در مطالعات ولف از جنبه تحلیلی اگر چه کار بر روی افراد یک گروه از بیماران نورولوژیکی با تشخیص های مختلف انجام شده بود ولی ارتباط بین توانایی افزایش پاسخ های عضلانی و فعالسازی عضلانی به دقت آنالیز نشده بود، تعداد جلسات درمانی محدود بودند و هدف آموزش برای بیماران نورولوژیکی با ابزار فیدبک بجای اینکه فعالیت عضلانی را مهار کند روی توان گیری تأکید دارد، تداخل می کند. نیاز به انجام تحقیقات بیشتر و با کیفیت بالاتر را بیش از پیش نمود می کند.
در ۸ سال گذشته محققان مطالعات طراحی شده در گروه هایی برای مقایسه کارآمدی آموزش فیدبک در اندام تحتانی افراد همی پلژیک استفاده کردند. نتایج حاصل از این گزارش دلگرم کننده بوده است اما نقدهای قابل توجهی در رابطه با گروه کنترل وجود دارد و شکست مربوط به تغییرات کمی در وضعیت های نوروماسکولار قابل اغماض نمی باشد مثل دامنه حرکتی مفصل[۱۴] مقادیر یکپارچگی الکترومیوگرافیک[۱۵] در بهبود راه رفتن با در نظر گرفتن این موضوع که به دنبال مداخله بیوفیدبک کمی تغییر در راه رفتن بوجود می آید ولی بیشتر تکنیک های اندازه گیری ناکافی است. در این تحقیق محدودیت هایی در اجرای مطالعه وجود دارد که نیاز به تحقیقات بیشتر در آینده را ملزم می دارد [۱۵].
(۴-۱) تعریف مفاهیم
(۱-۴-۱) بیوفیدبک
تعریف نظری: بیوفیدبک دستگاهی است که عملکرد نوروماسکولار واحدهای حرکتی را نمایش می دهد و بواسطه آن فرد کنترل ارادی روی فعالسازی انتخابی از یک واحد حرکتی بدست می آورد که اساسی برای آموزش حرکتی است و باعث فعالسازی پیشرونده و مهار مجموعه واحدهای حرکتی بزرگتر می گردد [۱۰].
تعریف عملیاتی: دستگاه بیوفیدبک مورد استفاده در این پژوهش یک دستگاه پروکامپ۵، پنج کاناله است. این دستگاه دارای دو فیبر نوری و یک الکترود خنثی است که مجموعا به یک کامپیوتر اتصال دارد.
(۲-۴-۱) سکته مغزی
تعریف نظری: بیماری سکته مغزی مجموعه ای از علائم کلینیکی است مربوط به عملکرد ناحیه ای یا کلی مغز که بطور ناگهانی ایجاد شده و بیش از ۲۴ ساعت تداوم می یابد، هیچ علت واضحی جز منشا عروقی ندارد [۱, ۱۶].
تعریف عملیاتی: این بیماری که اختلالات حرکتی مختلفی از جمله فلج اندام فوقانی و تحتانی ایجاد می کند، نیازمند درمانهای متفاوت از جمله توانبخشی است.
(۳-۴-۱) دامنه حرکتی مفاصل دست
تعریف نظری: میزان حرکت قابل انجام در مفصل به عبارتی قوس حرکتی مفصل که در صفحه خاص حرکتی صورت می گیرد.
تعریف عملیاتی: در این پژوهش عبارتست از میزان حرکتی که در مفصل وجود دارد، بوسیله ابزار گونیامتر ارزیابی می گردد و بر حسب درجه محاسبه می شود. گونیامتر مورد استفاده در این پژوهش با جنس استیل و با نام تجاری Toff می باشد.
(۴-۴-۱) وضعیت شناختی
تعریف توصیفی: مجموعه ای از جریان های فکری پیچیده که از طریق آن، فرد محیط خود را شناخته و در آن عمل کرده و از تجربیات گذشته بهره می گیرد و ایده های نو برای بقای خویش خلق می کند. ( کوکرول و همکاران،۱۹۸۸)[۱۶] [۱۷]
تعریف عملیاتی: وضعیت شناختی در این پژوهش عبارتست از کسب امتیاز توسط فرد بیمار در آزمونMMSE که یکی از معیارهای ورود می باشد.
(۵-۴-۱) عملکرد روزمره زندگی
تعریف توصیفی: تکالیف معمول عملکردی هستند که در حیطه زندگی روزمره قرار دارند و شامل مراقبت از خود، اداره منزل، ارتباطات، مراقبت شخصی و تردد در جامعه می باشد. طبق چک لیست استاندارد بارتل ۱۰ فعالیت روزانه شامل (غذا خوردن، حمام کردن، لباس پوشیدن و…) ارزیابی می گردد [۱۸].
تعریف عملیاتی: در این پژوهش عبارتست از کسب نمره ای که فرد از آزمون بارتل[۱۷] می گیرد. ارزیابی وضعیت عملکردی واستقلال فرد دردامنه ۰ تا۱۰۰ با بهره گرفتن از پرسشنامه بارتل که یک ابزار مؤثر و کارآمد در ارزیابی میزان استقلال یا وابستگی فرد در انجام دادن فعالیت های روزمره زندگی می باشد.
