهی (۱-۱۹) تبدیل میگردد.
(۱-۱۹)
چون در اغلب موارد از سیستم آمریکایی در محاسبات استفاده میشود رابطهی (۱-۱۹) بهصورت معادلهی (۱-۲۰) نمایان میشود.
(۱-۲۰)
از طریق شیب خط معادلهی (۱-۲۰) میتوان میزان هدایت و تراوائی را از معادلات (۱-۲۱) و (۱-۲۲) بهدست آورد.
(۱-۲۱)
(۱-۲۲)
مقدار ضریب پوسته نیز از طریق رابطهی (۱-۲۳) قابل محاسبه است [۱۸-۱۰].
(۱-۲۳)
مشکلات چاهآزمائی جریانی
ثابت نگهداشتن دبی جریان در این نوع چاهآزمائی مشکل است. حتی اگر چاه پایداری داشته باشد.
زمانی که چاه تازه حفاری شده باشد یا اینکه چاه قبل از چاهآزمائی بسته و دوباره به جریان افتاده باشد، پایداری جریان چاه دشوار است [۱۸-۸و ۲۳-۲۲].
بیشتر اطلاعات چاهآزمائی از تحلیل خیزش فشار[۲۶] حاصل میشود. تحلیل آزمایش جریانی[۲۷] به نوسانات دبی تولیدی وابسته بوده و تغییر دبی باعث تغییرات فشار میشود که خطای تحلیل را زیاد میکند. در دبی صفر به علت عدم وجود نوسانات مشتق فشار، مشکل خطا وجود ندارد .اما به دلیل اهمیت داشتن تولید روزانه، بستن چاه به مدت دو یا سه روز برای انجام آزمایش تا حدود زیادی امکانپذیر نیست و یا خیلی سخت است به همین دلیل مجهز کردن چاهها به سیستمهای هوشمند (چاه هوشمند) برای ثبت فشار و زمان و دبی تولید میتواند تا حدودی نیاز به انجام عملیات چاهآزمائی را برطرف میکند [۲۳].
۱-۵-۳- کاربرد نمودارهای مشتق در تحلیل آزمایشات چاهآزمائی
در بسیاری از موارد دیده شدهاست که نمودارهای مشتق خصوصیات مربوط به چاهآزمائی را خیلی بهتر از نمودارهای اصلی نشان میدهند. گاهی از یک نمودار مشتق میتوان به چندین خاصیت مخزن پیبرد که در حالت عادی برای هر یک از آنها نیاز به یک منحنی جداگانه میباشد [۲۹]. دقت نمودارهای مشتق (نمودار مشتق فشار در برابر زمان) از نمودارهای اصلی نیز بیشتر است [۱۱]. در واقع ۱نمودارهای مشتق نیز یک نوع نمودار مدل هستند.
در مجموع ویژگیهایی از نمودار مشتق که باعث میشود که مشتق یک وسیله بسیار خوب برای تشخیص باشد عبارتند از:
تمام جریانها را در یک نمودار میتوان دید.
هر جریانی یک خط افقی یا یک خط با شیب n را آشکار میکند.
با بهره گرفتن از نمودارهای مشتق بهطور همزمان log∆P بر حسب log∆t و log(dp/dt) بر حسب log∆t را میتوان با یکدیگر مقایسه نمود. برای استفاده از نمودارهای مشتق معمولاً از زمان بدون بعد و فشار بدون بعد استفاده میشود [۲۹].
(۱-۳۵)
(۱-۳۶)
۱-۵-۳-۱- مثالهایی از کاربرد منحنیهای مشتق فشار
در شکل (۱-۱۲) نمودار فشار بر حسب زمان اطلاعات زیادی را نشان نمیدهد ولی نمودار مشتق گویای این واقعیت است که چاه به یک مرز غیرقابل گذر مانند یک گسل غیرقابل نفوذ نزدیک است [۱۵].
P
PΔ
PΔ
شکل(۱-۸): دو برابر شدن شیب نشانگر وجود یک گسل [۱۵]
در شکل (۱-۱۳) نیز نمودار فشار بر حسب زمان اطلاعات خاصی را نشان نمیدهد اما نمودار مشتق آن تفاوت دو آزمایش جریانی و خیزش فشار را نشان میدهد که در آزمایش خیزش کاهش اختلاف فشار و در آزمایش جریانی افزایش اختلاف فشار وجود دارد [۲۰].
P
منابع تحقیقاتی برای نگارش پایان نامه کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی برای تشخیص مدل چاه های افقی ...