زیست محیطی

۳٫۳۰

۷

انعطاف پذیری

۴٫۲۵

۶

تحویل

۷٫۰۳

۱

تکنولوژی

۴٫۳۹

۵

سیستم‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات

۴٫۶۵

۴

هزینه

۶٫۹۳

۲

همانطور که ملاحظه می­گردد مهمترین گروه برای انتخاب تأمین­کننده، گروه عوامل تحویل است.( تحویل به موقع، کیفیت شبکه توزیع و قابلیت اطمینان تحویل) و کم اهمیت­ترین گروه مباحث زیست محیطی در کارخانه تأمین­کننده است.

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

۵-۱- مقدمه

همانطور که در فصل­های پیش اشاره شد، هدف این تحقیق طراحی مدل به منظور انتخاب تأمین‌کنندگان بر اساس ریسک‌های زنجیره تأمین در صنعت دارو می­باشد. پس از مرور ادبیات مرتبط با موضوع در فصل دوم، در فصل سوم مدل مفهومی تحقیق ارائه گشت. در فصل چهارم نیز،این پژوهش، به تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از نظرسنجی کارشناسان و مدیران ارشد کارخانجات داروسازی پرداخت. در این فصل، ابتدا با توجه به مطالب بیان شده در فصل­های پیشین، ابتدا به خلاصه­ای از اقدامات انجام شده، پرداخته می­ شود. سپس نتایج به دست آمده پژوهش و مقایسه آن با مطالعات قبلی و در نهایت مدل و الگوریتمی ارائه می­گردد. در پایان، محدودیت­های پژوهش و پیشنهادهایی برای تحقیق­های آتی، ارائه می­گردد.

۵-۲- خلاصه پژوهش

با توجه به ادبیات پژوهش در فصل دوم و تمرکز بر روی انتخاب تأمین­کنندگان در زنجیره تأمین، عوامل مؤثر بر انتخاب تأمین­کنندگان در راستای کاهش ریسک از مقالات استخراج گشت و با مشورت اساتید و خبرگان زنجیره تأمین و داروسازی شاخص­ های اصلی و زیر مجموعه­های آن به قرار زیر دسته بندی گشت:
هشت شاخص اصلی در زمینه ریسک تأمین کننده وجود دارد: کیفیت، مسایل زیست محیطی، انعطاف­پذیری، تحویل، تکنولوژی، سیستم­های ارتباطی و فناوری اطلاعات، هزینه و سابقه.
هرکدام از این شاخص ­ها خود به زیر شاخه­ های دیگری تقسیم شدند که جمعاً ۳۰ شاخص فرعی - سؤال- مورد بررسی قرار گرفت.
ریسک­های محیطی نیز به چهار دسته اقتصادی، سیاسی، بلایای طبیعی و مسائل فرهنگی/اجتماعی تقسیم گشت که آنها نیز توسط ۹ شاخص فرعی -سؤال- مورد بررسی قرار گرفتند.
در ادامه، بر اساس مطالعات قبلی انجام شده، مدلی مفهومی جهت مدیریت ریسک انتخاب تأمین­کنندگان در زنجیره تأمین ارائه می­ شود. و در پایان، مدل نهایی پژوهش بیان می­گردد.

۵-۳- نتایج پژوهش

با توجه به الویتهای بدست آمده در تکنیک تاپسیس فازی، داده­هایی را که میانگینشان نسبت به کل، بالای ۲۰% هستند، حذف می­شوند. (دلیل حذف ۲۰% بالایی، حذف کم اهمیت­ترین هاست)
جدول ‏۵‑۱- میانگین به ترتیب الویت گروه­ ها در انتخاب تأمین کننده

برای بحث در خصوص امکان سنجی رهن پول ابتدا باید ماهیت آنرا معین نماییم به همین دلیل در این فصل ابتدا به تحلیل ماهیت پول پرداخته و سپس به امکان سنجی رهن آن میپردازیم.