(۶-۴-۱) میزان تون عضلانی (اسپاستی سیتی)
تعریف توصیفی: اسپاستی سیتی جزء سندرم نورون عصب مرکزی[۱۸] است که پروسه توانبخشی بسیاری از بیماران سکته مغزی را تشکیل می دهد. بعبارت دیگر افزایش شدت مقاومت در برابر حرکت در اثر افزایش پسیو طول عضله است که بدلیل برداشتن مهار قسمت های فوقانی نخاع از روی نخاع در طول استرچ هر دو گروه عضلات فازیک و تونیک صورت می گیرد [۱۸]. برای ارزیابی شدت اسپاستیسیتی از آزمون آشورث اصلاح شده[۱۹] استفاده می گردد. آشورث این معیار را برای درجه بندی میزان اسپاستی سیتی بیماران مالتیپل اسکلروزیس بکار برد [۱۹]. سپس اسمیت و بوهانون آن را اصلاح کرده و روایی و پایایی آن را بررسی کردند [۲۰].معیار آشورث در همه گروه های عضلانی ارزیابی شده [۲۱, ۲۲] و در ایران نیز روایی و پایایی این تست بررسی شده است [۲۳].
تعریف عملیاتی: در این پژوهش عبارتست از نمره ای که بر اساس آزمون آشورث اصلاح شده به میزان سفتی عضلات فلکسور مچ داده می شود.
(۵-۱)اهداف کلی
(۱-۵-۱) هدف کلی:
ارزیابی کارآمدی بیوفیدبک تراپی بر روی عملکرد دست بیماران سکته مغزی بزرگسال
(۲-۵-۱) اهداف اختصاصی
-
- بررسی تاثیر بیوفیدبک تراپی بر اسپاستی سیتی بیماران سکته مغزی بزرگسال
-
- بررسی تاثیر بیوفیدبک تراپی بر روی حرکت اکستنسیون آرنج، مچ دست و بند اول[۲۰] انگشتان دست بیماران سکته مغزی بزرگسال
-
- بررسی تاثیر بیوفیدبک تراپی بر فعالیت های روزانه زندگی بیماران سکته مغزی بزرگسال
(۳-۵-۱) اهداف کاربردی:
معرفی یک روش مکمل در کنار مداخلات کاردرمانی با هدف افزایش کیفیت زندگی افراد دچار سکته مغزی و خانواده های آنها
(۶-۱) سوالات و فرضیه ها
-
- آیا استفاده از مدالیته بیوفیدبک روی اسپاستی سیتی اندام فوقانی تاثیر دارد یا خیر؟
-
- آیا استفاده از مدالیته بیوفیدبک می تواند روی افزایش دامنه حرکتی مفصل آرنج تاثیر داشته باشد؟
-
- آیا استفاده از مدالیته بیوفیدبک می تواند روی افزایش دامنه حرکتی مفصل مچ تاثیر داشته باشد؟
-
- آیا استفاده از مدالیته بیوفیدبک می تواند روی افزایش دامنه حرکتی مفصل انگشتان (متاکارپوفالنجیال) تاثیر داشته باشد؟
-
- آیا استفاده از مدالیته بیوفیدبک بر فعالیت های روزانه زندگی فرد تاثیر خواهد داشت؟
فصل دوم
فصل دوم
(۱-۲) مقدمه
در این فصل اطلاعات نظری مربوط به سکته مغزی، مشکلات حرکتی پس از سکته مغزی، وضعیت عملکردی روزانه و کیفیت زندگی و تکنیک های مورد استفاده در توانبخشی و کاردرمانی توضیح داده می شود، همچنین معرفی تکنیک درمانی الکترومیوگرافی بیوفیدبک و سپس خلاصه ای از تحقیقات انجام شده در رابطه با استفاده ازالکترومیوگرافی بیوفیدبک به تفضیل بیان خواهد شد.
(۲-۲) سکته مغزی
آسیب های عروقی مغز شایعترین بیماری های ناتوان کننده دستگاه عصبی می باشند. سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که جریان خون مغز دچار اختلال شود و قسمتی از بافت مغز به دلیل کاهش اکسیژن از بین برود. علت این امر می تواند انسداد یا خونریزی عروق خونی باشد. مرگ نورون ها بواسطه از دست دادن اکسیژن از طریق فرآیندهای پیچیده ای صورت می گیرد؛ افزایش میزان سمیت واسطه های شیمیایی، رهایی بیش از حد گلوتامات از نورون های آسیب دیده، افزایش میزان کلسیم داخل سلولی و افزایش فعالیت آنزیم های وابسته به کلسیم می باشد [۲۴].
-
- کاهش اکسیژن با ایجاد رادیکال آزاد نیز باعث مرگ نورون ها می شود، مرگ سلولی که به صورت ژنتیکی برنامه ریزی شده آپوپتوز نامیده می شود.
-
- علیرغم افزایش درک پایه ای ازفرایندهای زیستی شیمیایی مرگ نورون، بهترین درمان برای سکته مغزی تامین جریان خون مغز قبل از تشکیل لخته و آمبولی، با بهره گرفتن از داروهای ضد انعقاد خون مثل آسپرین، هپارین و وارفارین است.
- سردردهای میگرنی باعث مهار فعالیت های نورونی بنام «افسردگی قشری مغزی منتشر» می شود که باعث تحریک پایانه های عصب سه قلو می گردد و بر روی جریان خون مغز تاثیر دارد.