مبحث اول:تحلیل ماهیت پول
برای روشن شدن این مطلب که آیا امکان رهن پول وجود دارد یا خیر ؟ ابتدا باید ماهیت پول را معین کنیم، در خصوص ماهیت پول، نظرات مختلفی بیان شده است، عده ای آن را مال مادی و عده ای مال غیر مادی می دانند هم چنین در مورد قیمی یا مثلی بودن پول، نظرات متفاوتی بیان شده است، که ما به شرح این دیدگاه ها می پردازیم .
گفتار اول: مال بودن پول
در خصوص مفهوم مال به تفصیل در گذشته موضوع را مورد بررسی قرار دادیم( رجوع شود به صفحه ۶۹ الی ۷۴). بنابراین ما به این نکته می پردازیم که با توجه به معنای مال ،آیا پول نیز مال محسوب می شود یا خیر؟
یکی از نویسندگان معتقدند که پول از دیدگاه اقتصاد دانان، کالا نیست بلکه حواله ی مقداری کالا است اما از نظر فقها نوعی کالا است چون مورد رغبت عقلا ست( احمد وند، ۱۳۸۴، ۱۰۲).
برخی از نویسندگان، پول را در اقتصاد خرد از اموال و ثروت افراد می دانند، اما در اقتصادی کلان آن را از ثروت های ملی نمی شمرند، بلکه تنها کالاها و خدمات و منابع طبیعی را ثروت و اموال یک کشور می دانند ( مصباحی مقدم، ۱۳۷۵، ۴۰).
شهید مطهری در خصوص مال بودن پول می نویسد:« قابلیت پول برای اینکه به وسیله ی آن کسب اموال دیگر شود صفتی است که موجب ارزش پول شده است. درست است که ارزش برای بدل است، ولی وجود همین استعداد تبدیل در پول، موجب ارزش پول است. یعنی صاحب پول از همین خاصیت پول منتفع می شود؛ همان طور ی که صاحب بذر از استعداد بذر منتفع می شود، همین استعداد و ارزش آن، ملاک مالیت پول و بذر است»( مطهری، ۱۳۶۴، ۱۷۷).
برخی نیز اسکناس را مال نمی دانند، زیرا شرایط لازم برای مال بودن را دارا نیست، ایشان می نویسند:« اولاً اسکناس های موجود مالیت یا همان ارزش اقتصادی را ندارند و ثانیاً خود به تنهایی دارای ارزش نیست؛ و چون حاکی از وجود مال در جامعه می باشد، قابلیت مبادله پیدا کرده است و خاصیت اخیر دلیل مال بودن آن ها نیست»( احمد وند، ۱۳۸۴، ۱۰۰). لازم به ذکر است که از نظر فقهی پول های دارای ارزش ذاتی، مانند طلا و نقره، مال است و همه ی احکام فقهی مال در مورد آنها جاری است، زیرا هم به حساب فلز قیمتی، دارای منفعتی عقلایی است، هم از قدرت نسبی برخوردار است و هم شرع مقدس آثار مالیت را بر آنها مترتب کرده است ( مصباحی مقدم، ۱۳۸۳، ۱۶۱).
بنابراین پول های دارای ارزش ذاتی ،مال محسوب می شوند و اختلافی در این مورد وجود ندارد، و بحث ازمال بودن پول، درباره ی پولهای اعتباری است، هر چند که نظر مشهور فقها نیز این است که پولهای اعتباری نیز دارای مالیت است.
یکی از فقها پولهای اعتباری را بدین جهت که دولتها نسبت به آنها قیمتی معین کرده که در تمام مملکت مورد قبول و رایج است دارای مالیت می دانند ( خویی، ۱۳۷۰، ۴۹۷).
در این مورد برخی دیگر نیز عقیده دارند:« ارزش پول از این جا سرچشمه می گیرد که تشکیلات پولی و حکومت و جامعه پذیرفته اند که اسکناس در مبادلات واسطه و معیار ارزش باشد»( عبداللهی، ۱۳۷۲، ۲۹۱).
یکی دیگر از نویسندگان در این مورد می نویسد:« پول مال است و حواله نیست، مال هم ممکن است کالا باشد و هم ممکن است پول باشد، و به هر دو مال گفته می شود، چنان چه مقصود از مال، معنی مصرفی آن باشد، کالا است؛ هر چند بالمال و برای مصرف کننده باشد و اگر مقصود از مال، معنی تبادلی و معاوضه ای آن باشد،پول است. چون وظیفه پول فقط تسهیل امر تبادل و نقل و انتقال مالکیت هاست»( ایزد پناه، ۱۳۷۵، ۲۰).
بنابراین با توجه به نظرات ذکر شده و هم چنین تعریف مال که قبلاً بیان شد، می توان گفت که پول مال است. البته باید توجه داشت که به طور کلی، مالیت در اشیاء به دو صورت قابل تصور است. برخی از اشیاء ذاتاً مالیت دارند، مانند برنج و گوشت و غیره، و برخی از اشیاء هم مالیت آنها اعتباری است، یعنی اگر قانون گذار جعل مالیت نکرده باشد، هیچ ارزشی ندارند و این نوع مالیت ها تابع اعتبار و قرارداد هستند. پول نیز دو گونه است. گاهی منشأ مالیات آن یک امر عینی و خارجی است؛ از قبیل سکه های طلا و نقره که به پولهای دارای ارزش ذاتی هم معروفند، و گاهی منشأ مالیت پول اعتباری است، یعنی دولت به پول، اعتبار حقوقی می دهد و در این صورت پول حامل یک اعتبار حقوقی محض خواهد بود. پولهای زمان ما از این قبیل است و برای صحت اعتبار، پشتوانه لازم نیست و فقط شرعیت اعتبار کننده شرط است.( همان،۳۹).
پس از روشن شدن این نکته که پول مال است، باید مشخص شود که پول مال مادی یا غیر مادی است.
گفتار دوم: مادی یا غیر مادی بودن پول
هر مالی که با یکی از حواس پنج گانه ادراک شود، مال مادی است و در برابر آن مال غیر مادی قرار دارد ( جعفری لنگرودی، ۱۳۸۱، ۴/ ۳۱۴۱). در مورد اینکه آیا پول مال مادی یا غیر مادی است اختلاف نظر وجود دارد، مشهور اسکناس را سند نمی دانند و آن را مال مادی تلقی می کنند، چرا که قابل درک با یکی از حواس است، برخی حقوقدانان معتقدند: « عناصر پول از قرار ذیل است: اول ، شیء منقول مادی، خواه قیمتی باشد، مانند سکه ی نقره و زر، خواه نباشد، مانند اسکناس …»( جعفری لنگرودی، ۱۳۸۲، ۱۷۰).
برخی فقها معتقدند:« اعیان بر سه قسم است: دسته ای که از آنها غیر از مالیت چیز دیگری طلب نمی شود، مانند کاغذهایی که به عنوان نقد رایج در زمان ما استعمال می شود، پس اگر از این دسته در نزد، ضامن چیزی تلف شود یا تلف بکند باید چیزی را که مالیت آن برابر است، بپردازد، دسته ای دیگر که از آنها مالیت و همچنین صفات دیگری طلب می شود و آن بر دو قسم است؛ آنچه که برای آن، مثلی غالباً یافت می شود که اکثر صفات آن را تحت پوشش قرار می دهد، بنای عقلا در چنین مواردی ادای مثل است و دسته ای دیگر مثلی که در برگیرد اغلب صفاتش را برای آن کم است پس ضامن فقط مکلف به ادای قیمت است»( مکارم شیرازی، ۱۴۱۱، ۴/ ۲۴۴).
ایشان در بیان خود از کلمه ی « اعیان » استفاده کرده اند، و اعیان، جز مال مادی نیست .در مقابل گروه دیگر معتقدند که پول مالی غیر مادی و اعتباری است ( مطهری، ۱۳۶۸، ۱۷۷- شهیدی، ۱۳۸۹، ۲۸۱ – صدر، ۱۳۸۳، ۲۲۴ و ۲۲۵ – یوسفی، ۱۳۷۷، ۱۱۳ و ۱۱۴).
این دیدگاه بر این اساس استوار است که حقیقت جوهر پول، قدرت خرید است و اسکنان صرفاً نماینده ی قدرت خرید است، و از آنجا که توان خرید، حقی غیر مالی است، بنابراین پول، مالی غیر مادی است.
به نظر می رسد که مال و مالیت عناوین عرفی هستند، لذا برای شناخت مال از غیر مال باید به عرف مراجعه کرد، بی هیچ تردیدی، عرف اسکناس را مال می داند، نه سند؛ بنابراین اسکناس چون وجود فیزیکی دارد و لازمه ی آن امکان درک با یکی از حواس است پس اسکناس مال مادی است.
گفتار سوم: مثلی یا قیمتی بودن پول
عنوان مثلی و قیمتی در نصوص روایی ذکر نشده است، یعنی نه در آیه ای آمده و نه در روایتی، تا برای یافتن تعریف آن به روایات رجوع شود، فقها این دو عنوان را در بحث ضمان مطرح کرده اند و پذیرفته اند که اگر انسان مال دیگری را تلف کرد، اگر آن چیز مثلی بود مثل آن را بدهکار است و اگر قیمی بود، قیمت آنرا باید بپردازد. بنابراین به عقیده ی فقها مثلی و قیمتی حقیقت شرعیه و متشرعه ندارند ( انصاری، ۱۴۲۰، ۳ /۲۱۴).
دیدگاه دیگری نیز در فقه وجود دارد که مطابق آن مثلی و قیمی موکول به نظر عرف است .( آخوند خراسانی، ۱۴۰۶، ۳۵- حکیم، بی تا، ۱۳۹). یکی از فقها در این خصوص می نویسد:« مبرهن است که در هر دوره ای نیازمند این هستیم که مثلی و قیمی را تعیین کنیم، مثلی و قیمی بر حسب ازمنه و امکنه ، متفاوت می شوند و آن مواردی که فقها و علما به عنوان مثلی و قیمی بر شمرده اند، نسبت به زمان و مکان خودشان بوده و برای مکان و زمان دیگر، حجیت نخواهد داشت. »( طباصبایی یزدی، ۱۳۷۸، ۱/ ۹۶).
در مورد تعریف قیمی، تکیه سخنان بر این محور است که قیمی کالایی است که قیمت اجزا آن مساوی نباشد، آیت الله خویی درباره ی ضابطه ی مثلی و قیمی بیان می دارد: کالای که افرادی متماثل به حسب نوع یا صنف دارد مثلی است و الا قیمی است و نقود رایج از مثلیات است.( خویی، ۱۳۷۱، ۱/۳۰).
با بررسی نظرات مطرح در باب مثلی یا قیمی بودن پول می توان آن ها را به چند دسته مختلف به شرح زیر تقسیم نمود:
الف: پول به اعتیار ارزش اسمی، مثلی است .
بر اساس این نظریه، محور در تمام مبادله های اقتصادی و معامله هایی که با پول انجام می شود، ارزش اسمی پول است، طرفداران این نظریه پول را یک مال مثلی دانسته و موضوع و مقوم مثلیت پول را، مانند درهم و دینار صدر اسلام، همان ارزش اسمی آن می دانند، نه چیز دیگر.
زیرا نخست، قدرت خرید از عوارض و حالات پول است ، نه از مقومات پول و هنگامی که فردی مقداری پول اعتباری قرض می کند در عرف گفته نمی شود او قدرت خرید قرض کرده است، دوم اینکه، پول اعتباری از جهت پول بودن (ارزش مبادله ای) با پول حقیقی تفاوتی ندارد و تنها تفاوت از جهت غیر پولی (ارزش مصرفی) است و اگر قدرت خرید، مقوم پول باشد در مورد سکه، طلا و نقره نیز این سخن مطرح خواهد شد، یعنی اگر قدرت خرید آنها نیز کاهش یابد بایستی قائل به جبران کاهش ارزش آنها شویم در حالیکه هیچ فقیهی چنین فتوایی نداده است( امینی و سماواتی، ۱۳۸۶، ۱۳۹).
نظر مشهور فقها، پول را همچون مسکوکات طلا و نقره، مثلی می داند و معتقد است همانند تمامی اموال مثلی دیگر، کاهش یا افزایش قدرت خرید یا ارزشمندی آن، تأثیری در وظیفه ضامن ندارد( طباطبایی یزدی، ۱۳۷۸ ،۲۷۹- امام خمینی، ۱۳۷۸، ۲/ ۲۹۱- فاضل لنکرانی، ۱۳۷۵، ۳۲۲).
ب: پول به اعتبار قدرت خرید ، مثلی است .
مبدع این نظر شهید صدر است که پولهای فعلی را مال مثلی دانسته که مثلیت آن نه در کاغذ اسکناس و تعداد واحدهای مکتوب بر آن، بلکه مثل پول را چیزی می داند که قیمت حقیقی آن را مجسم کند. قیمت حقیقی پول همان قدرت خرید یا ارزش مبادله ای آن است( صدر، ۱۳۸۳، ۲۰۹).
شهید بهشتی نکته ی محوری در ماهیت پول را قدرت خرید می داند( حسینی بهشتی، ۱۳۶۲، ۶۳).
آیت الله هاشمی شاهرودی در بحث، ضمانت کاهش ارزش پول، قائل به فرق بین پولهای حقیقی (دینار و درهم) و پولهای اعتباری است و می گوید« در پولهای حقیقی کاهش ارزش پول بر عهده نمی آید، زیرا مالیتشان برخاسته از جنس خودشان است، همانند دیگر اموال مثلی، ولی پول اعتباری از آن روی که به خودی خود دارای ارزش مصرفی نبوده و تنها در داد و ستد به کار می رود، ارزش مبادله ای و توان خرید آن، در نگاه عرف و عقلا همچون صفت حقیقی است و بدین سان، همانند دیگر صفات مثل خود به عهده می آید، البته اگر در رابطه با ماهیت و استواری پول از نظر قدرت خرید و توان دولت صادر کننده آن باشد، نه در نتیجه ی اثر گذاری قاعده ی عرضه و تقاضای بازار( هاشمی شاهرودی، ۱۳۷۴، ۶۶).
یکی از نویسندگان در مورد اسکناس امروزی به صراحت می گوید:« تمام حقیقت و هویت اسکناس عبارت است از قدرت بر خرید و توانایی بر رفع احتیاجات، یعنی دارنده اسکناس مالک قدرت خرید معین خواهد بود و می تواند با چنین قدرتی به رفع نیازهای خود، به میزان همان توان خرید، یعنی به مقدار اسکناس هایی که دارد اقدام کند.»( موسوی بجنوردی، ۱۳۷۲، ۱۰۹).
یکی از نویسندگان نیز در این رابطه می گوید:« در امور اعتباری مانند پول باید عنوان کاربردی و قدرت خرید را در نظر گرفت، همانطور که اصل اعتبار مالیت را از عقلا و عرف گرفته ایم باید خصوصیات آن را هم از عرف بگیریم بنابراین اگر برای ارزش پول از بیست سال قبل تا بحال تفاوت قائلند، ما هم باید آنرا بپذیریم، چون وقتی اصل پول امر عرفی است، خصوصیات و ریزه کاریهای آن را هم باید از عرف بگیریم( معرفت، ۱۳۷۵، ۱۸).
ج: پول نه مثلی و نه قیمی است.
در این مورد یکی از نویسندگان می نویسد:« به نظر ما پول نه مثلی و نه قیمی است هر چند مال است زیرا ضابطه ی مثلی و قیمی که فقها بیان می نمایند، مربوط به اموال و کالاهایی است که ارزش ذاتی دارند فقهای ما کالا را به دو قسم مثلی و قیمی تقسیم نموده اند ولی اسکناس که صرفاً مال اعتباری است این تقسیم در او راه ندارد، و به تعبیر اصطلاحی، پول تخصصاً و موضوعاً از بحث قیمی و مثلی خارج است، زیرا امروز کسی پول را کالا نمی داند، بلکه آنرا تنها نشانه ی قدرت خرید به حساب می آورد نه چیز دیگر .»( موسوی بجنوردی، ۱۳۷۵، ۴۰).
در خصوص این نظریه باید گفت که بسیاری از فقها این نظر را قبول نداشته و پول را مثلی می دانند.
د: پول نسبت به افراد هم عرض ، مثلی و نسبت به افراد طولی ، قیمی است .
یکی از نویسندگان معتقد است که می توان افراد طولی پول را در صورتی که زمان نسبتاً طولانی باشد و اختلاف ارزش (قدرت خرید) آن فاحش باشد و از نظر عرف قابل اغماض نباشد ، قیمی به حساب آورد ، گرچه افراد عرضی آن مثلی باشد، البته این در صورتی است که، اختلاف ارزش و قدرت خرید پول، در دو زمان مختلف در بازار قابل اغماض نباشد وگرنه مثلی خواهد بود، بنابراین فقها اگر پول را از مقوله ی مثلیات می دانند، نظر آنها را باید به افراد عرضی (همزمان) پول باشد یا به افراد طولی آن در صورتی که اختلاف فاحش نداشته باشد. وگرنه پول در طول زمان با اختلاف فاحش ارزش، قیمی خواهد بود( آصفی، ۱۳۷۵، ۲۰-۲۲).
به نظر می رسد، قانونگذار در ماده ی ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی نظر کسانی را پذیرفته که پول را مال مثلی به اعتبار قدرت خرید، می دانند، این ماده مقرر می دارد:« در دعاوی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه ی دائن و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد، محاسبه و مورد حکم، قرار خواهد داد، مگر اینکه طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.»
همچنین تبصره ی ماده ی ۲ قانون صدور چک مصوب ۱۳۷۶ و قانون استفساریه تبصره ی الحاقی به ماده ی ۲ قانون مواردی از قانون صدور چک مصوب ۱۳۷۶ مبتنی بر همین نظر است.
حال با توجه به مجموع نظراتی که بیان شد و همچنین با توجه به تعاریفی که برای مثلی بیان شد ، می توان گفت که پولهای امروزی، با توجه به همه ی صفاتی که در رغبت و مطلوبیت و در نتیجه در مالیت و ارزش مبادله ای آن موثر است، مال مثلی به حساب می آید، زیرا پیدا است که صرف یک کاغذ پاره ی رنگی که به هیچ کار نمی آید، هیچگونه ارزشی نداشته و آنچه در نظر عرف اهمیت دارد، مالیت، ارزش مبادله و قدرت خرید آن است، زیرا با مراجعه به عرف می توان به این نتیجه رسید که گوهر اصلی پول همان قدرت خرید است.
مبحث دوم: امکان سنجی رهن پول
در خصوص پول نیز برخی با توجه به اینکه آنرا مال اعتباری می دانند و همچنین از آنجایی که یکی از شرایط عقد رهن در قانون لزوم عین بودن مال مرهونه است ، و اینکه آنها پول را عین نمی دانند، بنابراین رهن آنرا باطل می دانند.بنابر این ما ابتدا استدلال قائلین به بطلان رهن پول را بیان نموده و سپس ضمن نقد این دلایل به بیان دلایل اساتیدی که معتقد به صحت رهن پول هستند، می پردازیم.
گفتار اول: دلایل مخالفان صحت رهن پول
پیش از بررسی دلایل قائلین به بطلان یا صحت رهن پول لازم به ذکر است که، همانطور که قبلاً توضیح دادیم، پول به دو دسته تقسیم می شود، پولهای دارای ارزش ذاتی مانند طلا و نقره، که در گذشته رایج بود و پول های اعتباری، یعنی پولهایی که قانونگذار برای آنها جعل مالیت کرده است و به آنها اعتبار حقوقی داده است. همانند پولهایی که هم اکنون رایج است.
و هم چنین بیان کردیم که پولهای دارای ارزش ذاتی، مال محسوب می شوند و همه ی احکام فقهی مال در مورد آنها جاری است زیرا هم به حسب فلز قیمتی دارای منفعتی عقلایی هستند و هم از قدرت نسبی برخوردار هستند و هم شرع مقدس آثار مالیت را بر آنها مترتب کرده است و اختلافی نیز درباره اینکه آنهادارای ارزش ذاتی هستند وجود ندارد، بنابراین درخصوص صحت به رهن گذاشتن آنها تردیدی وجود ندارد، لذا بحث ما در این مبحث در خصوص امکان سنجی رهن پولهای اعتباری کنونی است که بیشتر به شکل اسکناس رایج هستند.
ابتدا دلایل قائلین به بطلان رهن پول وسپس دلایل قائلین به صحت رهن این اموال را بیان می نماییم .
الف: لزوم عین بودن مال مرهونه
همانطور که پیش از این نیز گذشت، به موجب ماده ۷۷۴ قانون مدنی مال مرهونه باید عین معین باشد ولی عده ای با این بیان که پول عین محسوب نمی شود و تنها نماینده ی مال است، رهن گذاشتن آنرا باطل می دانند . دراین خصوص همانطور که قبلاً نیز بیان کردیم یکی از نویسندگان معتقدند که مال به دو دسته ی آلی واصالی تقسیم می شود، ایشان مال اصالی را مالی می دانند که ذاتاً ارزش دارد مانند خانه و زمین و مال آلی را مالی می دانند که ذاتاً مالیت ندارد بلکه نماینده مال است مثل اسکناس و سهام و تمبر که لااقل در نظر بعضی به اعتبار اینکه معرف پشتوانه و ارزش مقداری سیم و زر است مالیت دارد. ایشان اگرچه رهن سهام را صحیح می دانند و آنرا عین معین می دانند ولیکن در خصوص اسکناس معتقدند که قابل رهن دادن نمی باشد زیرا اصطلاح عین معین در حقوق مدنی بر غیر وجه نقد اطلاق می شود( جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ۱۰).

واریانس بین گروهی

1.264

4

.316

1.237

.296

واریانس درون گروهی

53.936

211

.256

برابری

کل

55.201

215

با مراجعه به جداول فوق، سطح معناداری (ستون Sig.) آزمون فیشر F برابر با 0.296 بزرگتر از آلفاي تصميم گيري 05/0 است، پس مي‌توان نتيجه گرفت که به زعم پاسخ دهندگان، با احتمال 95 درصد، فرض برابری میانگین تعهد کارکنان در طبقات سنوات خدمتی مختلف تائید شده و این به منزله عدم تفاوت بین میانگین تعهد طبقات مختلف سنوات خدمتی می باشد.
فصل پنجم:
نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1)مقدمه
در این فصل،یافته های حاصل از تحلیل داده ها مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در ابتدا مروری کلی بر مطالعه حاضر صورت خواهد گرفت، سپس به بحث پیرامون فرضیات تحقیق پرداخته خواهد شد. در گام بعدی نتایج کلی ارائه شده و پیشنهادات برگرفته از یافته های تحقیق و موضوعات پیشنهادی جهت تحقیقات بیشتر مطرح می شود.
5-2( مرور کلی
این پژوهش به دنبال آن بود تا با بررسی رابطه بین اعتماد وتعهد سازمانی در بین کارکنان دانشگاه کاشان، به تحلیل و بررسی رابطه عوامل اعتماد و تعهد سازمانی بپردازد و در نهایت سطح معنادار بودن و مطلوب بودن این عوامل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. به منظور نیل به این هدف، در فصل اول، اهمیت و ضرورت مساله و فرضیه ­های پژوهش مطرح گردید. در فصل دوم، ادبیات موضوع، مهم­ترین نظریه­ های مطرح شده و پیشینه مرتبط با پژوهش در این زمینه ارائه گردید که در نهایت به مدل مفهومی پژوهش منجر گردید. در فصل سوم به نحوه­ اجرای پژوهش، جامعه آماری، روش و ابزار گردآوری داده ­ها پرداخته شد. در فصل چهارم، فرضیه ­های پژوهش براساس روابط فرض شده در مدل، مورد آزمون قرار گرفتند . در این بخش نیز تلاش می­ شود ابتدا به طور مختصر، نتایج حاصل از عوامل جمعیت شناختی آورده شود و سپس نتایج حاصل از آزمون فرضیه ­ها ارائه گردد و با ادبیات موجود در این زمینه، مورد بحث قرار گیرد.
5-3) نتایج فرضیات تحقیق
در این بخش به نتایج فرضیات تحقیق به تفکیک فرضیات اصلی اشاره می شود.
5-3-1) نتایج فرضیات اصلی و فرعی اول تحقیق
نتایج کلی فرضیات اصلی و فرعی اول تحقیق در جدول زیر آمده است. میانگین توصیفی اعتماد و ابعاد آن نشان می دهد که وضعیت آن حول و حوش متوسط و حتی کمتر از آن است. برای نتیجه گیری دقیق تر، از آزمونهای استنباطی استفاده شد تا برابری میانگین متغیرها با حد متوسط (عدد 3) مورد آزمون قرار گیرد. ستون چهارم نشان می دهد که برآورد میانگین جامعه برابر یا کمتر و یا بیشتر از متوسط هست یا خیر. در صورتی که میانگین بالاتر از حد متوسط می بود، فرضیات تائید می شد. نتایج حاکی از آن است که تمامی فرضیات اصلی و فرعی اول تحقیق به غیر از بعد ثبات، رد شده اند. به دیگر سخن میزان اعتماد سازمانی و ابعاد انصاف، گشودگی، شایستگی، و توجه در بین کارکنان دانشگاه کاشان در سطح مطلوب قرار ندارد. فقط این بعد ثبات است که در سطح مطلوب قرار دارد.

(جدول5-1) وضعیت تائید یا رد شدن فرضیات اصلی و فرعی اول تحقیق

ردیف

عنوان فرضیه

میانگین توصیفی نمونه

برآورد میانگین جامعه نسبت به حد متوسط
(عدد 3)

فرضیه پژوهشی

آزادی عمل معمولی زیاد
آزادی عمل خلاقانه زیاد
D
مثال: پزشک یا وکیل

آزادی عمل معمولی متوسط تا زیاد
آزادی عمل خلاقانه بسیار کم
C
مثال: مهندس خدمات

جدول ۲-۲- رابطه تغییرپذیری و پیچیدگی
منظور از آزادی عمل معمولی: واگذاری اختیار به کارکنان برای انتخاب یک گزینه از میان مجموعه‌ای از گزینه‌های ممکن به منظور انجام دادن وظایف کاریشان است.

منظور از آزادی عمل خلاقانه: واگذاری اختیار به کارکنان برای ایجاد طرق مختلف انجام دادن یک وظیفه است.
خانه B وضعیتی را بیان می‌کند که در آن کار نسبتاً ساده بوده اما نیازهای مشتری پیچیده‌تر و تغییر پذیرتر است.
جهت توصیف این وضعیت می‌توان از موقعیتی که یک فروشنده به آن مواجه می‌باشد نام برد. دراینجا به فروشنده اجازه داده می‌شود تا گزینه‌های متفاوتی را به مشتری جهت برآوردن نیازهای او پیشنهاد کند با وجود این گزینه‌هایی که فروشنده می‌تواند به مشتری پیشنهاد کند باید تنها از مجموعه‌ای از گزینه‌های تعریف شده و مشخص که به وی تفویض اختیار شده است استفاده کند و حق انتخاب و یا ارائه پیشنهاد دیگری را ندارد. با وجود این گزینه‌هایی که فروشنده تصمیم می‌گیرد تا به مشتری پیشنهاد کند بستگی به ارزیابی و برداشت از نیازهای مشتری دارد از این‌رو چنین کاری مستلزم داشتن میزان محدودی از آزادی عمل خلاقانه است. بعنوان مثال ممکن است به فروشنده اختیار داده شود تا درباره نحوه انجام تبلیغات فروش تصمیم‌گیری کند.
خانه C تشریح‌کننده وضعیتی است که در آن نیازهای مشتریان نسبتاً ساده است درحالی‌که کار پیچیده است نمونه ‌این وضعیت حالتی است که از یک مهندس خدماتی خواسته می‌شود تا دستگاه کپی را تعمیر کند و چنین وضعیتی نیازمند برخورداری از مهارت فنی لازمه انجام کارهای پیچیده برای ارائه خدمات است. از این‌رو به دلیل نیاز این قبیل کارها به قضاوت‌های کارشناسانه، سازمان‌ها آزادی عمل بیشتری به افراد می‌دهند با وجود این، این آزادی عمل معمولاً محدود به روش‌های کاری است که نوعاً جهت ارائه خدمات مورد تصویب و تائید قرار گرفته است و بنابراین آزادی عمل خلاقانه زیادی مورد نیاز نیست.
خانه D توصیف‌کننده وضعیتی است که در آن نیازهای مشتریان و نیز راه‌ حل ‌های مورد نیاز جهت تامین نیازهای آنها تا حد زیادی پیچیده و متغیر است. چنین وضعیتی بطور مسلم نیازمند ارائه راه‌ حل ‌های کاملاً متناسب با نیازهای مشتریان است به عبارتی باید کالا و خدماتی را ارائه کرد که مطابق با سفارش مشتری است. رابطه یک بیمار و پزشک نمونه‌ای از این وضعیت است معمولاً یک پزشک در معالجه یک بیمار از آزادی عمل بسیار برخوردار است. با این وجود حتی در این وضعیت حد و حدودی نیز برای میزان آزادی عمل پزشک وجود دارد. چرا که میزان آزادی عمل به حوزه تخصص پزشک محدود می‌شود.
بنابراین چنین می‌توان نتیجه گرفت که توانمندسازی و تفویض اختیار به کارکنان واقعاً دارای کارائی و اثر بخشی است. بنابراین باید مدیران کارکنان خود را از اطلاعات درباره عملکرد سازمانی و همچنین دانشی که آنها را قادر می سازد تا زمینه کاری خود را بهتر درک وعملکرد سازمانی را بهبود بخشند سهیم کنند. بنابراین کارمندان خط مقدم باید از اولین کسانی باشند که در سازمان ازتغییرات استراتژیک بازاریابی اطلاع می‌یابند. تا اینکه آنها بتوانند پاسخ مناسب را به نیازهای مشتریان به صورت اثر بخش تری ارائه دهند.

۲۲-۲ . استراتژیهای مربوط به کارکنان بانکها

مهمترین نکات استراتژیهای مربوط به کارکنان برای بانکها با گزینش ،‌آموزش، انگیزش، پروش و سنجش مرتبط می باشد.

۱-۲۲-۲ . گزینش ‌

باید دقت نمود که گزینش تمام کارکنان بانک از مدیران شعب گرفته تا باجه داران درست، بجا و منطقی باشد. در گزینش افرادی باید معیارهای جدیدی مطابق با واقعیت های نظام و خدمات بانکی بکار گرفته شوند. یکی از ابزارهای تحقق این هدف ،‌ داشتن نیروهای مستعد است. ولی استخدام امری دولتی است. استخدام بحث گزینش را دارد آن هم نه گزینشی که در داخل بانک انجام شود. مدیریتی عالی رتبه بانک در این موارد با چالش ها و محدودیت هایی مواجه هستند. بانکها باید در انتخاب و گزینش کارکنانی که مستقیماً با مشتریان در تماس می باشند، افرادی را انتخاب کنند که دارای روحیه ای مشتری گرا، خوش برخورد و دارای مهارت های ارتباطی و رفتاری باشند. زیرا رفتار و منش شخص ارائه دهنده خدمت تأثیر فراوانی در جذب و نگهداری مشتری دارد.
جذب افراد جوان و خوش فکر و متخصص یکی از راهکارهای مناسب در جهت توسعه بلند مدت بانک می باشد، زیرا که بانکها در آینده ای نزدیک چاره ای جز رقابت بسیار سنگین با بانکهای خصوصی داخلی و خارجی ندارند و برای پیروز شدن در این رقابتها ابزاری جز متوسل شدن به تخصص افراد متخصص وجود ندارد. جذب افرادی که به نوعی در جامعه ما از امتیازات خاصی برخوردارند، اهداف بلند مدت بانک را در خطر قرار خواهد داد.

۲-۲۲-۲ . آموزش

به دنبال گزینش، آموزش مطرح است چون شرایط دائما تغییر می‌یابند. لازم است تا یاد بگیریم که چگونه عمل کنیم تا بهتر مورد پذیرش قرار بگیریم. این چگونگی هم فنی و تکنیکی و هم رفتاری و اخلاقی است که باید به طور مستمر باشد. به طور اخص، آموزش باید در چند بعد دنبال شود:
برخورد با مراجعین ( بازاریابی رابطه مند)
بازاریابی ( فروشندگی).
مدیریتی و اجرایی

۳-۲۲-۲ . انگیزش

سومین عامل کنترل موثر و اصولی حقوق و دستمزد و پاداش های مبتنی بر عملکرد است،‌به نحوی که کارمندان در جذب مشتریان و جلب رضایت آنان وعرضه خدمات مطلوب و بهینه پیشقدم شوند. در واقع کارکنان باید در خدمت سپرده گذاران و وام گیرندگان و مشتریان دیگر باشند.
به طور خلاصه می‌توان گفت به کارگیری افراد مورد اعتماد و آموزش آنان، رسیدگی به مشکلات کارکنان، ایجاد انگیزه و تعلق خاطر در آنان با دادن پاداش و بررسی عملکرد با هدف ایجاد رضایت کامل مشتریان از کارکنان و محیط بانکی بسیار مهم و ضروری است.
درباره علاقه کارکنان بانک به سازمان متبوع خود مسئولان بانک باید به نکته زیر توجه کنند. ایجاد علاقه و اشتیاق در کارمند به ابزار صمیمیت در انجام وظیفه و علاقه واقعی و قلبی او به پیشرفت سازمان متبوع خود. در این مسأله دو عامل دخیل می‌باشند: یکی تأمین نیازهای مادی کارمند از راه های مختلف و توجه به مسائل رفاهی کارکنان، دیگری احتراز از تبعیض و حق کشی در انتصابات و دادن مقام و امتیاز به کارکنان بانک. سرمایه اصلی بانک کارکنان صمیمی و صدیق و عملکرد مطلوب آنان است.

۴-۲۲-۲ . پرورش

یکی دیگر از عوامل مهم در بهبود خدمات بانکی ایجاد فضا و فرصت مناسب برای پرورش و ارتقا کارکنان است. هیچ انسانی دوست ندارد در یک سطح باقی بماند. هر انسانی از سکون و عدم تحرک خسته می شود. ما باید راه های ارتقاء پرورش و دگرگون سازی کارکنان را ایجاد کنیم. پرورش می‌تواند از طریق بهبود مسائل آموزشی بلند مدت بانک در قالب کار آموزی و بازآموزی تحقق یابد امکان حضور کارکنان مستعد در دوره های دانشگاهی به صورت آموزش های ضمن خدمت و لحاظ کردن این آموزش ها و مدارک دانشگاهی در سطح کاردانی ، کارشناسی یا کارشناسی ارشد در ترفیعات، راه مؤثری برتری و پرورش کارکنان مستعد می‌باشد.

سنجش ارزیابی سنجش اصولی کارکنان لازمه اصلاح و بهبود خدمات بانکی است. متأسفانه در جامعه ما نه سیستم تشویق درست است و نه سیستم تنبیه بجاست.

در سازمان رسم بر این است که پاداش ها و ترفیعات تا حدود زیادی بر اساس فرمهای ارزشیابی افراد داده شود. اما ارزشیابی عملکرد کارکنان مشکلاتی را نیز دارد زیرا عملکرد، امری کیفی است و اندازه گیری امور کیفی کاری بس دشوار است. به هر حال کنترل های خارجی نیز ضرورت دارد. برای ارزیابی رفتار کارکنان در جلب رضایت مشتریان از روش های مختلف می‌توان استفاده کرد، مانند جمع آوری و ثبت شکایت و رضایت مشتریان از هر یک از کارکنان.(ونوس داور و میترا صفائیان ۱۳۸۱: ۲۱۲-۲۱۸)

۲۳-۲ . صنعت بانکداری

بانکداری در جهان هنگامی آغاز گردید که داد و ستد و مبادله کالا (غیر از مبادلات جنس به جنس) بین مردم شروع و حتّی با گسترش تجارت پیش از آنکه پول به مفهوم جدید مورد استفاده قرار گیرد نیاز به خدمت مؤسسات بانکی محسوس تر گشت و احتیاج به یک وسیله پرداخت و سنجش ارزشها و بالاخص وصول مطالبات از مشتریان دور و نزدیک با وجود خطرات ناشی از نقل و انتقال پول ایجاب می کرد که این فعل و انفعال توسط موسساتی به نام بانک انجام گیرد. کلمه بانک اصطلاحی است قدیمی که از واژه آلمانی Bank به معنای نوعی شرکت اخذ و رواج یافته و شاید هم از کلمه Banco که یک لغت ایتالیایی و به معنای نیمکت صرافان بکار برده می شد اشتقاق یافته است. در هر حال بانک یا همان مؤسسات صرافی آن روز با همان نام و روش کهن مرور سازمان یافته و مرکز کلیه فعالیتهای پولی و اعتباری بانک های امروزی گردیده اند.

۱-۲۳-۲٫ بانکداری در ایران

اولین بانکی که در ایران تأسیس شد «بانک جدید شرق» بود که مرکز ان در لندن و حوزه عملیاتش مناطق جنوبی آسیا بود این بانک بدون تحصیل هیچگونه امتیازی در سال ۱۲۶۶ شمسی (۱۸۸۸ میلای) درشمال شرقی میدان توپخانه درمحل بانک بازرگانی (تجارت فعلی) شروع به فعالیت کرد.
بانک سپه که اولین بانک ایرانی است در چهاردهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۴ در چند دکه واقع در گذر تقی خان با سرمایه اولیه آن که مبلغ ۳۸٫۸۸۳٫۹۵۰ ریال موجودی صندوق بازنشستگی درجه داران ارتشی بود، تشکیل و شروع به فعالیت نمود.در سال ۱۳۰۶ شمسی دولت پس از مطالعات لازم لایحه قانون اجازه تأسیس بانک ملی ایران را در جلسه چهاردهم اردیبهشت ماه برای تصویب تقدیم دوره ششم قانونگذاری نمود. به این ترتیب بانک ملی ایران با سرمایه ای معادل ۰۰۰/۰۰۰/۲۰ ریال که فقط ۰۰۰/۰۰۰/۸ ریال آن پرداخت شده بود از روز هفدهم شهریور ماه ۱۳۰۷ شروع به کار نمود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی تحولاتی عمیق در صنعت بانکداری ایران رخ داد که ملی شدن بانک ها و برقراری نظام بانکداری اسلامی از نکات عمده این تحولات می باشد. .

۲-۲۳-۲ . ملی شدن بانک ها

در تاریخ هفده خرداد ماه ۱۳۵۸ طبق مصوبه شورای انقلاب برای حفظ حقوق صاحبان سپرده و سرمایه های ملی و بکار انداختن چرخهای تولیدی کشور و تضمین باز پرداخت سپرده ها و پس انداز های مردم در بانکها، بانکهای ایران ملی اعلام شد. همزمان با اجرای طرح ملی کردن بانکها در سیستم بانکی کشور جمعاً ۲۸ بانک مشمول این قانون شد. از این تعداد، در ۱۳ بانک سرمایه گذاران خارجی سهیم بودند و ۱۵ بانک بقیه متعلق به سرمایه گذاران ایرانی بود. بر اساس لایحه مذکور ۲۸ بانک و ۱۶ شرکت پس انداز و وام مسکن و ۲ شرکت سرمایه گذاری ملی اعلام شد و مالکیت آن ها از بخش خصوصی سلب و متعلق به دولت گردید.

۳-۲۳-۲ . بانکداری اسلامی در ایران

به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و برقراری جمهوری اسلامی، لزوم استقرار نظام اقتصاد اسلامی به عنوان یکی از ضرورتهای اساسی کشور مطرح شد. مهمترین اقدام عملی در این جهت می توانست ریشه کن کردن ربا از سیستم بانکی کشور باشد تا بدین وسیله بنیان یک اقتصاد توحیدی مبتنی بر قسط و عدل گذارده شود. به همین منظور پس از انقلاب در سال ۱۳۵۸ اقداماتی در جهت اسلامی کردن نظام بانکی به عمل آمد، که این اقدامات را می توان در کوششهای اولیه برای حذف بهره و برقراری کارمزد در سیستم بانکی و تأسیس بانک اسلامی و توسعه صندوق های قرض الحسنه خلاصه نمود.

۲۴-۲٫ پیشینه تحقیق

در عرصه زندگی فردی و اجتماعی، از مباحث بسیار ضروری جامعه کنونی ما است. ارکان اصلی شکل دهی به هویت اجتماعی یک جامعه عبارتند از: باورها ( جهان­بینی)، ارزش­ها (ایدئولوژی) و سبک زندگی (نظام ترجیحات رفتاری). تمایزات و تفاوت­های جوامع مختلف نیز به همین سه مؤلفه عمده بازگشت می­ کند.
غفلت از مسئله شیوه زندگی می ­تواند خسارت­های جبران­ناپذیری بر پیکره جامعه وارد کند. وقتی مردم نتوانند میان شیوه زندگی خود و باورها و ارزشهایشان ارتباط برقرار نمایند، بعد از مدتی ممکن است دست از باورها و ارزش­های خود نیز بشویند و آنان را ناکارآمد تلقی کنند؟ و برای اینکه توجیهی برای سبک زندگی غیر اسلامی خود داشته باشند، باورها و ارزش­های اسلامی را زیر سؤال ببرند و مثلاً آنها را ناظر به گذشته و مربوط به جوامع غیر پیشرفته بپندارند! و بدین ترتیب از اساس دست از اسلام بشویند. قرآن­کریم در این باره می­فرماید: «سپس، سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند، به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و پیوسته آن را مسخره می­نمودند.»( سوره روم، آیه ۱۰) (شریفی، ۱۳۹۱).

سلامت روان دانشجویان یکی از ضروریات جامعه محسوب می­ شود که توجه به آن در رشد و توسعه جامعه اثر مستقیمی دارد و پرداختن به آن شرط اساسی بهره وری از نیروهای کارآمد و تحصیل کرده است به ویژه اینکه دانشجویان به دلیل شرایط خاص دانشجویی از جمله دوری از خانواده، وارد شدن به مجموعه ای بزرگ و پر تنش، مشکلات اقتصادی، نداشتن درآمد کافی، حجم زیاد دروس و رقابت­های فشرده، مستعد از دست دادن بهداشت روانی هستند(شیرانی، احمدی و شعبانی، ۱۳۸۸).

سلامت عمومی

از دید سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روان در درون مفهوم کلی بهداشت جای می­گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش­های اجتماعی، روانی و جسمی. از نظر این کارشناسان، سلامت فکر و روان عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب (احمدوند، ۱۳۸۲).

مؤلفه­ های سلامت عمومی

۱) افسردگی
طبق متن بازبینی شده چاپ چهارم DSM (DSM-IV-TR)، اختلال افسردگی اساسی (که افسردگی یک قطبی نیز نامیده می­ شود) بدون سابقه­ای از دوره­ های مانیا، مختلط، یا هیپومانی رخ می­دهد. دوره افسردگی اساسی باید لااقل دو هفته طول بکشد. بیماری که دچار دوره افسردگی اساسی تشخیص داده می­ شود، باید لااقل چهار علامت از فهرستی شامل تغییرات اشتها و وزن، تغییرات خواب و فعالیت، فقدان انرژی، احساس گناه، مشکل در تفکر و تصمیم ­گیری، و افکار عودکننده مرگ یا خودکشی را هم داشته باشد (کاپلان و سادوک، ۱۳۹۲).
۲) اضطراب و بی­خوابی
اضطراب، هشداری است که فرد را گوش به زنگ می­ کند^[۱۵]؛ یعنی به فرد هشدار می­دهد که خطری در راه است و باعث می­ شود که فرد بتواند برای مقابله با خطر، اقداماتی به عمل آورد. اضطراب، تشویشی فراگیر، ناخوشایند، و مبهم است که اغلب، علایم دستگاه خودکار (اتونوم) نظیر سردرد، تعریق، تپش قلب، احساس تنگی در قفسه سینه، و ناراحتی مختصر معده نیز با آن همراه است. فرد مضطرب ممکن است احساس بی­قراری هم بکند که نشانه­اش این است که نمی­تواند به مدت طولانی یک جا بنشیند یا بایستد. مجموعه علایمی که در حین اضطراب وجود دارد، اغلب در هر فرد به گونه ­ای متفاوت از دیگران است.
۳) نشانه­ های جسمانی
شکایات جسمانی متعددی است که با دستگاه­های عضوی مختلفی در ارتباط است.
۴) اختلال در عملکرد اجتماعی
ناتوانی از تن دادن به هنجارهای اجتماعی به طوری که جنبه­ های متعددی از رفتار فرد در نوجوانی و بزرگسالی تحت تأثیر این ناتوانی قرار گرفته باشد.
از ابتدای آفرینش انسان، دین نقش به­سزایی در حل معضلات فردی و اجتماعی داشته است. از سال­های پایانی قرن نوزده تا کنون دین جایگاهی ویژه در تحقیقات علوم اجتماعی و روانشناختی به دست آورده است. به ویژه دانشمندانی چون جیمز^[۱۶] (۱۹۸۸)، فروم^[۱۷] (۱۹۸۹) و یونگ^[۱۸] (۱۹۷۵) اهمیت باورها و رفتارهای دینی را در زندگی بشر یادآور شده ­اند. یونگ شکوهی را که دین به بشریت می­دهد ارج می­نهد. به اعتقاد جیمز انسان در پرتو دین به آرامش باطنی می­رسد. ویکتور فرانکل بیان می­دارد که اگر مذهب سرکوب شود انسان به پوچی، احساس افسردگی و سایر اختلالات روانی دچار می­ شود. مذهب نه تنها باعث می­ شود که انسان بهتر بتواند با ناگواریهای زندگی کنار آید بلکه می ­تواند در ایجاد احساس امید، آرامش، خودشکوفایی، احساس راحتی، مهار تکانه­ها، نزدیکی به خدا و حل مشکل مؤثر باشد (پارگامنت^[۱۹]، ۱۹۹۰؛ به نقل از پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲).
به اعتقاد فرانکل^[۲۰] (۲۰۰۶) فقدان معنویت در زندگی یک خلاء وجودی ایجاد می­ کند که باعث به وجود آمدن روان­رنجوری جامعه­زاد و مثلث روان­رنجورانه گسترده­ای می­ شود که عبارت است از؛ افسردگی، اعتیاد و تجاوز. خداوند در قرآن کریم نیز میفرماید: الَذِینَ آمَننواْ وَلَمْ یَلْبِسُواْ إِیمَانَهُم بِظنلْمٍ أنوْلَئِکَ لَهُمُ الأَمْنن وَهُم مُهْتَدُونَ (انعام/۸۲). در این آیه، امنیت، آرامش، بهداشت روانی و هدایت را از آثار ایمان برمی­شمارد، آری هنگامی که ترس شدید بر جان انسان پنجه می­افکند و خود را تنها احساس می­ کند، تنها عاملی که می ­تواند با این احساس مقابله کند ایمان به خدا است (پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲). به نظر می­رسد تعلقات دینی و مذهبی، انسان را به سوی نظام ارزشی یکپارچه و منسجم سوق می­دهد و با ایجاد قدرتی معنوی تحمل سختی­ها را آسان نموده و حمایت اجتماعی و روحانی را نصیب افراد می­سازد (غریبی و قلی زاده، ۱۳۸۵؛ به نقل از پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲). کسانی که باورهای مذهبی قوی­تری دارند کمتر به اختلالاتی نظیر افسردگی، استرس و اضطراب مبتلا می­گردند. و بنا به تحقیقات کورشر^[۲۱] (۲۰۱۲) کمتر رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می­ دهند (علوی و همکاران،۱۳۷۸)، به این نتیجه رسیدند که افراد مسجدی (دیندار درونی) کمتر از غیر مسجدی­ها دست به رفتارهای پرخاشگرانه می­زنند و به اعتقاد مک کوی^[۲۲] ( ۲۰۰۵ ) کسانی که از دین و مذهب جدا می­شوند دچار یک خلاء روحی و عاطفی می گردند که برای پر نمودن این خلاء راه­های گوناگونی را تجربه می­نمایند. در این میان رفتارهای مختلفی در انسان وجود دارند که می­توانند در ارتباط و تاثیرپذیر از قدرت معنوی و دینداری افراد باشند و همانگونه که در بالا اشاره شد پرخاشگری هم جزئی از این رفتارهاست (پورمودت و عارفی، ۱۳۹۲).
فردی که بتواند با الگوی صحیح ، ارتباط سالمی با دیگران برقرارکند و درکنار این ارتباط خصوصیات فردی و اجتماعی مثبت خود را (حسن خلق ، همدردی ، همراهی و….) به مرحله بروز برساند و به دیگران نشان دهد ، یقینا مورد توجه افراد واقع خواهد شد و دردید اکثریت آنها دارای مقبولبت و محبوبیت خواهد بود .
۱-۴- تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش
۱-۴-۱- تعریف نظری
هر فردی باید دارای ویژگیهایی باشد تا بتواند این ارتباط سالم و خصوصیات اجتماعی لازم را به ظهور برساند. این ویژگیها و استعدادهای خاص را ، روانشناسان « هوش اجتماعی » نامیده اند (حکم آبادی،۱۳۸۹).
از دید سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روان در درون مفهوم کلی بهداشت جای می­گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش­های اجتماعی، روانی و جسمی. از نظر این کارشناسان، سلامت فکر و روان عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب (احمدوند، ۱۳۸۲).
دین مشتمل بر یک سلسله اصول و معتقدات است که هر کس باید خودش مستقیماً تحقیق کند و واقعاً تشنه­ی یاد گرفتن و تحقیق در آنها باشد و مسلماً اگر کسی خدا را پویا باشد خداوند تعالی او را دستگیری و هدایت خواهد کرد ( مطهری، ۱۳۸۶).
۱-۴-۲- تعریف عملیاتی:
باورهای مذهبی:
تعریف عملیاتی باورهای مذهبی عبارت است از نمره ای که شرکت کنندگان از پاسخگویی به پرسشنامه نگرش سنج مذهبی براهنی کسب نموده اند.
هوش اجتماعی:
تعریف عملیاتی هوش اجتماعی عبارت است از نمره ای که شرکت کنندگان از پاسخگویی به پرسشنامه هوش اجتماعی ترومسو کسب نموده اند.
سلامت روان:
تعریف عملیاتی سلامت روان عبارت است از نمره ای که شرکت کنندگان از پاسخگویی به پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ کسب نموده اند.
۱-۵- متغیرهای پژوهش :
متغیر وابسته یا ملاک سلامت روان است .
متغییر مستقل یا پیش بین باورهای مذهبی و هوش اجتماعی است.
۱-۶- اهداف پژوهش
هدف کلی
پیش بینی سلامت روان بر اساس باورهای مذهبی و هوش اجتماعی در دانشجویان
اهداف جزیی
۱.پیش بینی سلامت روان بر اساس باورهای مذهبی در دانشجویان
۲.پیش بینی سلامت روان بر اساس هوش اجتماعی در دانشجویان
۳.پیش بینی سلامت روان بر اساس پردازش اطلاعات اجتماعی در دانشجویان
۴.پیش بینی سلامت روان بر اساس آگاهی اجتماعی در دانشجویان
۵.پیش بینی سلامت روان بر اساس مهارت های اجتماعی در دانشجویان
۱-۷- فرضیات پژوهش
فرضیه اصلی
به نظر می رسد رابطه ای بین سلامت روان با باورهای مذهبی و هوش اجتماعی در دانشجویان وجود دارد.
فرضیه های فرعی
به نظر می رسد رابطه ای بین باورهای مذهبی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.
به نظر می رسد رابطه ای بین هوش اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.
به نظر می رسد ارتباطی بین پردازش اطلاعات اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.
به نظر می رسد ارتباطی بین آگاهی اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.
به نظر می رسد ارتباطی بین مهارت های اجتماعی و سلامت روان دانشجویان وجود دارد.
فصل دوم
ادبیات وپیشینه پژوهش

۲-۱- مقدمه

سوالاتی که در جامعه در خصوص سلامت روان مطرح می شود عمدتاً به مناسبات دین و روان و هوش برمی گردد بسیاری از روان شناسان به طور سلبی یا ایجابی به این سوالات پاسخ می دهند وعده ای روانشناسی را مقوله علوم تجربی و آزمایشی می دانند که از فلسفه جدا شده و مسیری را که علوم تجربی طی کرده است می پیماید و برای آزمون فرضیه هایش از روش های آزمایشگاهی استفاده می کند.